با توفیق بلشویک‌ها در سرکوب نیروهای مخالف و تثبیت نظام برآمده از کودتای اکتبر 1917، پس از چند سال جنگ‌های داخلی ایران بار دیگر با روسیه همسایه شد و درگیر تبعات ناشی از خوی و خصلت مداخله‌جویانه‌اش که این بار تحت عنوان صدور انقلاب و پیاده‌کردن نیروهای نظامی در انزلی در بهار 1299 صورت گرفت. اسناد و گزارش‌های گردآمده در این مجموعه علاوه‌بر ترسیم شمایی از تحولات این حوزه در خلال حضور بلشویک‌ها از تلاش‌های دیپلماتیک ایران برای متقاعدکردن بلشویک‌ها به احضار قوایشان از گیلان که درنهایت به‌صورت امضای قرارداد موذت 1921 ایران و شوروی صورتی نهایی به خود گرفت تصویر جامعی به‌دست می‌دهد.

کامل‌ترین و سرشارترین زندگی واقعاً انسانی «زندگی عمل‌ورزانه» است. پیش‌فرض «عمل» تکثر و تنوع انسانی است و مستلزم همراهی دیگر انسان‌هاست… حوزهٔ عمومی در عین اینکه قلمرو مناسب عمل انسانی است، خود زاده عمل انسانی هم هست.

قاتـل واقـعی تـروتسکی چه کسی بـود؟ چگونه گزارش محرمانۀ جنایات استالین منتشر شد؟ نقش سازمان‌های امنیتی در سـرکـوب جـنـبـش‌هـای آزادی‌خـواهـانۀ مجارستان و چکسلواکی چه بود؟ چگونه بوریس یلتسین گورباچف را سرنگون کرد؟ پوتین، سرهنگ گمنام کا.گ.ب. چطور از جنگ چچن برای کسب قدرت سود برد؟

آقای ایـکس و پاتریک پنو در این کتاب می‌کوشند ضمن پاسخ‌دادن به این پرسش‌ها خواننده را با سازوکار پیچیده و مخوف سازمان‌های امنیتی روسیه آشنا کنند.

آقای ایکس کیست؟ هیچ‌کس نمی‌داند. اما او از ده سال پیش اسرارش را در رادیو «فرانس‌انتر» فاش می‌کند. ماُموریتی خطـرناک برای افـشای بـی‌رحمانه‌ترین عملیات‌های مخفی معاصر.

ادری هیپبورن، ستاره محبوب هالیوود، به‌خاطر نقشش به‌عنوان سفیر یونیسف و بازی در فیلم‌های «تعطیلات رومی» و «صبحانه در تیفانی» مشهور است. اما روی دیگر ادری هیپبورن مشهور تجربیات تلخی است که او طی جنگ جهانی دوم و اشغالگری نازی‌ها از سر گذراند. کتاب حاضر، داستان زندگی این هنرمند را در پنج سال اشغال نازی‌ها در هلند تعریف می‌کند؛ از حضور او در سازمان مقاومت هلند، نبرد مشهور پلی در دوردست در آرنهم، مرگ و اعدام بی‌رحمانه نزدیکانش و همچنین تقلا برای جان به‌در بردن از زمستان قحطی‌زده 1944.

با خواندن این کتاب متوجه می‌شویم که جنگ چگونه ادری هیپبورن را به شخصیتی انعطاف‌پذیر و البته سرسخت تبدیل کرد. شرح جزئیات دقیق از پیامدهای جنگ و ایفای نقش ادری در سازمان مقاومت، آن دوره از زندگی هیپبورن را برای ما به تصویر کشیده است. نویسنده، شمایلی واضح از مردمی تحت اشغال را ترسیم می‌کند که یکی از آن‌ها اتفاقاً روزی ستاره هالیوود می‌شود.

روبرت موزیل، نویسنده بزرگ اتریشی است که در ادبیات کلاسیک نوین او را با مارسل پروست و جیمز جویس مقایسه می‌کنند. روان‌پژوهی استادانه و جسورانه او باعث شده «کالبدشکاف زندگان» لقب بگیرد، در عین آنکه زبانش از لطافت شاعرانه نیز بهره‌مند است و حتی می‌توان او را از غزلسرای تنهایی خردمندان دانست.

پریشانی‌های ترلس جوان اولین اثر اوست که در سرآغاز قرن پرفاجعه قرن بیستم، در سال 1906، منتشر شده است و از تجربه‌های دوران تازه جوانی او نیز نشانی دارد. این رمان به شرح آزار و شکنجه حساب‌شده پسری دبیرستانی به دست هم‌کلاسی‌هایش می‌پردازد و موشکافانه نشان می‌دهد که چگونه در پس پوسته نازک متانت مدنی آدم‌ها غرایزی موحش و قهرآلود و بدوی زبانه می‌کشد.

حکومت ساقط شده است، مردان از رأس قدرت به زیر کشیده شده‌اند و زنان حکومت را تماماً در ید قدرت خود دارند. سال‌هاست مرزهای کشور به روی بیگانگان بسته شده و جهان فقط با اطلاعاتی از وقایع امپراتوری زنان خبر دارد که سران صلاح می‌بینند منتشر شود. ژودیت، «شبانِ» زنان، که پس از مرگ مادرش جانشین او شده آن سرزمین را با مُشت آهنین اداره می‌کند؛ مضحکه‌ای سیاسی در دل رژیمی هذیان‌زده که تمام شعارهای پیش از انقلابش را کنار گذاشته و در کار خلق ارزش‌ها و شعارهای جدید است. به‌موازات روایت اصلی، خاطرات پرستاری معمولی پیش کشیده می‌شود که به حریم شبان راه می‌یابد و واقعیتِ پارانویایی قدرت و مواهب کارگزاران حکومت و بلهوسی‌های جنون‌آمیز آنها را به تصویر می‌کشد. زنان تشنهٔ قدرت تأملی است در باب دلایل و تأثیرات تعصب و فساد در ساختار حکومت‌های تمامیت‌خواه از هر سنخ.

کتاب پیش‌رو گزیده چند مقاله از آنتونیو گرامشی است.

این مقالات همگی به دوران تولد فاشیسم در ایتالیا مربوط می‌شوند؛ دورانی که در بنیتو موسولینی درحال قدرت‌گیری بود و چپ هیچ برنامه منسجمی برای مبارزه با این موج جدید در چنته نداشت. گرامشی را باید در دل همین وضعیت نومیدانه جست؛ وضعیتی که در آن هیچ امیدی برای بهبود وجود ندارد و گویی هیچ کورسویی از رهایی به‌چشم نمی‌آید.

اگر بتوان امروزه از گرامشی درسی گرفت، این درس هماره درک رادیکالیته نهفته در این نومیدی است.

