نویسنده: دکتر تقی آزاد ارمکی
نشر: سروش
توضیحات: تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام و اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان ، دو مقوله ای است که با تحقیق در آنها می توان نظام فکری امت اسلامی را در دو سطح ” جامعه ” و ” نخبگان” تصویر کرد. با آنکه زمینه پیدایش تفکر جامعه شناختی در سرزمین های اسلامی پیش از سرزمین غرب فراهم بوده است، اما اندیشه اجتماعی در اسلام کمتر به صورت نظام مند مطرح شده است. کتاب ” اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان(از فارابی تا ابن خلدون)” با هدف رفع این نقص تالیف شده و مولف در آن کوشیده است تا مبانی و اصول اندیشه متفکران مسلمان را از چند طریق و از دل آثار به جامانده از آن متفکران نظام دهد. تاریخ نگاری در نزد مسلمانان، روش های تحقیق متفکران مسلمان و بررسی فرهنگی آنان ( سفرنامه ها و مطالعات فرهنگی) از جمله آن طرق هستند. اندیشه های اجتماعی ابونصر فارابی و ابوریحان بیرونی و امام محمد غزالی و ابن خلدون نیز، که نماینده متفکران مسلمان در حوزه اندیشه اجتماعی اند، در این کتاب نقد و تفسیر شده است. دو عنوان ” ناریخ تفکر اجتماعی در اسلام” و ” اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان” در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی جزو واحدهای درسی دوره های لیسانس و فوق لیسانس رشته علوم اجتماعی قرار گرفته است. در نخستین گام این سوال مطرح می شود که آیا این عناوین درسی به اعتبار خاص اجتماعی و در چارچوب یافتن مناسب ترین راه حلها برای مسائل اجتماعی کشورمان موضوعیت دارند؟ و اینکه بدون ملاحظه شرایط خاص پس از انقلاب اسلامی در ایران، همچنان به لحاظ نظری و علمی جایگاهی برای این مباحث وجود داشته است؟ کتاب حاضر در جهت پاسخگویی به دو سوال فوق تنظیم شده است. ابتدا در این کتاب سعی شده است، ضرورت های پرداختن به این موضوع و دیدگاههای مطرح در این زمینه بیان شوند. و سپس ضعف و قوتها و تنگناهای موجود در اندیشه متفکران مسلمان مورد بررسی قرار گیرند. در ادامه اصول ، ویژگی ها و مشخصات اندیشه اجتماعی مسلمانان ارائه شده و در پایان آراء و نظریات بعضی از متفکران مسلمان در دوره گذشته از قبیل فارابی، بیرونی، مسعودی، ابن بطوطه، غزالی طوسی و ابن خلدون بیان شده است. کتاب ” اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان” در 10 فصل تدوین شده است که عبارتند از: ضرورت طرح اندیشه اجتماعی مسلمانان، زمینه های شکل گیری تفکر اجتماعی در تمدن اسلامی، مبانی و اصول اندیشه متفکران مسلمان، تاریخ نگاری در نزد مسلمانان، روش های تحقیق متفکران مسلمان، بررسی های فرهنگی متفکران مسلمان، اندیشه اجتماعی ابونصر فارابی، اندیشه اجتماعی ابوریحان بیرونی، اندیشه اجتماعی امام محمد غزالی و اندیشه اجتماعی ابن خلدون.