راستش من انتهای جهان او نبودم. یعنی انتهای جهان هیچ کس نبودم. یک بار گفتم: «هیچ جاده ای روی زمین نیست که مقصدش من باشم یا حتی میانه راه تابلو زده باشن 10 کیلومتر مانده.» همین طور هاج و واج نگاه کرد که گفتم: «هیچ بن بستی نیست که انتهاش من باشم. هیچ تاکسی، اتوبوس یا مترویی نیست که در نهایت به من برسه. هیچ راننده ای، ناخدایی، خلبانی و حتی درشکه سواری نیست که مقصدی به اسم من رو بلد باشه.» نمی دانست چه بگوید. یعنی داشت همین طور دنبال کلمه میگشت که گفتم: «هیچ آدمی برای من چیزی ننوشته. هیچ کس دلش نخواست اسمم رو بیاره توی یک جمله حتی، من حتی انتهای جهان تو هم نیستم.

اغراق نکرده‌ایم اگر بختیار علی را مهم‌ترین نویسنده‌ی دو سه دهه‌ی اخیر خاورمیانه بدانیم. درست است که اورهان پاموک معاصر ما برنده‌ی نوبل ادبیات شده، اما این بختیار علی‌ست که راوی حقیقی تاریخ، اسطوره و ملت خودش با همه‌ی مصائب، رنج‌ها، ویرانی‌ها در دل جنگ‌ها، کشتارها و نسل‌کشی‌های مردم سرزمین کردستان بوده و هنوز هم. گونه‌گونی فرم‌های روایی رمان‌های بختیار علی در کنار خیال‌انگیزی و سفر به دل اعصار ملّتی چندهزارساله، داستان‌های او را به مقام بزرگ‌ترین آثار ادبی دوران ما رسانده است. کتاب «شهر موسیقیدان‌های سپید» قصه‌ای عظیم بر محور حفاظت از هنر و اصالت کار هنری در زمانه‌ی جنگ، فساد و تباهی‌ست. این رمان، شعر و موسیقی را به محملی برای ساخت و حفظ خاطره‌ها و تاریخ تبدیل کرده و نظرگاه و فرم زیستی مردم کرد را شیوه‌ای راستین برای زیستن در هجوم تاریکی‌ها می‌داند. شهر موسیقیدان‌های سپید، داستان ایستادن بر سر زندگی‌ست و تکثیر معناهای متکثّری که عشق، امید و اطمینان را در سایه‌ی برابری و عدالت ممکن می‌سازد.

داستان هایی که از داستان های اولیه این نویسنده هستند به شرایط کردها در عراق برمی گردد و تحت تأثیر حکومت بعث و فشارهایی که به کردها وارد می شد، است. فضای جنگ عراق و ایران، ستمگری حکومت بعث و فشار زیادی که به سربازان و جوانان کردی که برای این رژیم نمی جنگیدند و علیه حکومت بعث بودند از ویژگی های داستان های اولیه فرهاد پیربال است.
بخش دیگری از داستان های این مجموعه به تجربه زندگی کردها و یا به طور کل افراد شرقی که در اروپا زندگی می کنند، می پردازد. همان طور که از عنوان کتاب «حاشیه نشین های اروپا» پیداست، بحث هویت از مفاهیم اصلی کتاب است؛ افرادی که در اروپا زندگی می کنند و یا پناهندگی گرفتند اما واقعا در بطن جامعه نیستند و در حاشیه قرار دارند.

روابط انسانی، عشقی شان با غربی ها متفاوت است و به لحاظ شرایط روحی روانی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند. احساس دوگانگی و بیگانی با هویت خود را دارند.

ادموند گانگلیون و پسر اولین رمان ژوئل اگلوف است. که سال 1999 منتشر شد و جایزه‌ی الن فورنیه را گرفت. از همین رمان اول، اگلوف دنیایی عجیب به نمایش گذاشت که در آن طنز و موقعیت ابسورد شانه‌به‌شانه‌ی هم حرکت می‌کنند و به شاعرانگی می‌رسند. از دیگر آثار مهم او می‌توان به رمان‌های آنچه اینجا نشسته روی زمین انجام می‌دهم (برنده‌ی جایزه‌ی طنز سیاه، 2003)، منگی (برنده‌ی جایزه‌ی لیو انتر، 2005)، عوضی (2008) و مجموعه داستان سنجاقک‌ها (برنده‌ی جایزه‌ی SGDL داستان کوتاه، 2013) اشاره کرد.