«عالی… روایت اینکه چگونه آریستوکرات‌ها راسپوتین را نابود کردند، و چگونه راسپوتین سرانجام آریستوکراسی را نابود کرد… کتاب آنچنان خواندنی است که زمین‌گذاشتنش ناممکن است.»

گریگوری راسپوتین، دهقان روسی و راهب تقریباً کم‌سوادی بود که نفوذ فوق‌العاده‌ای بر نیکالای و آلکساندرا، آخرین تزار و ملکه روسیه اعمال کرد. شرب خمرهای افراطی و روابط جنسی عنان‌گسیخته‌اش و نیز پخش این شایعه که جاسوس آلمان است سرانجام به کشته‌شدنش در دسامبر 1916 منجر شد. راژینسکی در این کتاب پرده از روابط احساسی و عاطفی میان ملکه و راسپوتین برمی‌دارد، و تأثیر راسپوتین را بر تزار، به‌ویژه در حین جنگ فاجعه‌بار روسیه علیه آلمان، آشکار می‌کند. او همچنین پرتو تازه‌ای بر ماجرای عجیب قتل راسپوتین در کاخ یوسوپف می‌افکند. در این زندگی‌نامه برجسته، ادوارد راژینسکی، راسپوتین را دربرابر چشمان خوانندگان کتاب از نو زنده می‌کند… این یک زندگی‌نامه خیره‌کننده، بسیارعالی و کاملاً دقیق و روشنگر است.»

این مجموعه دانش سیاسی حاوی گفتارهایی با عناوین متنوع است، به‌عنوان مثال: «مسائل بنیادی در فلسفه سیاسی»، «تغییرات نوین در تفکر سیاسی و اقتصادی در غرب: رویکردهای لیبرال جدید»، «مکتب فرانکفورت: نقد آیین‌های اثباتی و نقد جامعه‌شناسی انتقادی»، «مکس وبر و نقش اسلام در جامعه‌شناسی مذهبی»، «تحولات در رابطه دولت و جامعه مدنی در خاورمیانه»، «تئوری وابستگی و نقد توسعه‌نیافتگی: درآمدی به رشد فکری آندره گوندر فرانک»، «از دیالکتیک تمدن‌ها تا دیالوگ متون»، «ایدئولوژی و فرهنگ سیاسی گروه‌های حاکم در دوران پهلوی»، «جامعه مدنی، قدرت و ایدئولوژی: موانع در راه تحقق جامعه مدنی در ایران»، «کاریزما، سنت و قانون: منابع مشروعیت سیاسی در ایران» و «ایدئولوژی سیاسی و هویت اجتماعی در ایران».

کتاب حاضر روش پژوهش و جستار در اندیشه‌های سیاسی است، ضمن آنکه در صفحات مختلف کتاب به اندیشه ناب سیاسی هم فراوان برخورد می‌کنیم. اسپرینگز در این کتاب و دیگر آثار خود به ما می‌گوید که علوم اجتماعی صد درصد تجربی وجود ندارد و آثار خداوندان اندیشه سیاسی، چون به مسائل همیشگی انسان پرداخته‌اند، برای انسان امروز معتبر و مفید است. روش پژوهش او خواننده را قادر می‌سازد تا بهتر به پیچیدگی اندیشه سیاسی پی ببرد.

انتشار کتاب شرق‌شناسی بسیار تأثیرگذار ادوارد سعید در سال 1981، تمام تاریخ مطالعات غربی فرهنگ اسلامی را زیر سؤال برد، و این رسم علمی را محکوم کرد و آن را ارائه ناصحیح و تحقیرآمیز نماینده‌های مردم مسلمان و نهادها دانست؛ به‌حدی که کلمات «شرقی »و« مستشرق »منفی‌ترین مفاهیم را به خود گرفته‌اند.

اما شرق‌شناسی چیست؟ و شرق‌شناسان چه کسانی هستند؟ و چگونه محققان غربی فرهنگ اسلامی در کتاب ادوارد سعید به‌عنوان عوامل موذی امپریالیسم اروپا مورد تحقیر قرار گرفتند؟ در کتاب دانش خطرناک، تاریخ جدید و پیشگامانه رابرت اروین، وی با داستانی مفصل و رنگارنگ از روشنفکران و افراد عجیب‌وغریب که درک درستی از جهان اسلام را به غرب آوردند، به این سؤال پاسخ می‌دهد. در روایتی که از تجزیه‌وتحلیل برداشت یونان باستان از پارسیان گرفته تا تصویری از نخستین مترجمان عربی اروپای غربی و برداشت‌های جهان اسلام معاصر از مطالعه غرب درباره اسلام، ایروین ارزش میراث مستشرقان را تأیید می‌کند: نه‌فقط برای دانشمندان معاصر که آن را نپذیرفته‌اند، بلکه همچنین برای کسانی که متعهد به پرورش تفاهم بین فرهنگی شده‌اند و معتقدند که می‌تواند شکاف واقعی یا خیالی بین تمدن اسلامی و غربی را پر کند.

کتاب دانش خطرناک، شرق‌شناسی و مصائب آن یک تاریخ پرجاذبه و سرگرم‌کننده است، یک بحث جسورانه و یک جبران فوری برای برداشت‌های ما درباره رابطه فرهنگ غرب با نزدیک‌ترین همسایه‌هایش.

این رمان پانورامای گسترده‌ای از وضعیت مردمان شهر قامیشلی در گیرودار جنگ ش‌روزه اعراب و اسرائل و روزهای پس از آن در سال 1967 است. کندوکاوی است در استبداد نظامی حاکم برشهر! برکات با زبانی گیرا و متفاوت خواننده را در پس‌کوچه‌های شهر می‌گرداند و با جادوی زبان، خواننده را از تونل روایتی چندلایه به برشی از تاریخ پرآشوب سوریه پرتاب می‌کند. حکایت سرکوب و تحقیر، و قصه غریب در خاک وطن است. نمایی است از چنبره حزب بعث بر جسم و روح انسان و تصویری است از رعب و وحشتی که بذر آن را در هر خانه‌ای کاشته بودند. در میان این سیاهی و تباهی، جوانه عشق دو نوجوان اندک امیدی در رگ‌های زندگی جاری می‌کند.

