مدت‌هاست که خودزندگی‎نامه‎ به یکی از محبوب‌ترین انواع آثار ادبی در میان نویسندگان گوناگون از طیف‌های مختلف اجتماعی و حرفه‌ای تبدیل شده است. این نوع خاصِ نگارش در کار منتقدان ادبی، فیلسوفان، مورخان و روان‌شناسان نیز اهمیتی اساسی دارد؛ به اعتقاد ایشان خودزندگی‎نامه‎‌ها نه‌تنها درک درستی از سبک‌های پیشین زندگی می‌دهند، بلکه تا حد بسیاری نمایان‌گر دیدگاه شخصیِ فرد نسبت به جایگاه خود در جهان هم هستند. فیلیپ لوژون، منتقد ادبی، که اثرش در زمینۀ زیست‌نگاری در دهه‌های اخیر بسیار تأثیرگذار بوده ‎است، خودزندگی‎نامه‎ را چنین تعریف می‌کند: «روایتی گذشته نگرانه و منثور که یک شخص حقیقی درمورد وجودِ خودش، و با تمرکز بر زندگی فردی‌اش، به ویژه رشد و پیشرفت شخصیتش، عرضه می‌کند.» بی‌درنگ ایرادی بر این تعریف وارد می‌شود: هیچ دلیل مشهودی وجود ندارد که خودزندگی‎نامه‎ را فقط بتوان به نثر نگاشت، و به‌هرجهت معدود روایت‌های خودزندگی‎نامه‎‌ای وجود دارد که در قالب شعر نگاشته شده‌اند؛ از جمله شعر «پیش‌درآمد» اثرِ ویلیام وردزورث. بااین‌حال، دغدغۀ اصلی لوژون فراتر از این و معطوف به مسئلۀ «هویت» در نگارش خودزندگی‎نامه‎ بوده‎ است و «پیمانی» که بین متن و خواننده برقرار می‌شود، و به‌موجب آن می‌توان تضمین کرد که نام نویسنده منتسب به یک شخص حقیقی است و راوی و قهرمان داستان یکی هستند. چارلز داروین در مورد خودزندگی‌نامه‌اش اظهار می‌دارد زمانی که اقدام به «نگارش گزارش ذیل از خودم کرده‌ام، گویی که مرده‌ام و از دنیای دیگری به زندگی خود نگاه می‌کنم». سخنان او به یکی از پارادوکس‌های اساسی ژانر خودزندگی‎نامه‎‌ نیز اشاره دارد: ثبت یک زندگی کامل فقط در صورتی امکان‌پذیر است که «فردی مرده» آن را نگاشته باشد. ظهور خاطره‌نویسی‌ها در دهه‌های اخیر و تداول روبه‌رشد آن‌ها را می‌توان به نوعی واکنشی دانست به مشکلات بازنمایی «کلِ» یک زندگی. این کتاب ضمن تأیید خصوصیات متمایز خودزندگی‎نامه‎ به عنوان یک تکنیک نوشتاری و در نقش نمایان‌گر تجربه، با کاوش در چنین تحولاتی به روابط اغلب متخلخل بین داستان و خودزندگی‎نامه‎ اذعان می‌دارد.

«انگیزه برای من ترکیبی از اشتیاق برای کار سخت، تحمل عاطفی، قدرت تمرکز بالا و تنفر از شکست است.» (از متن کتاب)
.
سر الکس فرگوسن در این کتاب به تفصیل به دستاوردهای خود در عرصه‌ی مدیریت و مربیگری پرداخته است؛ دستاوردهایی که دانستن و عملی کردن آنها نه فقط برای مربیان و دست‌اندرکاران تیم‌های ورزشی مفید و سودمند است، بلکه می‌تواند راهگشای هر کسی باشد که خواستار موفقیت و پیروزی است.
.
«من به این مسئله پی برده‌ام که انسان‌ها با نیروهای متفاوتی غیر از نگاه‌کردن، گوش‌دادن و مطالعه شکل می‌گیرند. همه‌ی ما قربانی تصادفی دی‌ان‌ای والدین خود هستیم. به شانس اعتقاد داریم و شرایط و نوع تحصیلات نیز اهمیت دارند. با این حال، همه دارای دو ابزار بسیار قدرتمند هستیم که کاملا تحت کنترل‌مان قرار دارند: چشم و گوش‌مان. نگاه کردن به دیگران، گوش دادن به توصیه‌های آنها و مطالعه در مورد مردم، سه مورد از بهترین کارهایی هستند که من تا به اینجای زندگی‌ام انجام داده‌ام.» (از متن کتاب)

سیدعلی کاشفی‌خوانساری در «یاد شهرزاد» چهل خاطره، یادداشت و دلنوشته از چهل شاعر، داستان‌نویس، روزنامه‌نگار، قصه‌گو، کتابدار، تصویرگر، مترجم و هنرمند درباره قصه و قصه‌گویی را گردآوری کرده است. «یاد شهرزاد» مجموعه‌ای از خاطرات و یادداشت‌هایی است که از عمق فرهنگ و سنت‌های ایرانی سربرمی‌آورد و مخاطب را به جهان کودکی و داستان‌هایی که سینه‌به‌‍سینه نقل شده‌ و در خاطرات ما جان دارد، می‌برند. ما ایرانیان از هزاران سال پیش قصه پرداخته و قصه گفته و قصه شنیده‌ایم. ما ایرانیان همواره در دردها و غصه‌ها و تنهایی‌ها به دامان قصه‌ها پناه برده‌ایم. کتاب شهرزاد سرشار از خاطراتی ناب، صادقانه، شیرین و خواندنی است که در کنار هم تصویری گویا و زیبا از تفکر، زندگی و آداب ایرانیان پیش‌روی می‌گذارند.
مصطفی رحماندوست، افسانه شعبان‌نژاد، نوش‌آفرین انصاری، اسدالله شعبانی، محمدرضا شمس، جواد محقق، غلامرضا امامی، احترام برومند، داوود کیانیان، مهنوش مشیری، جعفر ابراهیمی شاهد، عباس جهانگیریان، گیتی خامنه و نصرالله حدادی از جمله نویسندگان قصه و یادداشت در این مجموعه به شمار می‌آیند.

