کتاب توهم بزرگ درصدد پاسخگویی به این پرسش است که لیبرالیسم، رئالیسم و ناسیونالیسم چگونه به یکدیگر مرتبط می‌شوند. به بیان دقیق‌تر، نویسنده تلاش کرده تا سیاست خارجی لیبرال را با رویکرد واقع‌گرایانه مورد نقد قرار دهد. برای این منظور، مرشایمر با در نظر گرفتن سه مفهوم کلیدی مطرح شده، مدعی می‌شود سیاست خارجی هژمونی لیبرال به‌دلیل نادیده انگاشتن موازنه قدرت، بی‌توجهی به اهمیت ناسیونالیسم (ملی‌گرایی) در میان دولت‌ها و در نظر نگرفتن ماهیت آنارشیک نظام بین‌الملل منجر به بروز جنگ‌های گوناگون خواهد شد. مرشایمر دولت-ملت را نقطه تلاقی این سه مفهوم می‌داند و بر این باور است ماهیت مداخله‌گرایانه سیاست هژمونی لیبرال، مخل مفهوم حق خودمختاری دولت-ملت‌ها از یک‌سو و موجب خدشه وارد شدن به هویت واحدهای سیاسی می‌شود که همین امر کشورها را تا مرز جنگ پیش می‌‌برد.

با وجود انتقاد مرشایمر به سیاست‌های لیبرالیسم در سطح بین‌الملل، نباید کتاب او را کتابی در ضدیت با لیبرالیسم به‌شمار آورد؛ مرشایمر صراحتا حاکمیت لیبرالیسم را در سیاست داخلی تضمین‌کننده آزادی سیاسی، دموکراسی و شفافیت حکومت می‌داند. اما در نگاه او بحران از جایی آغاز می‌شود که لیبرالیسم در عرصه سیاست بین‌الملل نیز در همان مسیری حرکت می‌کند که در داخل دموکراسی‌های لیبرال تداوم یافته است. در نتیجه لیبرالیسم آنجا که در قالب هژمونی لیبرال، ورای مرزهای درونی خود استمرار می‌یابد، شکست خواهد خورد. از نگاه مرشایمر این مساله همواره در سیاست خارجی کشورش مغفول مانده است. همین مساله منجر به بروز بحران‌هایی در عراق و افغانستان و حتی سوریه شد که حیات لیبرالیسم را در داخل ایالات‌متحده نیز با چالش‌هایی روبه‌رو ساخت.

کتاب توهم بزرگ ۸ فصل کلی دارد؛ معرفی هژمونی لیبرال به‌عنوان راهبردی جاه‌طلبانه که در آن دولت قصد دارد تا جای ممکن، کشورهای زیادی را مانند خودش به دموکراسی لیبرال تبدیل کند در فصل نخست کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. صحبت از سرشت انسان، چیستی لیبرالیسم سیاسی و واکاوی تناقض‌های آن موضوع فصل دوم و سوم این کتاب است. شکاف در ساختار لیبرالیسم در فصل چهارم بررسی می‌شود. فصل پنجم کتاب نقطه آغاز بحث درباره کارکرد هژمونی لیبرال خارج از مرزهای داخلی است. فصل ششم کتاب لیبرالیسم را در خارج از مرزها به‌عنوان منبع دردسر برای نظم بین‌الملل بررسی می‌کند؛ فصل هفتم علت شکست سیاست خارجی لیبرال را واکاوی می‌کند و در فصل هشتم آینده ایالات‌متحده آمریکا را در صورت عدم ایجاد تغییر در سیاست خارجی آن به تصویر می‌کشد.کتاب توهم بزرگ مرشایمر توسط منصور براتی و دلیله رحیمی‌آشتیانی ترجمه و توسط موسسه ابرار معاصر تهران منتشر شده است.