استالین زندگی‌نامه‌ جامع ایوسیف استالین، رهبر شوروی، از کودکی تا مرگ است. ادوارد رادزینسکی، نویسنده‌ کتاب، چند زندگی‌نامه دیگر نیز درباره‌ شخصیت‌های تاریخی روسیه نوشته است و همچنین به نوشتن نمایش‌نامه هم شهرت دارد. وی در نوشتن این زندگی‌نامه از اسناد و مدارکی فوق‌محرمانه استفاده کرده که پیش از فروپاشی شوروی در دسترس نبوده‌اند و اینگونه از چند راز بزرگ ازجمله؛ راز مرگ استالین پرده برداشته است. رادزینسکی، بدون اینکه دست به تحریف وقایع بزند، روایتی نسبتاً دراماتیک از زندگی استالین و تاریخ روسیه در آن سال‌ها ارائه می‌دهد. چنان‌که خود رادزینسکی می‌گوید، هدفش بیش از نمایش شخصیت استالین، توصیف زمانه‌ای بوده که دیگر گذشته و از یاد رفته است. استالین مستقیماً از زبان روسی ترجمه شده و در سال 1394 برنده‌ جایزه‌ کتاب سال شده است.

رضاخان از تولد تا سلطنت اثری است از دکتر رضا نیازمند که رویدادهای زندگی رضاخان میرپنج، بنیان‌گذار سلسله پهلوی و شاه ایران را از ابتدای زندگی‌اش با جزئیاتی چشمگیر بیان می‌کند. رضا نیازمند کتاب را با توضیحاتی درباره زادگاه رضاشاه، تولدش و اجداد او که به شاهان قاجاریه خدمت می‌کردند، آغاز می‌نماید.

روایت با استخدام رضاخان در قزاقخانه، روی‌کار آمدن شاه جدید و جریان مشروطیت و افسرشدن رضاخان ادامه می‌یابد. سپس جنگ‌های تبریز، فتح تهران و خلع محمدعلی شاه که موجب روی‌کار آمدن احمدشاه و جنگ‌های رضاخان در منطقه آذربایجان گردید بررسی می‌شود و در ادامه این جنگ‌ها، نبرد وی با لشکر شاه خلع‌شده، جنگ‌های سالارالدوله و جنگ جهانی آورده شده است. به‌دنبال وقوع جنگ جهانی، نفوذ آلمان‌ها در ایران گسترش پیدا کرد و ایران زیر یوغ بیگانگان گرفتار شد؛ در همین بین رضاخان به تهران رفت و وقایعی همچون ازدواج وی و کودتای نافرجامش به‌وقوع پیوست.

از دیگر رخدادهای مهم این دوره می‌توان به قرارداد 1919، دوران نخست نهضت جنگل و قیام میرزا کوچک‌خان، فراهم‌شدن مقدمات کودتا و حرکت قزاق‌ها به‌سمت تهران با هدف فتح آن و حکومت کوتاه مدت سیدضیا اشاره کرد. طی این دوران رضاخان در سمت وزیر جنگ چهار دولت مشغول به‌کار بود و پایه‌های ارتش نوین ایران را پی‌ریزی می‌کرد. تمامی این جنگ‌ها، جنبش‌ها و توطئه‌های گوناگون، سرانجام منجر به این شد که مجلس سردار سپاه را به‌عنوان رئیس کل قوا معرفی کرده و فعالیت‌ها برای خلع قاجاریه شدت بگیرد. نهایتاً رضاخان موفق شد سلطنت جدیدی را آغاز کند که تحت عنوان پهلوی، کار خود را در ایران آغاز کرد.

باستان‌شناسی در کنار دانش‌های دیگر، به موضوع دین توجه داشته، در پژوهش‌های میدانی و نظری به وضع دینی انسان در دوره‌های مختلف پرداخته و نتایج و توصیفات مستند و البته بحث‌انگیزی را عرضه کرده است. توجه باستان‌شناسان به دین تا آنجا پیش رفته که «باستان‌شناسی دین» شاخه‌ای برجسته از باستان‌شناسی شده و گسترش یافته است.

این کتاب حاصل گردهم‌آیی سال 1998 در کمبریج با موضوع «باستان‌شناسی و ادیان جهانی» است. مراد از ادیان جهانی در مجموعه حاضر، ادیان یهودی، مسیحی، هندو، بودایی و اسلام است. ویراستار کتاب، تیموتی اینسل، خود از باستان‌شناسان شناخته‌شده در حوزه مطالعات دینی با آثار فراوان است. پژوهشگرانی هم که مقالاتشان در این مجموعه آمده، از چهره‌های بنام این عرصه هستند.

در این کتاب ابتدا پنج دین جهانی براساس مدارک باستان‌شناختی بررسی و سپس موضوعاتی چون جنسیت، اخلاق و بافت تاریخی ادیان (مرگ، هستی و زمان) مطرح شده است.

هدف از موسیقی‌شناسی قومی صرفاً مطالعه موسیقی اقوام در بافت فرهنگی، اجتماعی آن است. مفهوم قوم به واحد اجتماعی مشخصی برمی‌گردد که قلمرو خاص فرهنگی جغرافیایی خود را داشته باشد. ازاین‌رو در تعریف بنیادین موسیقی‌شناسی قومی با دو مفهوم قوم و فرهنگ مواجه هستیم که پدیده‌ای به نام موسیقی را به‌وجود می‌آورند. هر قومی ویژگی‌های فرهنگی خاصی از جمله زبان، اساطیر، مذهب، آیین و رسوم، موسیقی و ابزار موسیقیایی خود را دارد. قلمرو فرهنگ قومی محدودتر از قلمرو فرهنگ ملی و فرهنگ جهانی است. در کتاب حاضر به موضوعات نظری موسیقی‌شناسی قومی پرداخته شده است. نکات نظری که در این کتاب مطرح شده تا اندازه‌ای با شناخت از نیاز موسیقی‌شناسی ایران صورت گرفته است. موضوعات نظری که در کتاب مطرح شده‌اند، به‌نحوی در خدمت شناخت‌شناسی موسیقی ایرانی خواهند بود. در فصول مختلف کتاب به چندین فرضیه متفاوت که در جایگاه خود ابزار کار موسیقی‌شناسی قومی هستند، پرداخته شده است. از آن جمله می‌توان به نظریه‌های هولیستیکی (کلیت‌نگری)؛ فونکسیونالیستی (کاربردی)؛ استراکتورالیستی (ساختارگرایی)؛ نظریه رفتارشناسی فرهنگی؛ فرضیه‌های قوم‌نگارانه؛ نظریه‌های تکاملی و اشاعی؛ دیدگاه‌های نگرش از بیرون و درون؛ بینش‌های تاریخ‌نگارانه موسیقی و همچنین نظرات زبان‌شناختی و ارتباط آن با موسیقی‌شناسی اشاره کرد.

بروز پدیدۀ توتالیتاریسم در غرب و شرق اروپا، نظریه‌پردازان علوم سیاسی و اجتماعی را به بازبینی جدّی در برداشت‌های سیاسی و اجتماعی خویش وادار کرد و به مطالعات گسترده‌ای دامن زد که هم تأمل در قوانین اساسی را شامل می‌شد، هم سنجش مجدد نقش و فعالیت سازمان‌های صنفی و سیاسی را در بر می‌گرفت و هم ارزیابی اندیشه‌ها را ایجاب می‌کرد. کتاب حاضر مشتمل بر تعدادی از مقالات و مباحث مهمی است که در نتیجۀ این مطالعات منتشر شدند.