منزوی یکی از نادر شاعرانی است که شعرش اتوبیوگرافی خود اوست. شعر  منزوی بازگوکنندهٔ بسیاری از پیشامدهای مهمِ فردی، اجتماعی و سیاسی روزگار اوست و کم‌تر  شاعری را سراغ داریم که شعرش در عین استواری، از لایه‌های درد آکنده باشد. از این رو شعر منزوی می‌تواند آیینهٔ زندگی راستین و به دور از نقاب و نیز  حوادث دوران او باشد. با وجود این، مطالعهٔ سرگذشتنامه و نقدهایی که بر آثار یک هنرمند می‌نویسند به درک زیروبم‌های آثار او کمک خواهد کرد. در جستار پیشِ رو نویسنده کوشیده است در کنار  پرداختن به سرگذشتِ منزوی به جنبه‌های شاعرانگی شعر  او نیز  نزدیک شود.

این کتاب پرفروش‌ترین زندگی‌نامه‌ی جهان در سال ۲۰۱۶ و شرح زندگی پزشک مغز و اعصابی است که خودش دچار بیماری سرطان می‌شود. نیمه‌ی اول کتاب شرح زندگی‌اش پیش از بیماری، سختی‌های کار و تحصیل و نیمه‌ی دوم کتاب در رابطه با بیماری‌اش و دست‌وپنجه نرم‌کردن با سرطان است.

داستان زندگی هدا کووالی در سایۀ جنگ جهانی دوم و بعد حکومتی توتالیتر روایت می‌شود، پس به نظر باید پر باشد از مرگ و سیاهی، با این همه روایت میل به زندگی است، داستان زنی در نوسان میان بیم و امید در دل چکسلواکی آشوب‌زده؛ حسنش این است اما که به بیان تجربیات شخصی محدود نمی‌شود. راوی به قدرت کلمات واقف است و جایی می‌گوید تنها سلاح ضعفا همین کلمات هستند، از همین روست که روایتش را بی‌پرده می‌نویسد. اما ناظر بی‌طرفی هم نیست؛ خودش می‌گوید طرف زندگی ایستاده، همان ساده‌ترین ایدئولوژی، که به خاطرش از اردوگاه نازی‌ها می‌گریزد. او نشانمان می‌دهد که چگونه جنگ چهرۀ آدم‌ها را عوض می‌کند؛ اینکه چطور در پی شادمانی پایان جنگ، ناامیدی برمی‌گردد و بعد امید، همراه با شوری برای تغییر، با وعده‌های ایدئولوژی‌ای دل‌فریب، رخ نشان می‌دهد و در نهایت در این چرخۀ باطل دوباره یأس است که برمی‌گردد؛ نشانمان می‌دهد که چطور وقتی ایدئولوژی در اولویت باشد روابط انسانی به حاشیه رانده می‌شود و زندگی شکلی سلبی به خود می‌گیرد، به گونه‌ای که دیگر کسی در پی چیزی نیست جز دورماندن از دردسر. هدا کووالی در واقع ما را با خودمان، در مقام انسان، رودرو می‌کند و واقعیت‌های تاریک ذات انسان را پیش‌رویمان می‌گذارد، چراکه چنان‌که خودش می‌گوید:
«حرف آنهایی که می‌گفتند تنها راه بازگشت به زندگی فراموش کردن است در کتم نمی‌رفت. می‌خواستم همه‌چیر را به خاطر بسپارم، روی چیزی سرپوش نگذارم، چیزی را بزک نکنم و اتفاق‌ها را همانطور که بودند در خاطر ثبت کنم. می‌خواستم زندگی کنم چون زنده بودم نه به این دلیل که تصادفاً جان سالم به در برده بودم.»

«آنقدر دلم می‌خواهد درباره‌اش صحبت کنم که نمی‌دانم از کجا شروع کنم. او، این مرد برجسته، خوش‌ذوق، فرهیخته، شیفتة شعر و ادبیات و تاریخ، این قهرمان جنگ بر ضد شوروی و مقاومت علیه طالبان که دختر ساده و بی‌تجربه‌ای مثل من را که در آن زمان هفده‌ساله بودم، به همسری گرفت و به او عشق ورزید، احمدشاه مسعود است. اما برای این که بهفمد چرا او و من، بایستی از ابتدا آغاز کنم. داعیة آن را ندارم که تاریخ بزرگ کشورم را روایت کنم، بلکه فقط می‌خواهم متواضعانه در جایگاه خود بمانم، همان جایگاهی که در کنار همسرم داشته‌ام. آنچه می‌خواهم تعریف کنم، داستان یک عشق است و علاوه بر آن داستان زندگی خودم به عنوان یک افغانی مقیم درة پنج‌شیر که بیست و چهارسال جنگ را حس کرده است. کتاب حاضر، دربرگیرندة خاطرات صدیقه مسعود، همسر احمدشاه مسعود از وی است که به گوشه‌ای از آن اشاره شد. این کتاب جایزة وریتة سال 2005 را از آن خود کرده است.