ژاک آتالی در این نقاشی پهناور تاریخی و با نگاهی به آینده، تاریخ بشریت را چنان بازگو می‌‌‌‌‌‌کند که تاکنون کمتر کسی این‌‌‌‌‌‌گونه سخن گفته است.
به عقیدۀ وی، انسان از زمان پیدایش خود یعنی چندین میلیون سال پیش همواره خانه‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌دوش بوده است و در حال حاضر نیز با پدیدۀ جهانی‌‌‌‌‌‌سازی در حال تبدیل شدن به نوع جدیدی از خانه‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌دوشی است.
او همان‌‌‌‌‌‌گونه که خانه‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌دوشی را به‌‌‌‌‌‌وجود آورده، عوامل کلیدی تمدن‌‌‌‌‌‌ها را نیز خلق نموده است: آتش، زبان‌‌‌‌‌‌ها، مذاهب، اسب‌‌‌‌‌‌سواری، کشاورزی، پرورش حیوانات، فلزشناسی، دریانوردی، چرخ، مردم‌‌‌‌‌‌سالاری، بازار، موسیقی و هنر. بنابراین، برای یکجانشینان عرصه دیگری مگر ایجاد حصار و قلعه‌‌‌‌‌‌ها، دولت و مالیات باقی نمی‌‌‌‌‌‌ماند. به جز بربرهایی که برای فتح تمدن‌‌‌‌‌‌های عصر جا‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌جا شده‌‌‌‌‌‌اند، انسان‌‌‌‌‌‌های مسافر نیروهای حقیقی خلق همه امپراتوری‌‌‌‌‌‌ها از چین تا روم، از مصر تا امپراتوری امریکای امروز بوده‌‌‌‌‌‌اند. هنگامی که آن‌‌‌‌‌‌ها دروازه‌‌‌‌‌‌های خود را بر خانه‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌دوشان، رهسپاران، بیگانگان و هرگونه جنبشی می‌‌‌‌‌‌بندند، نابودی و نیستی خود را رقم می‌‌‌‌‌‌زنند.
اما امروز آخرین مردمان خانه‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌دوش زیر پتک «جهانی‌‌‌‌‌‌سازی» ناپدید می‌‌‌‌‌‌شوند و دورنماهای نوینی با فن‌‌‌‌‌‌آوری‌‌‌‌‌‌های واقعی یا مجازی جدید سفر، در برابر بشریت گسترده می‌‌‌‌‌‌شوند؛ و قدرت این آخرین امپراتوری یکجانشین یعنی ایالات متحده امریکا پایان می‌‌‌‌‌‌یابد. آنگاه مبارزۀ وحشتناکی میان سه نیروی خانه‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌دوش -بازار، مردم‌‌‌‌‌‌سالاری و ایمان- که در سر اندیشۀ جایگزینی آن را می‌‌‌‌‌‌پرورانند، آغاز می‌‌‌‌‌‌شود. اینان در مقطعی نزدیک، شرایط اخلاقی، فرهنگی، نظامی و سیاسی زمانه ما را روشن می‌‌‌‌‌‌سازند

این کتاب از سه فصل تشکیل شده است. فصل اول که «از قرن پنجم تا قرن دهم میلادی» نام گرفته است، مبحث را با ارائه پاسخ به این پرسش که چرا باید مطالعه در زمینه هنر قرون وسطی را از قرن پنجم آغاز کرد، می‌گشاید. به گفته دبی، تحول هنرهای تجسمی از دوران باستان تا قرون وسطی، از نقطه‌نظر سنتی و تاریخی از قرن پنجم میلادی آغاز شده است. نویسنده در این فصل به مقولات مختلفی از جمله پیوند هنر قدیم (هنر هلنیستی مربوط به یونان باستان) و هنر نو (هنر برآمده از امپراتوری روم)، ظهور مسیحیت، امتزاج مسیحیت و هنر رومی ـ‌ یونانی، تاثیر حملات قبایل بربر بر هنر اروپایی در قرون وسطی و… را مورد توجه قرار می‌دهد.

فصل دوم کتاب که «960 تا 1160» نام گرفته است، به دورانی می‌پردازد که امپراتوری روم غربی دستخوش آشوب و اغتشاش بود. این اغتشاش به استقلال نسبی واحدهای شبه دولت‌ملت در نقاطی نظیر نواحی تحت لوای «اتو» پادشاه آلمان و مناطق تحت سلطه قبایل «ساکسونی» انجامید و در این مکان‌ها بود که رنسانس مجال ظهور پیدا کرد و در عهد «شارلمانی» شکوفا شد.

فصل سوم کتاب نیز «1320 تا 1400» نام گرفته و به بازه زمانی هشتاد ساله‌ای می‌پردازد که اوج احاطه کلیسا بر اروپا را در خود جای داده است. دورانی که «هنر مقدس» بروز و جلوه فراوانی یافت: مکان و جایگاه هنر مقدس قرن چهاردهم، به‌طور روزافزونی مهم‌ترین جایگاه مذهبی و هنری محسوب می‌شد. اصالت و قرار دادن کارهای هنری در جایگاه خود مرتباً پیشنهاد می‌شد. در قرن دوازدهم و سیزدهم متقاعد شده بودند که رابطه با امور معنوی و الهی از نظر شکل کلی با روشنایی و روشنگری زاده می‌شود. در قرن چهاردهم با عینیت و وضوح بیشتری مشاهده می‌شد که این کیفیت به منصه ظهور می‌رسد و ادامه پیدا می‌کند.(97)