مرا تا آن سوی اقیانوس ببر اثری بی‌نظیر در تعلیق و زیبایی است که زندگی مردی در قرن بیستم را روایت می کند. آگوست کاینمن در کودکی از آلمان نازی فرار می کند و به آمریکا پناه می برد در آنجا مادرش به او توصیه می کند:«به نصیحت هیچ کس گوش نکن.»

همین جمله سرنوشت او را به زندگی ای سرشار از ابتکار و تهور گره می زند و او را از محله های فقیر نشین نیویورک به کاخ های مرمر پیتسبرگ، و از هامبورگ قدیم به جزایر جنگلی اقیانوس آرام می کشاند. در نهایت او در آخرین فصل زندگی‌اش تصمیم می گیردبا کابوسی که نتیجه ی مواجهه با سربازی ژاپنی در خلال جنگ جهانی دوم است، رو به رو شود و کاری را که مدت ها از انجامش سر باز زده بود به پایان برساند.

عبدالله مامور امنیتی سانسورچی که بر اثر حادثه‌ای به هنگام ماموریت پا و شغل و جایگاهش را از دست می‌دهد هوس عجیبی به سرش می‌زند، می‌خواهد نویسنده شود! رمانی بنویسد هم چون گل فرروش آفرقایی شهر نیس فرانسه یا زن بدکاره ویتنامی. برای این کار تقلا می‌کند خود را به حلقه نویسندگان کافه‌نشین نزدیک کند، جماعتی که تا دیروز بر حسب وظیفه‌ی شغلی می‌پایید و درباه‌شان گزارش می‌نوشت.

کتاب “انجیرهای سرخ مزار” اثر “محمدحسین محمدی” اولین مجموعه داستان نویسنده ی افغان است که در ایران منتشر شده است. این مجموعه دربرگیرنده ی ۱۴ داستان کوتاه است. حوادث داستان ها همه پیرامون جنگ های داخلی افغانستان می گذرد و قصه ی آدم های جنگ زده ای را روایت می کند که عمرشان را در جنگ سپری کرده اند. زخمی شده اند. زخم زده اند. کشته اند و کشته شده اند. آدم هایی که گاه خود نیز نمی دانند چرا تفنگ به دست گرفته اند.
از دیگر ویژگی های بسیار بارز “انجیرهای سرخ مزار”، زبان شیوا و شاخص داستان هاست که نشان از این دارد که از دغدغه های اصلی “محمدحسین محمدی” محسوب می شود،سخن میگوید. برخی از داستان های این مجموعه جوایز ادبی متعددی چون جایزه ی ادبی اصفهان، جایزه ی ادبی بهرام صادقی و… را به خود اختصاص داده اند. خوانندگان ایرانی و ناآشنا با ادبیات معاصر افغانستان، شاید در آغاز با زبان نویسنده اندکی ارتباط نگیرند ولی با خواندن یکی دو داستان با زبان و ترکیبات زبانی نویسنده خو میگیرد.میشود گفت که “محمدحسین محمدی”با این مجموعه “انجیرهای سرخ مزار”خود را بعنوان یک نویسنده روایت کننده مستند به سبک رمان مطرح می کند.

ناگهان همه دنیا تاریک شد، انگار کسی کلیدی را زده باشد، و در این تاریکی فقط یک نقطه روشن ماند، یک شگفتی نور رسیده، یک جزیره نورانی که مقدر بود تمام زندگی اش در آن خلاصه شود سعادتی که آونگ وار به آن آویزان شده بود به سکون رسید. آن روز ماه آوریل برای همیشه منجمد شد، حال آن که در یک جای دیگر، جا به جایی فصل ها، بهار شهر، تابستان روستا، در پهنه دیگری ادامه داشت… .

