اثر پیش رو به همت “مهرداد بهار” کتاب “بندهش” یا “فرنبغ دادگی” است که یکی از برجسته ترین متن های تاریخی و دینی، از دین زرتشت و به زبان پهلوی است. این اثر در اواخر دوره ی ساسانی تألیف شده بود و سرانجام در قرن سوم هجری قمری، کار تدوین آن به پایان رسید. “فرنبغ دادگی”، نویسنده و تدوین کننده ی نهایی “بندهش” بود. آفرینش آغازین یا بنیادین همان چیزی است که “بندهش ” بر آن دلالت دارد و مطالب کتاب، پیرامون سه محور تقسیم بندی می شود: خلقت آغازین، وصف آفریدگان، شجره نامه ی کیانیان.
“بندهش” پیش رو، که توسط “مهرداد بهار” ویرایش شده به مطالبی نظیر آفرینش مادی، چگونگی خلق آفریده ها برای مبارزه و علت آن، حمله ی اهریمن بر خلقت، ستیز دو مینو، داستان زیج گیهان و چگونگی رخداد آن، مبارزه ی آفریده های جهان با اهریمن شرور، سال دینی و بزرگواری ایزدان مینوی پرداخته شده است. بخش نهم این تصحیح از “بندهش” نیز به نحوه ی آفرینش چیزهای مختلف و چگونگی آن ها همچون زمین، کوه، دریا، رود، دریاچه، جانوران، مردم، زنان، گیاهان، آتش، خواب، بانگ و صدا، باد، باران، ابر، خرفستران و هر چیزی که به گونه ای خلق شده، اختصاص داده شده است.
“بندهش” یا “فرنبغ دادگی” پر از داستان هایی در مورد آفرینش، نبرد اهریمن و اهورامزدا، صحبت هایی پیرامون چهار دوره ی سه هزار سال زمان، تاریخ حقیقی و اساطیری ایران از پیشدادیان تا ورود تازیان، پیشگویی رویدادها، پایان جهان، ورود سوشیانت و رستاخیز می باشد و مطالب گاه مفصل و گاه مختصر در مورد نجوم و قوانین نجومی، تقویم، جغرافیا، زیست شناسی و گیاه شناسی و … در آن گنجانده شده است.

کتاب پیامبر و دیوانه اثری عارفانه از جبران خلیل جبران است. این کتاب از دو بخش تشکیل است. بخش اول پیامبر نام دارد.
پیامبر اثری عمیق و خردمندانه است. خلیل جبران در این اثر یک شهر خیالی به نام ارفالس خلق کرده است و داستان درباره فردی به نام مصطفی است که پس از 12 سال زندگی در این شهر قصد دارد آنجا را ترک کند و هنگام خداحافظی با مردم شهر به سوالاتشان جواب می دهد. این سوالات موضوعاتی مانند زناشویی، دوستی، درد و… را در برمیگیرد که مصطفی به آنها پاسخ می دهد. تمام این سوال ها در واقع دغدغه ی انسان ها در زندگی روزمره شان است.
بخش دوم این کتاب که دیوانه نام دارد از زاویه دید راوی ای که دیوانه شده، نوشته شده است. خلیل جبران در بخش دیوانه، به مباحثی می پردازد که نوشته های بعدی او را تحت الشعاع قرار می دهد. حقیقت، عشق، بخشش، اندوه، کار، لذت، مرگ، آزادی و … موضوعاتی ست که به زیباترین نحو در این کتاب طرح می شود.
در بخشی از کتاب دیوانه می خوانیم:
“شکست، شکست من، تو پیش من از هزار پیروزی عزیز تری و در دل من از همهٔ افتخارهای این جهان شیرین تر. شکست من، خودشناسی من و سرپیچی من از توست که می دانم هنوز جوانم و پای چابک دارم …”

کتاب «گفت‌وگو و تفاهم در قرآن» ترجمانی است از الحوارفی القرآن‌الکریم تألیف آیت‌الله سید محمدحسین فضل‌الله- رهبر شیعیان لبنان- که با موضوعی بدیع و نو، یکی از جالب‌ترین کتاب‌هایی است که می‌تواند خلاء روش گفتگو از دیدگاه اسلام را در جامعۀ انقلابی ما پر کند، که خود مولف در انگیزۀ تألیف کتاب چنین گفته است: «احساس کردم در عرصۀ فرهنگ و ادب عربی جای آن خالی است.»