تاریخ فلسفه غرب اثر فیلسوف و پژوهشگر معاصر فلسفه، «آنتونی کنی» است که در چهار جلد نوشته شده است. جلد اول آن به فلسفه باستا؛ جلد دوم به فلسفه قرون‌وسطی؛ جلد سوم به پیدایش فلسفه جدید و جلد چهارم و پایانی آن به فلسفه جدید می‌پردازد. تمام جلدهای کتاب‌های کنی با جملاتی چون «اثری فوق‌العاده با ارزش عالی» و «عمومی و قابل‌دسترسی» ستایش شده‌اند. این چهار جلد در کنار یکدیگر، گزارشی مداوم از تفکر بزرگ جهان غرب را ارائه می‌دهند. در اینجا خوانندگان نه‌تنها راهنمای معتبری برای تاریخ فلسفه، بلکه مقدمه‌ای قانع‌کننده برای هر زمینه اصلی تحقیق فلسفی پیدا می‌کنند. کنی داستان فلسفه را به‌صورت وقایع می‌گوید؛ روایت پرجنب‌وجوش او زندگی فیلسوفان بزرگ را از نو زنده می‌کند و پیشینه تاریخی و فکری کارهای آنها را به‌صورت کامل ارائه می‌دهد. کنی همچنین از نزدیک به هریک از زمینه‌های اصلی کاوش فلسفی نگاه می‌کند: دانش و فهم؛ علوم پایه؛ متافیزیک؛ ذهن و روح؛ ماهیت و محتوای اخلاق؛ فلسفه سیاسی؛ و خدا.

کتاب «تاریخ فلسفه غرب» یک تاریخ‌نگاری از رشد فکری تمدن غربی است و به خوانندگان این امکان را می‌دهد تا تولد و رشد فلسفه را از دوران باستان تا به امروز ردیابی کنند.

سده چهاردهم میلادی را از جهات بسیاری می‌توان ـینه تمام‌نمای سرشت و سرنوشت بشر دانست. آدمی در عصر مصائب ردای ریا را از هم می‌درد و نهاد راستین خود را عریان می‌سازد. سده چهاردهم به‌راستی عهد فاجعه‌باری بود: جنگ صدساله خانمان‌سوز، جنگ صلیبی مصیبت‌بار، فساد باورناپذیر کلیسا، شقاق ویرانگر سریر پاپ، بیماری همه‌گیر مرگبار، سرکوب خونین شورش به‌جان‌آمدگان، رونق بازار داعیان گمراه، تاراج بی‌پایان راهزنان و رنج وصف‌ناشدنی مردمان در زیر یوغ دروغ. بر انسان دوران ماست که هر از گاه درنگی کند، در آینه آفاق دوردست به چهره خویش بنگرد و از خود بپرسد به‌راستی گذشتگان چگونه به چنین ورطه‌های هولناکی افتادند و چگونه از قعر سیاهی به جانب روشنی بازگشتند.

واقعیت این است كه شكوه شاهنامه در نظم آن‌چنان تابنده است كه اگر آن را به جامه نثرى ساده درآورى، چیزى اندر كف نخواهى آورد مگر كلمات و واژگانى سخت بی‌روح. چاره آن دانستیم كه در روایت نثر شاهنامه تا آنجا كه در توان دارم به نثر سده پنجم و ششم بازگردم و با تركیب نثر آن دوره و روزگار كنونى و هم با بهره‌گیرى از زبان شاعران معاصر به زبانى تازه در روایت شاهنامه برسم كه حاصل كار پیش روى خواننده هوشمند قرار دارد و داور آخرین اوست و براى اثبات مدعا نمونه‌اى نمى‌آورم تا در این پیش‌سخن كلام به درازا نكشد. این نكته را نیز فرومگذارم آنچه از ابیات شاهنامه در این روایت نثر آمده بر تصحیح متن و رسم‌الخط گزارنده استوار است و بر بنیان هیچ شاهنامه‌اى اعم از خطى و چاپى نیست و همچنین است شیوه نگارش برخى نام‌هاى خاص كه تلاش بر این بوده گونه پارسى آن آورده شود و در كنار، گونه متداول را نیز داشته باشد.

قیام عمومی مردم ایران برای بازگشت دکتر مصدق به نخست‌وزیری همه را شگفت‌زده کرد. چنین رخدادی در تاریخ ایران بی‌سابقه و نشانه‌ای از همگانی‌شدن نهضت ملی بود. هدف نهضت ملی ایران که پس از جنبش مشروطه دومین خیزش مردمی در کمتر از یک قرن بود، استقلال و آزادی ایران بود. ملت رهبری داشت که به آرمان‌های نهضت وفادار بود و از او می‌خواست کار خود را تا پایان به‌پیش ببرد. مصدق بعدها گفت که استعفای او از نخست‌وزیری در روز ۲۶ تیر ۱۳۳۱ یک اشتباه بوده و اگر ملت ایران در روز ۳۰ تیر قیام نکرده بود همه رنج‌ها و زحمات آنها به هدر رفته بود.

انگلیس که دربار پایگاه اصلی‌اش بود به این نتیجه رسید که با رشدی که ملت در جریان نهضت ملی یافته بود دیگر نمی‌تواند روی مجلس هفدهم که همانند گذشته در انتخابات آن تقلب هم کرده بود، برای براندازی مصدق حساب کند. ازاین‌رو به‌زودی دست به‌کار تدارک کودتای نظامی شد و جلساتی را هم برای گفت‌وگو در این زمینه با شرکت افسران شبکه نظامی وابسته به ام. آی. ۶. و مخالفان سیاسی او که در مجلس سنا جای گرفته بودند مانند فضل‌الله زاهدی و سناتور خواجه نوری، سرلشگر حجازی، علم از دربار، برادران رشیدیان کارگزاران ام. آی. ۶. و جورج میدلتون، کاردار سفارت انگلیس در ماه‌های مرداد تا مهر ۱۳۳۱ برگزار کردند که از چشمان دولت دور نماند و به قطع روابط ایران و انگلیس انجامید. اما این آخر این تلاش‌ها نبود و ادامه یافت. این کتاب با روایت روی‌کار‌ آمدن مصدق آغاز می‌شود و با انتشار اسناد مربوط به کودتا تمام می‌شود تا خواننده اطلاعات کاملی از دوران مصدق و کودتای ۲۸ مرداد داشته باشد.

