کتاب حاضر، همان طور که از عنوان آن بر می آید شامل اصول و فلسفه ی تعلیم و تربیت است. مراد از اصل در این کتاب، مفاهیم، نظریه‌ها و قواعدی است که به صورت قضایای نسبتاً کلی بیان شده اند. مفاهیم و نظریات تربیتی را می‌توان از تعالیم دینی، زندگی پیشوایانِ معصوم و از تحقیقات روان شناسان، جامعه‌ شناسان و نظریات مربیان معروف استخراج نمود.
فلسفه تعلیم و تربیت نیز پایه و اساس، ارکان، ماهیت، هدف، روش و محتوای آن چه را که تربیت خوانده می شود روشن می ‌سازد. در فلسفه ی تعلیم و تربیت قهراً رابطه ی فلسفه با تعلیم و تربیت مورد بحث قرار می‌ گیرد. برای روشن نمودن ارتباط فلسفه با تعلیم و تربیت، باید ابتدا مفهوم فلسفه و تعلیم و تربیت را بیان و آن گاه رابطه ی این دو را بررسی نمود. در فلسفه ی تعلیم و تربیت، مکتب های فلسفی یا اجتماعی و آراء تربیتی آن ها نیز مورد بحث قرار می‌گیرند. مؤلف نیز در این کتاب، پاره‌ای از مکتب های فلسفی را به اختصار مورد بررسی قرار داده و بعد به ذکر نظریات تربیتی آن ها اقدام می نماید. در بخشی از این کتاب فلسفه ی تربیتی اسلام نیز به طور خلاصه مورد بررسی واقع می گردد.

موضوع این كتاب از نوع روش پژوهش است اما برحسب ضرورت به بحث روش‌شناسی نیز پرداخته شده است. بنیان معرفتی متن حاضر، بر افق معرفتی عقلانیت انتقادی استوار است، با این حال در پرتو استدلال عقلانی نقادانه، این دستگاه معرفتی اصلاح و در ادامه با حفظ بنیان‌های معرفتی عقلانیت انتقادی، دستگاه معرفتی فازی، فرموله شده است كه در آن توسعه‌ی علم بر نقد سنت‌های فكری پیشین و اصلاح تدریجی آن‌ها استوار است.

حکومت پادشاهان فعلی بریتانیای کبیر انباشته از بیدادگری و غصب و ستم به مستعمرات است و این روش بدان منظور است که بر ما حکومت مطلقه و مستبد داشته باشد. … وقتی که جور و ظلم و سوءرفتارها به درازا کشید و مداومت یافت، از حق مردم بلکه از وظیفه آن‌هاست که این‌گونه حکومت‌ها را ساقط کنند. تا به حال، مستعمرات با شکیبایی متحمل چنین مظالمی شده‌اند و اینک وقت آن رسیده است که سیستم حکومتی خود را تغییر دهند. … ما این حقایق را از بدیهیات می‌دانیم که همگی مردم مساوی آفریده شده‌اند و این‌که آفریدگارشان بدان‌ها حقوق خاص و غیرقابل انتزاعی اعطا نموده است که از آن جمله است حق زندگی، داشتن آزادی، و جست‌وجوی خوشبختی: و به‌منظور حفظ این حقوق، مردم برای خود حکومت‌هایی تأسیس خواهند کرد و با میل و رضای خود به آن حکومت‌ها اختیار و اقتدار خواهند داد. دیگر این‌که هر گاه این حکومت‌ها ازراه راست منحرف شوند، از حقوق مردم است که آن‌ها را تغییر داده و ساقط سازند و حکومت‌های تازه‌ای روی کار آورند. (از اعلامیه استقلال، 1776)