اگرچه طی سال‌های گذشته شاهد پایه‌ریزی و شکل‌گیری تحقیقات قابل‌توجهی در حوزه نقاشی در ایران عهد قاجار (سده 19 میلادی/ 13ه. ق) بوه‌ایم. با این حال، به‌نظر نمی‌رسد که مورخان هنر پا را فراتر از مرزهای رسانه‌های متداولی چون نقاشی رنگ و روغنی و آثار لاکی و مینایی گذاشته باشند. نویسنده در این کتاب نشان داده است که «دیوارنگاری» نیز به‌عنوان یک قالب هنری، در قیاس با رسانه‌های یادشده، به یک اندازه ارزش و اعتبار داشته است. نقاشی‌های دیواری در ایران، در انواع بناها ـ از کاخ‌های سلطنتی و خانه‌های شخصی تا گرمابه‌ها و بقاع متبرکه ـ به‌وفور یافت می‌شده‌اند. این قالب هنری، حرفه و صناعتی بوده است که هنرمندان و پیشه‌وران را در شهرهای بزرگ مجدانه به خود می‌داشته. این عمل را به‌واقع می‌توان پاسخی درخور به نیاز عموم برای دستیابی به هنرهای تصویری و پیکرنما برشمرد.

گرامشی، حدود همان زمان که برنامه‌های درازمدتش را اعلام کرد، به خواهر کوچک‌ترش اطمینان داد: «من واقع‌بینانه و با آرامش همه‌چیز را نظاره می‌کنم و اگرچه نمی‌توانم به هیچ توهم کودکانه‌ای بیندیشم، قاطعانه اعتقاد دارم که نباید در زندان بپوسم.» همین لحن کاملاً مبارزه‌طلبانه در بسیاری نامه‌های دیگر ظاهر می‌شود، نظیر زمانی که به همسرش می‌گوید «اطمینان دارم که هرگز آدم بی‌فرهنگی نخواهم شد.» او به شعاری وفادار بود که از رومن رولان اقتباس و در سرصفحه‌ لوردینه نوو استفاده کرده بود؛ «بدبینی عقل، خوش‌بینی اراده.» گرامشی، با ارزیابی خونسردانه از وضعیتش، همه‌ امیدهای باطل به رهایی سریعش را رد کرده بود، اما به ضرب قدرت اراده خود را متقاعد کرده بود که به وجودی بیهوده تقلیل نخواهد یافت. در این زمینه، بد نیست که اظهارنظری را از او ذکر کنیم که در دفتر نهم خود حدود سال 1932 نوشته بود:

خوش‌بینی و بدبینی. باید توجه کرد که اغلب اوقات خوش‌بینی چیزی بیش از دفاع از کاهلی، بی‌مسئولیتی و عدم‌اراده در انجام هر کاری نیست. همچنین شکلی است از سرنوشت‌باوری و مکانیکی‌انگاری. بر عواملی بیرون از اراده‌ و فعالیت فرد تکیه می‌کنیم، آن‌ها را به عرش اعلا می‌رسانیم و به‌نظر می‌رسد که با شور‌و‌شوقی مقدس ملتهب می‌شویم. و شور‌و‌شوق چیزی بیش از ستایش بت‌واره‌ها نیست. واکنشی لازم است که برای عزیمت خود متکی به عقل باشد. یگانه شور‌و‌شوق موجه شور‌و‌شوقی است که ملازم اراده‌ هوشمندانه، فعالیت هوشمندانه و به‌نحو بدیعی سرشار از ابتکارهای مشخصی باشد که واقعیت موجود را تغییر بدهد.

قاتـل واقـعی تـروتسکی چه کسی بـود؟ چگونه گزارش محرمانۀ جنایات استالین منتشر شد؟ نقش سازمان‌های امنیتی در سـرکـوب جـنـبـش‌هـای آزادی‌خـواهـانۀ مجارستان و چکسلواکی چه بود؟ چگونه بوریس یلتسین گورباچف را سرنگون کرد؟ پوتین، سرهنگ گمنام کا.گ.ب. چطور از جنگ چچن برای کسب قدرت سود برد؟

آقای ایـکس و پاتریک پنو در این کتاب می‌کوشند ضمن پاسخ‌دادن به این پرسش‌ها خواننده را با سازوکار پیچیده و مخوف سازمان‌های امنیتی روسیه آشنا کنند.

آقای ایکس کیست؟ هیچ‌کس نمی‌داند. اما او از ده سال پیش اسرارش را در رادیو «فرانس‌انتر» فاش می‌کند. ماُموریتی خطـرناک برای افـشای بـی‌رحمانه‌ترین عملیات‌های مخفی معاصر.

برای شناخت ««فاشیسم»» باید ««فاشیست‌ها»» را شناخت. اگر بخواهیم از میان همه فاشیست‌های تاریخ یک نفر را نام ببرم، بی‌تردید او کسی نیست مگر بنیتو موسولینی، رهبر وقت ایتالیا که همزمان رهبر و الگوی فاشیست‌های دنیا بود؛ از جمله هیتلر. پس یکی از بهترین منابع برای شناخت فاشیسم آشنایی با افکار و کردار موسولینی است. اما افزون بر این، موسولینی به‌عنوان سوژه مطالعات تاریخی و سیاسی، شخصیت جالی دارد. او یکی از عجیب‌ترین و متفاوت‌ترین زندگی‌نامه‌های سیاسی را دارد؛ تا پیش از جنگ جهانی اول یکی از برجسته‌ترین سوسیالیست‌های ایتالیایی بود، اما پس از جنگ فاشیسم را سازماندهی و رهبری کرد که ضدِسوسیالیستی‌ترین جنبش سیاسی بود. این فرازوفرود باعث می‌شود آشنایی با او همزمان آشنایی با تاریخ و ایدئولوژی‌های بزرگ جهان در نیمه اول قرن بیستم باشد. در این کتاب، یکی از بهترین منابع دست اول را برای شناخت افکار موسولینی در دست داریم.

دیکتاتور برای دوام‌آوردن به ابزاری بیش از ایجاد رعب‌ و وحشت در دل مردمان نیاز دارد؛ او دوام نمی‌آورد مگر با ایجاد وحشت همراه با ستایش بی‌قیدو‌شرط. دیکتاتورهای دنیای امروز بدون ایجاد توهم پایگاه مردمی، بدون هوراکشیدن‌های طرفداران مسخ‌شده‌ وحشت‌زده امیدی به ماندن ندارند.

قرن بیستم شاهد تشویق بی‌امان دیکتاتورها ازسوی صدها میلیون ‌نفر بوده، تشویقی از جنس کیش ‌شخصیت. دیکتاتور هرچه‌ خون‌ریزتر، به این ستایش توأم با ترس وابسته‌تر. کیش شخصیت درواقع هسته‌ اصلی استبداد است.

فرانک دیکاتر در این کتاب با مطالعه‌ آیین وفاداری تلقین‌شده ازسوی هشت دیکتاتور خون‌ریز قرن بیستم، به بررسی پیامدهای مرگ‌بار این شیوه‌ حکمرانی پرداخته و نشان می‌دهد که چطور جباران مدرن ریشه‌های ظلمشان را با وحشت و ستایش سیراب می‌کنند.