نزدیک به هجده سال پیش این رساله که از نظر خوانندگان محترم می‌گذرد به طبع رسید و به اندک مدت، نسخ آن کمیاب بلکه نایاب گردید و از دیرباز یاران عزیز و دلباختگان احوال و آثار مولانا، تجدید طبع آن را خواستار می‌آمدند و این ضعیف به‌علت قلت بضاعت و نیز به‌سبب مشغولی به مقابله دیوان کبیر و تحلیل و شرح مثنوی و تصحیح فیه ما فیه و معارف بها ولد، فرصت و توفیق این خدمت نمی‌یافت و چون در نتیجه گذشت روزگار و دوام مطالعه در احوال و آثار مولانا و راهنمایی دوستان دانشمند، به اسناد و مدارک جدید دست یافته بود…

سالن غذاخوری بوی پیاز و صیقل دستگیره‌های برنجی می‌داد. خانم و آقای جانسون سر میز نشسته بودند. خانم جانسون رنگ پریده و سرمازده به‌نظر می‌رسید. آماده رفتن به خشکی بود و کلاه دودی کوچکی بر سر داشت که چارلی قبلاً آن را ندیده بود. در جواب سلام چارلی، آقای پل جانسون لبخند بیمارگونه‌ای زد. وقتی لیوان آب پرتقال را از روی میز برداشت، چارلی متوجه شد که دست‌هایش می‌لرزند. لب‌هایش هم سفید می‌زد.

این رمان با به تصویر کشیدن مرگ و مردگان آغاز می‌شود و تصویری سیاه از روزهای جنگ را به نمایش می‌گذارد: انسان‌هایی که در جست‌وجوی گمشده خود هستند، اجسادی که پیدا می‌شوند و دنیای تاریکی که جنگ برای انسان‌ها رقم زده است. ارنست، شخصیت اول داستان، بعد از دو سال خدمت در ارتش روسیه، این امکان را می‌یابد که سه هفته به مرخصی برود اما ازآنجایی‌که او تجربه لغوشدن مرخص‌یاش را در دفعات قبل داشته تصمیم می‌گیرد که والدین خود را از این اتفاق مطلع نکند؛ با این هدف که به آن‌ها امید واهی نداده باشد.

زمانی که او به زادگاهش بازمی‌گردد با صحنه‌ای روبه‌رو می‌شود که باورش برای او سخت است: خانه‌ای ویران‌شده و والدینی که در هیچ کجا نشانی از آن‌ها نمی‌یابد. حتی همسایه‌ها هم از اینکه چه اتفاقی ممکن است برایشان افتاده باشد بی‌خبرند. در روزهای پایانی مرخصی، ارنست به یکی از دوستان دوران کودکی خود به نام الیزابت برمی‌خورد و شباهت‌های زیادی بین خود و او می‌یابد. هر دو در دنیایی گرفتار شده‌اند که البته مانند بسیاری از انسان‌های اطراف خود، در ساخت آن نقشی نداشته‌اند. بااین‌حال، در دوران جنگ، یافتن نشانی از عشق خود می‌تواند دنیایی جدید را برای ارنست بسازد.

کتاب «پله پله تا ملاقات خدا» به داستان زندگی مولانا از بدو تولد تا پایان زندگی‌اش می‌پردازد. این کتاب دوران کودکی شاعر و سفرهای او همراه پدرش از خراسان و بغداد تا آناتولی، جایی را که او در قونیه تا پایان عمرش زندگی کرد در بر می‌گیرد. این کتاب در قالبی داستانی نوشته شده؛ ولی داستانی است مستند که درون‌مایه‌ای متفاوت از مقولات متعارف داستانی دارد. از زندگی و اندیشه‌های عارف بزرگی سخن گفته می‌شود که همه ما کم‌وبیش از افکار ژرف او آگاهیم. در این کتاب همه‌جا سخن از عشق مولانا به خداوند و سعی و کوشش او برای رسیدن به معبود و معشوق است و تنها بخش‌هایی از اثر به فعالیت‌های روزمره او می‌پردازد. «عبدالحسین زرین‌کوب» سعی کرده است کتابی ساده بدون مراجع و مؤاخذ دست‌وپاگیر به خوانندگان ارائه کند و خود او نیز در مقدمه کتاب نوشته که سعی کرده است برای فهم و ارتباط بهتر همه مخاطبان، کتاب را به نثری ساده و موجز بنویسد.

«راز بزرگ» اثری است از محمود طلوعی که در آن اسرار مربوط به «فراماسون‌ها و سلطنت پهلوی» را آشکار کرده است. این کتاب که حدود دو دهه پیش در دو جلد منتشر شد، به یکی از جنجالی‌ترین تشکیلات تاریخ بشریت و ارتباط آن با رژیم سلطنتی پهلوی پرداخته است. در پژوهشی که محمود طلوعی در کتاب «راز بزرگ» سازمان داده است، به تاریخچه‌ و سوابق فراماسونری در ایران و جهان پرداخته شده و تشکیلات آنها بررسی می‌شود.

نام فراماسونری حداقل یک بار هم که شده، به گوش تقریباً همه افراد خورده است و برخی از مشهورترین افراد جهان نیز در این تشکیلات عضویت دارند. اما با وجود شهرت سرسام‌آور فراماسونری، نویسنده برای آن دسته از مخاطبینی که ممکن است چندان با آن آشنا نباشند، مبانی فراماسونری و سوابق تاریخی آنها را از ابتدا تا انتهای قرن بیستم، همراه با شیوه شکل‌گیری تدریجی فراماسونری، تشریح کرده است. محمود طلوعی سیر تحول و دگرگونی این تشکیلات را زیر ذره‌بین برده و برخی از ناشناخته‌ترین وجوه آن را برای مخاطب موشکافی کرده است.

در کتاب راز بزرگ، به چیستی فراماسونری هم از لحاظ تئوری و هم از لحاظ عملی پرداخته شده و تشکیلات و درجات آنها از وضعیت مقدماتی تا درجات عالی بررسی شده است. محمود طلوعی قسمتی از کتاب را به نقش و عملکرد فراماسونری در جهان امروز اختصاص داده و نقش آنها را در بزرگ‌ترین تحولات و انقلاب‌های سراسر جهان نیز تجزیه‌وتحلیل می‌کند. این کتاب پس از پرداختن به کلیات فراماسونری و معرفی برخی از مشهورترین چهره‌های آن در دنیا، به «فراماسون‌ها و سلطنت پهلوی» می‌رسد و جریان‌های فراماسونری را در کشور خودمان و در دوران پهلوی، بررسی می‌کند.