هرچند به زبانی معاصرانه و برمبنای عالی‌ترین سطح پژوهشی به رشته تحریر درآمده است، لیکن سیر آن برمبنای تحقیقات محققان و مستشرقان غربی یا روشنفکران مسلمان غرب‌زده تعیین نشده که ممکن است قرآن کریم را همانند متنی دارای اهمیت دینی بررسی کنند؛ ولی آن را کلام راستین خداوند ندانند. نویسندگان در مقام تفسیر بسیاری از آیات از پرسش‌های انسان امروز که تجربه زیستن در دنیای مدرن را دارند، غفلت نکرده‌اند. هم در پرتو خود قرآن کریم و هم در پرتو سنت عقلی و معنویت اسلامی که در دامان این متن بالیده است، پاسخ‌های خردپسندی برای آن پرسش‌ها به‌دست می‌دهند؛ برای مثال در مباحثی مانند تعدد ادیان، نسبت میان اسلام و دیگر ادیان ابراهیمی، وحدت مذاهب اسلامی، وجاهت اخلاقی شریعت اسلامی، این شیوه خردپسندانه کاملاً مشهود است. به‌لحاظ روش تحقیق، ارجاعات درون‌متنی، و بیان ارتباط میان آیات (تفسیر قرآن به قرآن) می‌توان این اثر را اثری کاملاً کلاسیک دانست.

این تفسیر برمبنای ایمان به معصومیت قرآن کریم، و با مراجعه روش‌مند به سنت اسلامی کلاسیک، و به‌ویژه تفاسیر معتبر سنیان و شیعیان بر این متن مقدس تألیف شده است. هدف این است که خواننده را با شیوه‌های علمی مختلف فهم و تفسیر قرآن از جانب مسلمانان، به مدت چهارده قرن آشنا کند. در عین حال به خواننده کمک می‌کند تا از آن سنت ریشه‌دار فهم و تفسیر قرآن برای پاسخگویی به پرسش‌های دینی و معنوی خویش یاری بگیرد.

تفسیر معاصرانه قرآن کریم، هرچند به زبانی معاصرانه و برمبنای عالی‌ترین سطح پژوهشی به رشته تحریر درآمده است، لیکن سیر آن برمبنای تحقیقات محققان و مستشرقان غربی یا روشنکفران مسلمان غرب‌زده تعیین نشده است؛ ‌چه ممکن است اینان قرآن کریم را چونان متنی دارای اهمّت دینی بررسی کنند، ولی آن را کلام راستین خداوند ندانند.

این تفسیر برمبنای ایمان به معصومیت قرآن کریم و با مراجعه روش‌مند به سنت اسلامی کلاسیک و به‌ویژه تفاسیر معتبر سنیان و شیعیان بر این متن مقدّس تألیف شده است. هدف این است که خواننده را با شیوه‌های علمی مختلف فهم و تفسیر قرآن از جانب مسلمانان، به مدت چهارده قرن آشنا کند.

هرچند به زبانی معاصرانه و برمبنای عالی‌ترین سطح پژوهشی به رشته تحریر درآمده، لیکن سیر آن برمبنای تحقیقات محققان و مستشرقان غربی یا روشنفکران مسلمان غرب‌زده تعیین نشده که ممکن است قرآن کریم را همانند متنی دارای اهمیت دینی بررسی کنند، ولی آن را کلام راستین خداوند ندانند. نویسندگان در مقام تفسیر بسیاری از آیات از پرسش‌های انسان امروز که تجربه زیستن در دنیای مدرن را دارند، غفلت نکرده‌اند. هم در پرتو خود قرآن کریم و هم در پرتو سنت عقلی و معنویت اسلامی که در دامان این متن بالیده است، پاسخ‌های خردپسندی برای آن پرسش‌ها به‌دست می‌دهند؛ برای مثال در مباحثی مانند تعدد ادیان، نسبت میان اسلام و دیگر ادیان ابراهیمی، وحدت مذاهب اسلامی، وجاهت اخلاقی شریعت اسلامی، این شیوه خردپسندانه کاملاً مشهود است. به‌لحاظ روش تحقیق، ارجاعات درون متنی، و بیان ارتباط میان آیات (تفسیر قرآن به قرآن) می‌توان این اثر را اثری کاملاً کلاسیک دانست.

این تفسیر برمبنای ایمان به معصومیت قرآن کریم، و با مراجعه روش‌مند به سنت اسلامی کلاسیک، و به‌ویژه تفاسیر معتبر سنیان و شیعیان بر این متن مقدس تألیف شده است. هدف این است که خواننده را با شیوه‌های علمی مختلف فهم و تفسیر قرآن از جانب مسلمانان، به مدت چهارده قرن آشنا کند. در عین حال به خواننده کمک می‌کند تا از آن سنت ریشه‌دار فهم و تفسیر قرآن برای پاسخگویی به پرسش‌های دینی و معنوی خویش یاری بگیرد.

