کتاب به بررسی جنبه‌های گوناگون مهاجرت نخبگان ایرانی بین دهه‌های هفتاد تا نود شمسی می‌پردازد. در بخشی از پیش‌گفتار کتاب می‌خوانیم: «ایران به‌عنوان یکی از کشورهای دارای جمعیت جوان که بخش شایان‌توجهی از آن شامل جوانان درحال تحصیل و همچنین فارغ‌التحصیلان دانشگاهی می‌باشد ازجمله کشورهای درحال توسعه است که با مشکلات خاص خود در زمینه رسیدگی به امور حرفه‌ای متخصصان روبه‌روست و ازاین‌رو چه در گذشته و چه در زمان حال با خروج درصدی از این متخصصان به خارج به‌منظور ارتقای شرایط تحصیلی و حرفه‌ای خود روبه‌روست. این روند خروجی تحصیل‌کردگان علمی که در اصطلاح، «مهاجرت نخبگان» یا به‌عبارتی بدبینانه‌تر فرار مغزها نامیده می‌شود از معضل‌های جدی در امر آموزش و بهره‌برداری از دانش نیروهای علمی در کشور است.

می‌توان تحلیل مارکس از کالاها ـ به‌عنوان اساس ثروت سرمایه‌دارانه ـ را به‌صورت تفسیری از وضعیت زنان در جوامع اصطلاحاً پدرسالار نیز درک کرد. نظم نمادین، سامان‌بخش جوامع پدرسالار است و مسند و بازنماینده نظم نمادین، اسم اعظم است: نام پدر، نام خدا. سیرهایی که مارکس به‌عنوان شاخصه‌های تشکیل یک رژیم سرمایه‌داری تعریف کرده است، از این قبیل‌اند: واگذاری «طبیعت» به یک ابزار «کار» ازسوی انسان‌ها (مردان) و بدین نحو [ از نو] ترکیب‎‌شدن طبیعت به‌صورت ارزش استفاده و ارزش مبادله؛

تقسیم کار بین تولیدکننده ـ مالک‌هایی خصوصی که زنان – کالاهایشان را نه‌فقط میان خود؛ بلکه میان سایر تولیدکنندگان، استثمارگران و حتی استثمارشوندگان نظم اجتماعی مبادله می کنند؛ [وجود] گرایشی به انباشت ثروت که درواقع گرایشی متعلق به نماینده‌های اعظم‌ترین اسم‌ها ـ رهبرها – و معطوف است به اینکه در مقایسه با همتایان، زنان بیشتری را به سرمایه‌های خود تبدیل کنند؛ حرکت کار اجتماعی امر نمادین به‌سوی هرچه بیشتر انتزاعی‌شدن؛ و…

وعده‌هایی که برنامه‌های شوک‌درمانی به مردم اتحاد جماهیر شوروی می‌داد، در اصل مانند شوخی مرگبار بود. سازمان صندوق بین‌المللی پول در سال ۱۹۹۲، پیش‌بینی کرد که اجرای سیستم سرمایه‌داری در کشور پس از مدت بسیار کوتاهی به رفاه عظیمی برای جامعه روس ختم می‌شود که کشور هیچ‌گاه مشابه آن را به خود ندیده است؛ اما درعوض، این برنامه‌ها فقط بدبختی طبقه کارگر و همچنین صعود بخش بسیار کوچک تازه ثروتمندشده در جامعه را که دستیابی به سرمایه‌های بین‌المللی برایشان آسان‌تر گردید، در بر داشت؛ ازهمین‌رو، آنچنان نابرابری و عدم تساوی در بین اقشار مختلف جامعه افزایش یافت که ملت روسیه حتی در تاریک‌ترین دوران تزارهای روسیه هم به خود ندیده بود… اما این را که دولت آمریکا و صندوق بین‌المللی پول تا چه حد به دموکراتیزه‌کردن کشور علاقه داشتند، می‌توان در سال ۱۹۹۳ مشاهده نمود؛ هنگامی که یلتسین قصد داشت پس از مدت کوتاهی قانون اساسی پیشنهادی خود را به اجرا درآورد.