این کتاب ترسیم‌کنندهٔ مجموعه رخدادهای شگرفی است که درنهایت منتهی شدند به درگیری عمیق آمریکا در امور ایران. آغاز روایت مرور سریع فرازونشیب رقابت‌های بریتانیا و روسیه است بر سر ایران، از دوران پتر کبیر تا جنگ جهانی دوم. دول بریتانیا و شوروی برای ممانعت از پیروزی آلمان، ستیز بر سر کنترل خلیج‌فارس را به تعلیق درآوردند و مشترکاً به ایران بی‌طرف یورش بردند. درنتیجه رضاشاه خلع شد، منابع حیاتی نفت در خلیج‌فارس محفوظ ماند و راهی اساسی گشوده شد برای انتقال کمک‌های نظامی به شورویِ تحت محاصره. ریچارد ا.‌ استوارت همچنین چگونگی انتقال تاج و تخت به محمدرضا پهلوی را شرح می‌دهد و وقایعی را که سر آخر به تقابل آمریکا و شوروی در ایران انجامید. این اثرِ مستند و دقیق پرسش‌های حقوقی و اخلاقی مهمی را طرح می‌کند در مورد اقدامات متفقین و سرنوشت کشوری که در یک بازی ژئوپلیتیک عظیم گرفتار شد.

کتاب عدالت، اثری نوشته مایکل سندل است که اولین بار در سال 2008 به انتشار رسید. سندل در این کتاب تحسین‌شده، آموزه‌هایی کمیاب را در رابطه با تفکر درباره مسائل و چالش‌های پیچیده پیش‌روی ما در جوامع امروزی به مخاطبین ارائه می‌کند. کتاب عدالت، نام خود را به‌عنوان راهنمایی روشن و جذاب برای آن دسته از افرادی مطرح کرده که به‌دنبال گفتمان اجتماعی مستحکم‌تر و عاقلانه‌تری هستند؛ تبعیض مثبت، اتانازی، سقط جنین، خدمات عمومی، محدوده‌های اخلاقی بازارها. سندل در این اثر، ارتباطی میان سؤالات اساسی فلسفه سیاسی و چالشی‌ترین مسائل روز برقرار می‌کند و نشان می‌دهد چگونه داشتن درکی قابل‌اطمینان‌تر از فلسفه می‌تواند به ما در فهم سیاست، اخلاقیات و حتی اعتقادات خودمان کمک کند.

آثار سعدی، به‌ویژه گلستان، بوستان، و غزل‌های او، از حدود اواخر سده هفتم ه. ق / سده سیزدهم م. به بعد سهم و نقش بی‌مانند و انکارناپذیری از نظر ساختار ادبی و محتوای فکری در جامعه و فرهنگ ایرانی و نیز قلمرو زبان فارسی (مانند شبه‌قاره هند ، آسیای مرکزی، قفقاز و آسیای صغیر) ایفا کرده است. با این همه، با ورود به دوره تجدد ادبی و اجتماعی در نیمه دوم سده نوزدهم م. این سهم و نقش به‌تدریج کمرنگ شد. در واقع انتقادهای طرح‌شده از شخصیت و آثار سعدی به‌تدریج بسیار وسیع شد. ازاین‌رو؛ اکنون به‌ویژه پس از سپری‌شدن سده بیستم میلادی می‌توانیم به جست‌وجو برآییم که چه کسانی و با چه گرایش‌هایی از سعدی انتقاد می‌کردند؟ سبب انتقاد آنان چه بود؟ انتقاد آنان به‌طور دقیق بر چه مواردی مبتنی بود؟ چرا چنین اتفاقی افتاد؟ آیا این انتقادها از سوی دوستداران سعدی پاسخ داده می‌شد؟ کامیار عابدی، پژوهشگر و منتقد ادبی در کتاب حاضر کوشیده است تا به‌طور مشروح و مستند به این پرسش‌ها پاسخ دهد.

پری آندرسون مورخ و نظریه‌پرداز بزرگ بریتانیایی در سال 1938 متولد شد. او از پایه‌گذاران مکتب مارکسیسم است. آندرسون در کتاب پیش‌رو به بررسی تاریخ قرن شانزدهم اروپا و چگونگی رشد و شکل‌گیری حکومت‌های استبدادی با هدف پاسخگویی به مسائل امروزی پرداخته است. او سعی دارد در این اثر شکاف عمیق مابین اندیشه‌های دو گروه مورخان و فیلسوفان مارکسیست را از بین برده و تجارب تاریخی و ایدئولوژی را با یکدیگر هم‌سو سازد.

آنه گست‌هویزن آینده و گذشته را درهم می‌تند و آتش داستان‌هایی را شعله‌ور می‌کند که دامنه‌شان تمام قرن بیستم را در بر می‌گیرد. از کتی می‌گوید که شخصیت دلپذیر پشت‌پردۀ ماجراهاست؛ از نامزدی سرنوشت‌ساز گرترود و جاسوسی تعریف می‌کند که او در خانه‌اش پناه داده است؛ داستان پائولا را بازگو می‌کند که شوهرش تمایلات خاصی دارد و با این حال، پائولا هرگز از دوست‌داشتن زندگی دست نمی‌کشد.

لیا اوپی یازده‌ساله و نابالغ، به‌عنوان پیشگامی جوان، به حرکت جمهوری سوسیالیستی خلق آلبانی به‌سوی آزادی که رهبران کشور وعده‌اش را داده‌اند، کمک می‌کند. سپس، به‌ناگاه دیوار برلین و ستون‌های ایدئولوژیک جامعه فرومی‌ریزند و مجسمه استالین ـ که او را رهبری مهربان و دوستدار کودکان می‌دانست ـ به زیر کشیده می‌شود.

آلبانی به‌همراه دیگر کشورهای پساکمونیستی، انتقالی آشفته را برای پیوستن به دنیای ««بازار آزاد»» آغاز کرد؛ ملغمه‌ای از فساد اقتصادی و جنایات سازمان‌یافته. پدرش با وجود داشتن اعتقادات چپ رادیکال، مجبور شد کارگران کارخانه را اخراج کند. مادرش با الگو قراردادن مارگارت تاچر، سیاستمداری محافظه‌کار شد، و نگرانی‌های نوجوانانه لیا اوپی درباره زندگی آینده به صخره سخت واقعیت برخورد کرد.