کتاب «اردوگاه عذاب» اثر «هرتا مولر» که با ترجمه‌ی «شروین جوانبخت» در نشر خوب منتشر شده، داستان پسری هفده ساله به نام لئو را روایت می‌کند. یک آلمانی‌الاصل که همراه خانواده‌اش در رومانی سال ۱۹۴۵، تحت سلطه‌ی شوروی به سر می‌برد. او روزها به پارک یا استخر و سونا می‌رود و با مردهای بزرگ‌تر از خودش قرار عاشقانه می‌گذارد ولی خیلی زود، ارتش شوروی تمام جوان‌های آلمانی را به اردوگاه کار اجباری فرامی‌خواند. آن‌ها همگی سوار قطاری می‌شوند و به اردوگاهی می‌روند که در خاک روسیه واقع شده است. در اردوگاه، وضعیت دردناکی حکم‌فرما است و افراد مجبورند به شکل‌های مختلف کارگری کنند، اما غذایی که در اختیارشان قرار می‌گیرد بسیار ناچیز است و همین امر باعث می‌شود نگاهشان به زندگی و رفتارشان به کلی تغییر کند. لئو شخصیت اصلیِ داستان از این وضعیت تحت عنوان فرشته‌ی گرسنگی یاد می‌کند. موجود هراس‌انگیزی که در ذهن و جان تک‌تک آدم‌های اردوگاه زندگی می‌کند. مجبورشان می‌کند بی‌رحم باشند و دزدی کنند یا کارهایی خارج از خواسته‌ی خودشان انجام بدهند و به عبارتی آن‌ها را شکنجه می‌کند. «اردوگاه عذاب» به طور کلی حالت مجموعه‌ای از گزین‌گویه‌هایی را دارد که هر کدام یک روایت کوتاه را بیان می‌کنند یا به موشکافی موضوعی می‌پردازند یا خاطره‌ای از زندگی گذشته را به تصویر می‌کشند. نویسنده از سیمانی می‌گوید که کم و بسیار ارزشمند است و اگر کسی کیسه‌ی آن را بریزد مجازات می‌شود. از زن‌های اردوگاه می‌گوید که انگشت‌های پای یکی از آن‌ها در همان روزها نخست قطع می‌شود. از کفش‌های چوبی اردوگاه و درخت‌کاری در مناطق اطراف آن‌جا می‌گوید. از گدایی در دهکده‌ای نزدیک اردوگاه می‌گوید. یک بار در همین جریان گدایی به پیرزنی برمی‌خورد که او را به خانه‌ی خودش دعوت می‌کند و می‌گوید که لئو شبیه پسر خودش است و یک تکه پارچه‌ی سفید به عنوان هدیه به او می‌دهد که لئو تا زمان بازگشت آن را نگه می‌دارد. «اردوگاه عذاب» اثر تکان‌دهنده‌ای‌ست. زبان زیبا و توصیفات دلنشینش به مرور مخاطب را در جهان خودش غرق می‌کند، به گونه‌ای که جهان‌بینی‌اش بعد از خواندنِ کتاب دچار تغییر می‌شود. فضای هراس‌انگیز کتاب نیز از ویژگی‌های برجسته‌ی این اثر درخشان است. چرا که مخاطب را به شدت درگیر خودش می‌کند و حتی کسانی که کتاب را دوست نداشته باشند، به این مسئله اعتراف خواهند کرد که کتاب لحظاتی شگفت‌انگیز و به یاد ماندنی دارد.

کتاب شام با آدری هپبورن نوشته‌ی ربکا سرل یک رمان شیرینِ عاشقانه‌ست که به روایت داستان زنی به نام سابرینا می‌پردازد. به او این فرصت داده شده که پنج نفر، زنده یا مرده را به مهمانی شام تولد خود دعوت کند و در میان افراد منتخب سابرینا نام آدری هپبورن به چشم می‌خورد… پس با پرفروش‌‌ترین اثر نیویورک‌تایمز همراه شوید و در یک مهمانی شام سوررئالیستی همراه با هنرپیشه‌ی جذاب بریتانیایی سر یک میز بنشینید!

فرض کنیم گزارش‌گری بنویسد دختر جوان زیبای بیست و دوساله‌ای درگذشت. او قبل از مرگ از پنجرۀ اتاقش نگاهی به دریا انداخت و برای سگ محبوبش، باب، بوسۀ خداحافظی فرستاد و سپس شیر گاز منزلش را باز کرد و خودش را آمادۀ مرگ کرد. خب. چه کسی اهمیت می‌دهد که آن دختر بیست و دو سالش نبوده و بیست و شش سال داشته. اتاقش رو به دریا نبوده و رو به خشکی بوده. اسم سگش باب نبوده و بونی بوده؟ اگر روزنامه‌نگارها می‌توانند این کار را بکنند، چه اشکالی دارد که من هم درجه‌های مأموران پلیس را اشتباه کنم یا عوض کلمه هفت‌تیر از تپانچه استفاده کنم یا در مواردی که منظورم دیکتوگراف بوده، لغت گرامافون را به کار ببرم یا مثلاً از سمی نام ببرم که درجا شخص را می‌کشد و آدم فرصت نفس کشیدن هم پیدا نمی‌کند؟ این چیزها مهم نیست. مهم این است که چند تا جنازه داشته باشیم. اگر هم دیدیم داستان بی‌مزه شده، تعداد جنازه‌ها را بیش‌تر کنیم.