پس از اینکه طرح پیشنهادی وی ازسوی پارلمان رد شد، یلتسین به‌وسیله تانک ساختمان پارلمان را به آتش بست. مطابق گزارشات دولت در حمام خونی که بر اثر این تهاجم به‌راه افتاد، ۱۸۷ نفر کشته و ۴۳۷ نفر زخمی شدند. درپی آن، مجمع گروه ۷، اعطای وام ۴۳٫۴میلیارد دلاری را که درنظر داشت، به هیچ عنوان لغو نکرد. همچنین صندوق بین‌المللی پول هم درمقابل عمل جنایت‌‎آمیز یلتسین بی‌تفاوتی از خود نشان داد. وام 3میلیارد دلاری «تغییر سیستم» ازسوی صندوق بین‌المللی پول به یلتسین کمک کرد تا به جایگاه خود به‌عنوان رئیس‌جمهور استحکام بخشد و بدین ترتیب، موقعیت دیکتاتوری که با خشونت و زور قانون اساسی را نادیده گرفته بود، تضمین گشت.

ریچارد برانسون یکی از مشهورترین سرمایه‌گذارانی است که با تلاش فراوان توانست شرکت‌های متعددی را تأسیس کند و صاحب ثروت زیادی شود. اکنون مایکل برگن در کتاب «ریچارد برانسون چه کسی است؟» سعی دارد تا سرگذشت زندگی این شخصیت بزرگ را با زبانی ساده و نگاهی داستان‌گونه برای نوجوانان به رشته‌ تحریر درآورد.

سالن غذاخوری بوی پیاز و صیقل دستگیره‌های برنجی می‌داد. خانم و آقای جانسون سر میز نشسته بودند. خانم جانسون رنگ پریده و سرمازده به‌نظر می‌رسید. آماده رفتن به خشکی بود و کلاه دودی کوچکی بر سر داشت که چارلی قبلاً آن را ندیده بود. در جواب سلام چارلی، آقای پل جانسون لبخند بیمارگونه‌ای زد. وقتی لیوان آب پرتقال را از روی میز برداشت، چارلی متوجه شد که دست‌هایش می‌لرزند. لب‌هایش هم سفید می‌زد.

مهاجرت از مهم‌ترین پدیده‌های در حال رشدِ جهانی است که تأثیرات چشمگیری بر روابط و مناسبات بین انسان‌ها، جوامع و دولت‌ها در کشورهای مبدأ و مقصد می‌گذارد. ایران نیز از جمله کشورهایی است که به‌عنوان «مبدأ»، «مقصد» و حتی «مسیر»، با مسئله مهاجرت و نوع شدیدتر آن یعنی خروج سرمایه انسانی که در ادبیات رایج به‌عنوان فرار مغزها شناخته می‌شود، مواجه است. فارغ از پیامدهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی که مهاجرت برجای می‌گذارد، اثرات این پدیده بر توسعه اقتصادی کشورها از جمله پرسش‌های کلیدی است که می‌تواند بر نحوه مدیریت و مواجهه سیاست‌گذارانه با آن اثرگذار باشد. کتاب حاضر با محوریت مهاجرت سرمایه انسانی، تأثیرات آن بر توسعه اقتصادی و همچنین برخی از مهم‌ترین علل بروز این پیامدها در کشورهایی همچون ایران و ترکیه (که از نظر مؤلفه‌های دموگرافیکی، فرهنگی، جمعیت مهاجران و همچنین تجربه چنددهه‌ای در مواجهه با مهاجرت، نزدیک به هم‌اند)، در تلاش است تا بخشی از خلأ علمی موجود در زمینه مهاجرت بین‌المللی و پیامدهای آن بر توسعه اقتصادی کشورها را برطرف کند.