«تفسیر معاصرانه قرآن کریم» حاصل تلاش جمعی از محققین قرآنی است که زیر نظر «سیدحسین نصر» به ارائه این اثر اقدام نموده‌اند. این کتاب اگرچه به زبان معاصر نوشته شده و روش به‌کار رفته در تدوین آن، برپایه سطوح عالی پژوهشی بوده، اما سرویراستار کتاب اذعان داشته که در انجام این تحقیقات، از ایده‌های پژوهشگران و شرق‌شناسان غربی یا محقیقن مسلمان غرب‌زده، وام نگرفته است؛ چراکه در نحوه برخورد این افراد با قرآن کریم، تنها نگاه یک پژوهشگر با یک متن علمی دیده می‌شود و آن جان راستین سخن الهی، که در لایه‌های مختلف کلام‌الله مجید پنهان است، توسط آنان درک و استخراج نمی‌شود.

لذا اساسی‌ترین اصل در تدوین «تفسیر معاصرانه قرآن کریم»، ایمان به معصومیت این کتاب و سپس ارجاع روشمند به آیین و سنن اسلامی، علی‌الخصوص تفسیرهای معتبری بوده که از جانب علمای شیعه و اهل سنت صورت گرفته است. هدف از تألیف این کتاب، آشناساختن خواننده امروزی با رویکردهای علمی متنوع در تفهیم و تفسیر کلام‌الله مجید ازسوی مسلمانان است که طی چهارده قرن گذشته به انجام رسیده است. در کنار این مسئله، این کتاب، مخاطب را یاری می‌کند که از سنت دیرینه تفسیر آیات و سوره‌های قرآن کریم، برای رسیدن به جواب پرسش‌های متعدد معنوی و مذهبی خود بهره بگیرد.

این کتاب را نمی‌توان به کتابی در علم کلام (علم عقاید) برشمرد یا آن را اثری در علم یا فلسفه «الهیات» دانست؛ زیرا این علوم دارای موضوعات متعدد و در بر دارندۀ فصول متنوعی است که بر یک نظام علمی و فلسفی ترتیب شده است؛ ولی این کتاب محاضره‌ای است در اطراف یک موضوع که عبارت است از: اثبات وجود خداوند و آن هم با ادلۀ برهانی و خطابی و غالباً از طرف آن دانشمندان و نویسندگانی که موجه‌های مادیت و الحاد از سرزمین‌های ایشان جانب ما می‌وزد. دانستن كنه ذات خداوند یگانه، واجب‌الوجود، مقدس و منزه از ماده و ‌كاری ماورای دسترس عقل و بلكه همۀ مشاعر انسانی است؛ اما دانستن وجود خدا (یعنی اینكه خدا موجود است) چیزی است كه در دسترس همۀ مشاعر ما (شامل علم، حدس و حس و تمییز) نیز گذاشته شده است. حتی اگر انسان بخواهد بر حواس خود قفل زند، بدین‌ترتیب كه در خانه‌ای تاریک خود را محبوس نماید، باز هم تجلی حق از دریچۀ روشن دل چهره‌نمایی می‌كند. ازجمله تجلیاتی كه خداوند در آفاق و انفس وارد می‌سازد، عبارت است از: تجلی خداوند در نیروهای طبیعی و شعوری انسان، در اشیاء و قانون و ماورای قانون، در طبقات الارض، در كوچک‌ترین حیوانات میكروسكوپی، در عالم كیمیا، در محیط آب، در انسان، در عقل و استدلال و… هدف از نگارش كتاب، ذكر براهین اثبات وجود خداوند است؛ ازاین‌رو، نگارنده از فكر و عقیدۀ هر خداپرستی كه در زمان‌ها، مكان‌ها و ادیان مختلف بوده، استمداد نموده است.

بازی تمام شد؛ دسیسه نتیجه داد… ویروسی عجیب به جان مردی خلید که تنها به انکای عقل خود به مصاف بنیادگرایی و جهل رفت؛ مردی شگفت که آخرین مبارزه‌اش را با به چالش‌خواندن ویزای یک کشور عربی انجام داد تا چون خدایگانی از دور با جهان سخن بگوید و این سؤال حیرت‌انگیز را بپرسد: سرزمین‌های ما در دست کیست؟ یک سال تمام با متفکر و فیلسوف،دکتر حامد ابوزید ازطریق نامه‌ای هفتگی و گاه روزانه همدم شدم تا اینکه گفت‌وگو به پایان رسید و صورت کتاب به خود گرفت.

نصر حامد ابو زید (به عربی نصر حامد أبو زید) (متولد ۱۰ ژوئیه ۱۹۴۳ ـ درگذشت ۵ ژوئیه۲۰۱۰) متفکر مصری قرآن و یکی از متکلمان آزاداندیش و پیشرو در اسلام بود. او برای پروژه خود یعنی تفسیر انسانی از قرآن مشهور است. نصر حامد ابو زید در نزدیکی طنطا دنیا آمد. در سن دوازده‌سالگی، او به اتهام هواداری از اخوان‌المسلمین به زندان افتاد. پس از دریافت آموزش‌های فنی او برای ارتباطات سازمان ملی در قاهره کار کرده‌است.