بشر با هر نگاهی که به طبیعت دارد، ابزار جرم می سازد، مهم نیست که این جرم را چه کسی مرتکب می شود، مهم این است که بشر قدرت خودش را در کشف طبیعت به کار می گیرد تا جنایت کند. پس یک دانشمند باید خودش را به فراموشی بزند، حتی اگر لازم باشد خودش را به دیوانگی بزند و برای جلوگیری از جنایتی بزرگ مرتکب جنایت کوچکتری شود، مثل موبیوس در فیزیکدان ها. دورنمات معتقد است که هرگاه چیزی از ذهن بشر فقط یک بار عبور کند، بالاخره روزی در جایی عملی می شود. بنابراین در این نمایشنامه انسان به مبدأ خودش می رسد، انسانی بدون قدرت و بدون نیاز به دانستن اسرار طبیعت، چون انسان به محض دانستن فرمول های طبیعت به جنایت دست خواهد زد.

| برانژه: اگه آدم فکر کنه که بدون پروانه و بال تو آسمون بودن غیرطبیعیه، اعتمادش سست می‌شه، می‌آد پایین، اما نه تندتر از آسانسور. بعضی‌وقت‌ها، به نیروی اراده، می‌شه دوباره اوج گرفت و رفت بالا، درست مثل اینکه آدم از وزنش کم کنه. اما نه برای مدت طولانی. یه تزلزل کوچیک تو ارادۀ آدم کافیه که سُر خوردن رو به پایین شروع بشه. وقتی که دوباره به راز کار در خودم پی می‌برم، بارها و بارها، موقع جهش به آسمون، به خودم گفتم «حالا دیگه بلدم، برای همیشه، دیگه یادم نمی‌ره، همون‌طور که شنیدین و دیدین یادم نمی‌ره.»

یوجین اونیل با گوریل پشمالو، آنا کریستی، و نخستین آدم یک «سه‌گانه» به سبک و سیاق تراژدی‌های یونان باستان می‌سازد تا بگوید در قرن بیست تراژدی با شکل و درون‌مایه‌های رایج در تراژدی‌های یونان همچنان شدنی است. از این حیث، می‌توان او را، همانند استادش، ایبسن، سرگرم تجربیات نوین در ادبیات نمایشی و تئاتر دانست. اما آنچه گوریل پشمالو را از دو اثر دیگر او متمایز می‌کند، برجستگی سبک اکسپرسیونیستی آن است.

نمایشنامۀ گوریل پشمالو در سال 1922 روی صحنه رفت. نمایشنامه تصویری هولناک از یک زندگی شوم و ترسناک بود و سیلی سختی بود بر چهرۀ سنت‌بارگان، چه در جامعه و جه در کار تئاتر. با این حال انبوهی از همین مردم به تماشای این نمایشنامه می‌نشستند و در حالی که به طرز استعاری و کنایه‌آمیزی از نمایشنامه سیلی می‌خوردند، مشتاقانه آن را ستایش می‌کردند.آنچه برای تماشاگر جالب بود معنای نهفته در این ضربه بود. خود اونیل می‌گوید: «جمعیت در تئاتر می‌نشست و به حرف‌های کاملا مغایر با افکار و عادات زندگی روزمره‌اش گوش می‌داد؛ با این‌حال آنچه را که می‌دید و می‌شنید می‌ستود.»

کتاب مرگ تصادفی یک آنارشیست، نمایشنامه ای اثر داریو فو است که برای اولین بار در سال 1970 انتشار یافت. این نمایشنامه که یکی از آثار کلاسیک قرن بیستم به حساب می آید، در سرتاسر جهان و بیش از 40 کشور به اجرا درآمده است. مرگ تصادفی یک آنارشیست، هجویه ای گزنده و بسیار خنده دار از فساد سیاسی است و به پرونده ی یک کارگر آنارشیست خط آهن می پردازد که در سال 1969 از پنجره ی ساختمان مرکز فرماندهی پلیس به پایین پرت می شود و جانش را از دست می دهد. این اثر جنجال برانگیز از داریو فو در دو سال ابتدایی اجرایش، بیش از نیم میلیون مخاطب را به سالن های تئاتر کشاند و نام خود را به عنوان یکی از برترین آثار نمایشی دوران مطرح کرد.

نمایشک در قالب مینی مالیسم (کمینه گرا) قابل تعریف است و این نگرش در همه ی ابعاد آن از شخصیت پردازی و پیرنگ و گفت و گو گرفته تا پردازش صحنه انتخاب لباس به کارگیری نور و صدا باید جریان یابد.
بلیط تئاتر و چهار نمایش همراه سال 1367 با بازی زنده یاد خسرو شکیبایی هایده حائری و پروین کوشیار روی صحنه رفت. بپا از اتوبوس جا نمونی سال 1389 و از یک تا ده دقیقه نمایش سال 1397 که هر سه به کارگردانی هایده حائری مترجم کتاب حاضر اجرا و با موفقیت همراه شده اند.
سطح آگاهی و شناخت حائری از گونه های نمایشی در غرب و تحصیل او در کشوری که بیشتر جربان های درام نویسی از نیمه ی دوم قرن بیستم در آن شکل گرفته و به ویژه شناخت این کارگردان تئاتر از شیوه های اجرایی و بازیگری در گونه های مختلف درام نویسی آمریکایی وقتی در اجرای موفق او تبلور پیدا می کند حسرت هر تماشاگری را نسبت به سال هایی که کارگردانی نکرده بر می انگیزد.

«رمولوس کبیر» نمایش‌نامه‌ای است نفیس به قلم فریدریش دورنمات آلمانی. این کتاب توسط حمید سمندریان به فارسی ترجمه شده و انتشارات قطره آن را به چاپ رسانده است.

از اواخر دهه‌ی پنجاه میلادی با سبکی نو در حوزه‌ی ادبیات و تئاتر روبه رو شدیم، دوره ای تحت عنوان ابزورد یا پوچ گرایی . این سبک نشأت گرفته از تلخی و سیاهی بر جای مانده از تحولات سیاسی، فرهنگی است که در آن سال ها اتفاق افتاد. از جنگ جهانی دوم گرفته تا انقلاب روسیه و فروپاشی شوروی سابق. هنرمندان و نویسندگانی که تحت تأثیر این شرایط بودند واقع گرایی و حالت روایی سبک کلاسیک را به طور کل انکار کردند و نهضتی نوین را پایه گذاری کردند. سردمداران این نهضت معتقد بودند که مدرنیته چیزی جز پوچ گرایی محض نیست و دست آوردی غیر از ناامیدی و تخریب ندارد. فریدریش دورنمات در این بین یکی از انبوه نویسندگانی است که اثر خود را بر پایه‌ی سبک نوظهور ابزورد خلق کرد، اگرچه می توان با کمی تأمل در این داستان این نمایشنامه به حالات و ذهنیات ژرف نویسنده دست پیدا کرد و هدف او از خلق این تراژدی را درک کرد.