نویسنده توصیف دوران بلوغ خود را که همزمان با گذار کشور از تحولات سیاسی است، با پرسش‌هایی درباره رابطه بین امر شخصی و امر سیاسی و نگاه به موضوع آزادی پیوند می‌دهد؛ اینکه آزادی چیست و برای چه کسانی است؟ و چه کسی واقعاً آزاد است؟

مغز انسان پیچیده‌تر از مغز سایر گونه‌هاست اما دلایل اندکی داریم که فکر کنیم فرایند رشد مغز تماماً یا تقریباً متفاوت از فرایند تکامل مغز سایر حیوانات است. از منظر جعبه ابزار زیست‌شناسی رشد مغز فقط آرایش مولکولی است اگر بپذیریم ذهن ما محصول مغز ماست، باید بپذیریم فرایندهای اساسی که سازنده ذهن ما هستند با فرایندهایی که سیستم ذهنی و مغز سایر موجودات را می‌سازند از یک جنس و یک بخش‌اند

یافته‌های شگفت‌انگیز اخیر نشان داده که ژنوم انسان بسیار کوچک‌تر از آن چیزی است که زمانی تصور می‌کردیم و حداکثر حاوی سی‌هزار تا چهل‌هزار ژن است. گری مارکوس در این کتاب با تلفیق دقیق زیست‌شناسی با یافته‌های اصلی خود درباره رشد کودک نخستین کسی است که این تناقض آشکار را با شرح گام‌به‌گام ایجاد پیچیدگی‌های نامحدود ذهن انسان توسط ژن‌ها رفع کرد. زایش ذهن که با قلمی پویا نوشته شده برای همیشه طرز فکر ما را درباره خاستگاهمان تغییر خواهد داد.

کتاب حاضر، شامل چهار بخش است: بخش اول در مورد معانی، دوم در مورد علم بیان و بخش سوم در مورد علم بدیع است و در بخش چهارم به ذکر تمریناتی برای دانش‌پژوهان پرداخته است. در بخش اول که درباره علم معانی است، به مباحثی درباره اسناد خبری، احوال مسندالیه، احوال مسند، احوال متعلقات فعل، قصر و حصر، انشا، وصل و فصل، ایجاز، اطناب و مساوات پرداخته شده است. در بخش بعدی به علم بیان پرداخته و در ابتدا به تعریف آن اشاره کرده و چنین می‌گوید: بیان در لغت کشف و توضیح است و در اصطلاح ادبی عبارت است از ادای معنای واحد به طرق مختلف؛ به این شرط که همگی مبتنی بر تخییل باشند.

در بخش سوم، به تعریف علم بدیع پرداخته و اشاره می‌کند که این علم یکی از شاخه‌های سه‌گانه علم بلاغت است سپس از سابقه تاریخی این علم سخن گفته و اشاره می‌کند که این علم، علمی مستقل نبوده است. به‌دنبال آن، این بخش را به دو بحث صنایع لفظی و معنوی تقسیم نموده و همانند سایر کتب بدیع، به مباحث مطرح در این علم می‌پردازد.

کتاب «نظری به موسیقی» نوشته روح‌الله خالقی شامل دو قسمت است که در بخش اول راجع به قواعد کلی موسیقی گفت‌وگو می‌شود و بخش دوم که در سال ۱۳۱۷ جداگانه چاپ و منتشر شده مخصوص موسیقی وطنی و شناسایی و اصول نغمات و آهنگ‌های ملی ایران است. به‌طور کلی، باید گفت که این پژوهش در پی این است تا که موسیقی را به طریق علمی تعریف کند . در این راستا سرفصل‌های مشخصی برای این پژوهش تئوریک تدوین شده است. گفتنی است که کتاب علاوه بر اینکه یکی از پژوهش‌های نخستین تئوریک در حوزه موسیقی ایران است، نگاهی هم به زمینه شکل‌گیری نظریات موسیقی در غرب دارد که در نوع خود دارای ارزشی معرفت‌شناختی خواهد بود. راجع به نویسنده کتاب یعنی روح‌الله خالقی باید گفت که او آهنگساز و نوازنده ویولون بوده که در سال 1328 هنرستان ملی موسیقی را تأسیس کرد و رئیس آن شد.

ازدست‌دادن هنر است؛ هنری که مهارت‌یافتن در آن بهایی دارد. تمام خشم من رمانی است برای تفکر دوباره در مفاهیم عمیقی چون اندوه، شکست، عشق، مبارزه و بخشش؛ مفاهیمی که امروزه بیش از همیشه به نگاهی عمیق‌تر و جدی‌تر به آن‌ها احتیاج داریم، آن‎هم در داستانی پیچیده که قرار است مخاطب را به سفری جادویی و مسحورکننده ببرد.

اگر از طرفداران رمان‌های خالد حسینی هستید، اگر شکست را تجربه کرده‌اید، اگر گوشه‌ای از قلب‌تان اندوهگین است، اگر حسرتی همراهتان است، اگر خشمی در گلو دارید، احتمالاً تمام خشم من به دلتان بنشیند و از خواندنش لذت ببرید. تمام خشم من یک فرورفتن عمیق در اندوه، خیانت و بخشش، از‎دست‎دادن و البته خشم است؛ یک نوع بازنگری در امید، اما نه به روشی سطحی. داستانی درباره پنهان‎شدن درون خود برای محافظت از قلبمان. صبا طاهر در رمان تمام خشم من که برنده‌ جایزه‎ کتاب ملی آمریکا در سال ۲۰۲۲ شده، زندگی چند نسل آدمِ عاشق را روایت می‌کند و به مفاهیم تأمل‌برانگیزی مانند خانواده، عشق، حسرت، احساسات سرکوب‌شده و… می‌پردازد و خواننده را عمیقاً به تفکر وامی‌دارد. این کتاب روایتی است از لاهور تا کالیفرنیا، در نوسان از زمان گذشته و حال که شخصیت‌های اصلی داستان با زبان خود از روابط و حسرت‌ها و آرزوهایشان می‌گویند و حقایقی از زندگی‌شان را برملا می‌کنند.

تحلیل فیلم فعالیتی تازه نیست و تقریباً با کمی اغراق می‌توان گفت که همزمان با سینما پدید آمده است: وقایع‌نگاران که گزارش اولین سانس‌های سینماتوگراف را می‌دادند، با تشریح جزئیات «تصاویر متحرکی» که کشف می‌کردند، پیش از این به روش خود تا حدی تحلیلگر بوده‌اند ‌‌‍‍(گاهی دقیق). از آن زمان به بعد، منتقدین متخصص رشته کار را به‌دست گرفته‌اند؛ توجه به فیلم در نزد برخی، آنقدر ظریف است که به‌معنای واقعی تحلیلی می‌شود. (آیا منتقد خوب سینما، کسی نیست که می‌تواند فرم فیلمیک را از داستان تعریف شده متمایز کند؟) سپس با گنجاندن بیش از پیش سینما در نهاد فرهنگی (از طریق سینه کلوب‌ها، سالن‌های رپرتوار، سینماتک‌ها) و مخصوصاً در نهاد آموزشی و در مدارس، مسائل عمیق‌تر شده‌اند. امروزه سینما همانند هنرهای سنتی متعلق به میراث فرهنگی است و رادیو تلویزیون و روزنامه‌ها درباره آن بحث می‌کنند؛ بالاخره دانشگاه پانزده یا بیست سال پیش آن را کشف کرد. خلاصه هیچ‌گاه سینما را تا این حد شرح و بررسی نکرده‌اند، و بی‌گمان این دلیل عمده گسترش حساب‌شده تحلیل فیلم مخصوصاً در کادر این نهادهاست.

خاطرات یک گیشا روایتی از خاطرات زندگی زنی گیشا به نام «نیتا سایوری» و دیدگاه و تجربیات او از حرفه گیشاگری در برخورد با مردم و خود زندگی است.

اما آنچه آرتور گلدن، نویسنده آمریکایی این کتاب در سیر داستان به ما نشان می‌دهد،چیزی فراتر از فقط یک زندگی‌نامه است. در واقع طی این داستان ما با فرهنگ و شیوه زندگی گیشاهای ژاپنی در طول زمان گزارش‌ها و شایعات گوناگونی درباره‌شان شنیده‌ایم آشنا می‌شویم

از نوع زندگی گیشاهای ژاپنی مطلع می‌شویم که آداب و رسوم دیرینه خشک و انعطاف‌ناپذیر،همراه با انضباط شبه‌نظامی حاکم بر زندگی شخصی و اجتماعی‌شان از آنان چهره‌ای مرموز و ناشناخته ساخته است.

آشنایی ایرانیان با تئاتر فرنگی از حدود سال ۱۲۴۴ هجری قمری آغاز شد و پس از آن میرزا فتحعلی آخوندزاده به تقلید از اسلوب جدید و به زبان ترکی به نوشتن نمایشنامه پرداخت؛ اما نخستین نمایشنامه‌نویس فارسی‌زبان مردی به نام میرزاآقا تبریزی بود. نوشتار پیش‌رو به بررسی نمایشنامه‌های منتشرشده در دهه چهل شمسی می‌پردازد که شامل معرفی شخصیت‌ها، خلاصه‌ای از داستان و مروری بر کل نمایشنامه است.

آشنایی ایرانیان با تئاتر فرنگی از حدود سال ۱۲۴۴ هجری قمری آغاز شد و پس از آن میرزا فتحعلی آخوندزاده به تقلید از اسلوب جدید و به زبان ترکی به نوشتن نمایشنامه پرداخت؛ اما نخستین نمایشنامه‌نویس فارسی‌زبان مردی به نام میرزاآقا تبریزی بود. نوشتار پیش‌رو به بررسی نمایشنامه‌های منتشرشده در دهه چهل شمسی می‌پردازد که شامل معرفی شخصیت‌ها، خلاصه‌ای از داستان و مروری بر کل نمایشنامه است.

هیچ‌چیزی مرا برای از دست دادن مادر آماده نکرده بود. حتی دانستن اینکه در حال مرگ است هم باعث نشده بود آماده رفتنش باشم. هرچه نباشد، مادر دلیل ورودمان به این دنیاست. او صدفی است که از درونش جدا می‌شویم و پا به این دنیا می‌گذاریم. بیدارشدن در دنیا بدون او مانند این است که در دنیایی بدون آسمان چشمانت را باز کنی: باورکردنی نیست.

سپاس مرّ جناب كرونا را! دست مریزاد! خوش آمدی و چه خوب آمدی!

كرونا آمد؛ دوان‌دوان و به‌شتاب. دانشگاه و كتاب‌فروشی‌ها و كتابخانه‌ها، همگی بسته شدند. شروع كردم به عضویت در كانال‌های كتاب‌ و مقالۀ رایگان و پولی در فضای مجازی. شروع كردم به پیام‌دادن به این‌ و آن. یكی، اسكن صفحۀ موردنیاز از یک كتاب را برایم می‌فرستاد؛ یكی فایل كامل مقاله یا كتاب موردنیازم را.

به مخابرات زنگ زدم: استاد دانشگاهم و برای آموزش مجازی، بهترین و پرسرعت‌ترین و پرحجم‌ترین بستۀ اینترنتی را می‌خواهم. معرفی كردند. هزینه را الكترونیک واریز كردم. زنگ زدم، شمارۀ رسید الكترونیک را دادم؛ بیست دقیقۀ بعد وصل شد. نخستین بار بود كه فیزیک و كالبد كتاب و ‌مقاله، هیچ‌كدام را در اختیار نداشتم؛ صفحۀ لپ‌تاپ را داشتم و گوشی همراه. نه «زیراكس» كردم و نه خودكار در دست گرفتم و نه بر كاغذ چیزی نوشتم. همه‌چیز مجازی، اما نوشتن ممكن شده بود؛ اصلاً تصورش را نمی‌كردم و البته، هیچ تصوری هم از اینكه بشود مجازی خواند و نوشت نداشتم.

شگفت‌زده شده بودم. برای نوشتن یک مقاله، در دوران پیشین، چندین ‌بار، به كتابخانه‌ها و كتاب‌فروشی‌ها و کیوسک‌های مطبوعاتی، می‌رفتم و می‌خریدم و كپی می‌زدم و فیش‌برداری می‌كردم. كرونا، آینده را در اكنون برساخته بود؛ مجازی بخوانی! مجازی بنویسی! مجازی تدریس كنی! مجازی پژوهش كنی! آموزش و پژوهش و خواندن و نوشتن مجازی، مُجازِ مُجاز شده بود با كرونا.

كار كارستان كرونا چه بود؟ «اینكه لباس به‌تن ندارد! این چرا لخت است؟ چرا پادشاه برهنه است؟

مهاجرت از مهم‌ترین پدیده‌های در حال رشدِ جهانی است که تأثیرات چشمگیری بر روابط و مناسبات بین انسان‌ها، جوامع و دولت‌ها در کشورهای مبدأ و مقصد می‌گذارد. ایران نیز از جمله کشورهایی است که به‌عنوان «مبدأ»، «مقصد» و حتی «مسیر»، با مسئله مهاجرت و نوع شدیدتر آن یعنی خروج سرمایه انسانی که در ادبیات رایج به‌عنوان فرار مغزها شناخته می‌شود، مواجه است. فارغ از پیامدهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی که مهاجرت برجای می‌گذارد، اثرات این پدیده بر توسعه اقتصادی کشورها از جمله پرسش‌های کلیدی است که می‌تواند بر نحوه مدیریت و مواجهه سیاست‌گذارانه با آن اثرگذار باشد. کتاب حاضر با محوریت مهاجرت سرمایه انسانی، تأثیرات آن بر توسعه اقتصادی و همچنین برخی از مهم‌ترین علل بروز این پیامدها در کشورهایی همچون ایران و ترکیه (که از نظر مؤلفه‌های دموگرافیکی، فرهنگی، جمعیت مهاجران و همچنین تجربه چنددهه‌ای در مواجهه با مهاجرت، نزدیک به هم‌اند)، در تلاش است تا بخشی از خلأ علمی موجود در زمینه مهاجرت بین‌المللی و پیامدهای آن بر توسعه اقتصادی کشورها را برطرف کند.