قصد این کتاب فقط بررسی جنبه یی از کارهای آل احمد است؛ یعنی داستان‌نویسی‌اش و آن هم فقط دادن تصویری از آل احمدِ داستان کوتاه‌نویس ازطریق ارائه گزیده‌ای از داستان‌های کوتاهش و نقد آنها و مروری هم بر بعضی رمان‌هاش و داستان‌های کوتاهی که ارج این چند داستان گزیده را – به زعم من . ندارند. پس جز اشاره‌ای گذرا در مقدمه کار چندانی ندارم به جنبههای دیگرِ زندگی فرهنگی آل احمد به درگیرهای ذهنی – عینی او با مسائل سیاسی و اجتماعی زمانه‌اش و همه آنچه او را روشنفکری تراز اول کرده بود از نوعی که سارتر بود و دیگرانی چون او قضاوت‌های تند درباره‌اش هم از همان جنس بود و هست.

اما همین جنبه‌ها را هم نمی‌شود دست‌کم بی‌اشاره‌ای گذشت نگفت و هیچ در بخش داستان‌ها خواهیم دید که همین‌ها چطور در داستان‌هایش هم پرورانده شده‌اند. جز اینها مروری هم خواهم کرد ابتدا بر مهم‌ترین مفاهیم کلیدی داستان‌هاش و در فصل بعد از آن مروری بر زمان‌هایش تا تصویری کلی از داستان‌هایش به دست داده باشم و درنهایت داستان‌های کوتاه گزیده‌اش طبعاً از نگاه من خواهد آمد که نشان می‌دهند او نه‌فقط در آغاز کارش هم داستان‌نویسی بااستعداد و با قدرت بسیار در توصیف – بوده که پیش از مرگ و در همان میانه چهل‌سالگی به چه پختگی درخوری رسیده بوده هم در سنگی بر گوری و هم مدیر مدرسه و هم در پنج داستان.

مانس اشپربر در پایان زندگی‌اش گفت: سال‌های بسیار است که دیگر سعی نکرده‌ام بگویم: یقین دارم، مگر یقین‌های منفی. همان‌گونه که یک‌بار نوشته بودم: همواره وقتی علیه چیزی، علیه ظلم و ناحق مبارزه کرده‌ام، حق با من بود. در انتخاب بدی‌هایی که علیه‌شان مبارزه می‌کردم و مبارزه می‌کنم، درواقع اشتباه نکرده‌ام؛ ولی بسیاری از اوقات، وقتی باور داشتم که برای چیز درستی مبارزه می‌کنم، در اشتباه بودم. این داستان زندگی من است. این درست چون «قطره‌ اشکی در اقیانوس» است.

مانس اشپربر در نوشته‌هایش قطعیتی به ‌ما ارائه نمی‌کند، نوشته‌هایش فراخوانی است به اینکه یقین‌های خود را زیر سؤال ببریم و بیاموزیم با دیدی شکاک و انتقادگر بنگریم.

او می‌گوید: تفکر انقلابی با این امر شروع می‌شود که وضعیت موجود را قطعی و نهایی نپندارد، به‌جای «بودن»، «شدن» را قرار دهد.

اقدام‌کردن فرایندی است در چهارچوب شدن.‌ِ پیران و محافظه‌کاران می‌گویند: چنین بوده و تا هست چنین خواهد بود. انقلابیون در پاسخ می‌گویند: اصلاً درست نمی‌دانیم چگونه بوده است، اما به هر حال ایدئولوژی‌ها همواره آن‌ را نادرست ترسیم کرده‌اند. از سوی دیگر اصلاً مهم نیست که از نیاکان خود چه به ارث برده‌ایم، مهم آن است که از آنچه می‌سازیم، نهایی نیست. ردّ قطعیت اصولاً پیش‌شرط تفکر انقلابی واقعی است و همه آنهایی که خود را انقلابی می‌خوانند و همواره قطعی و نهایی سخن می‌گویند، بدین‌ترتیب ثابت می‌کنند که اصلاً انقلابی نیستند؛ درحالی‌که برای من هیچ‌چیز قطعی و نهایی وجود ندارد. پایان تاریخ، یک یاوه است، وجود ندارد.

شازده كوچولو ساكن سیاره كوچكی به اندازه یك خانه معمولی است و در آنجا گل بی‌همتایی دارد كه مایه همه عواطف و دلخوشی‌ها و رنج‌های اوست. خواننده اندك‌اندك با سرگذشت این موجود كوچولوی دوست‌داشتنی آشنا می‌شود و پی می‌برد كه چرا او روزی تصمیم به ترك وطن می‌گیرد و پس از عبور از شش سیاره به سیاره هفتم، یعنی كره زمین می‌رسد. در اینجا با روباهی آشنا می‌شود كه مهم‌ترین راز زندگی را بر او آشكار می‌كند. این اثر تاكنون به بیش از صد زبان، و در بعضی زبان‌ها چندین بار، ترجمه شده و پس از انجیل پرخواننده‌ترین كتاب در سراسر جهان است. برطبق یك نظرسنجی كه در سال 1999 در فرانسه به‌عمل آمد و در روزنامه پاریزین به چاپ رسید، شازده كوچولو محبوب‌ترین كتاب مردم در قرن بیستم بوده و ازاین‌رو «كتاب قرن» نام گرفته است.

داستان‌های مندرج در کتاب پیش‌رو، منتخبی از کتاب گلچین داستان‌های سیاه و پلیسی فرانسوی (بخش دوم این ‌کتاب که مربوط به بازه زمانی ۱۹۰۰ تا ۱۹۵۰ می‌شود) است. این ‌کتاب سال ۱۹۹۵ توسط انتشارات لاتالانت منتشر شد و در مقدمه این ‌بخش از آن که ترجمه فارسی‌اش در «دام جهنمی» چاپ شده، دو گردآورنده اثر یعنی میشل لوبرن و کلود مسپلد، نویسندگان و ویژگی داستان‌هایشان را معرفی کرده‌اند. منتخب بخش اول کتاب داستان‌های سیاه و پلیسی فرانسوی، سال ۱۳۹۹ در قالب کتاب «ملوان آمستردام» منتشر شد.

جورج اورول کتاب 1984 را در سال 1949 نوشت؛ زمانی ‌که جنگ دوم جهانی به‌تازگی پایان یافته بود و جهان خطر تسلیم‌شدن درمقابل حکومتی ظالم و دیکتاتوری را به‌خوبی احساس کرده بود. در آن زمان جنگ سرد هنوز به‌معنای واقعی آغاز نشده بود و در دنیای غرب روشنفکرانی بودند که به دفاع از کمونیسم برخواسته بودند. اورول این کتاب را درواقع برای اخطار به غرب درباره گسترش کمونیسم نوشت؛ اما داستان این اثر را می‌توان تا حدود زیادی به شرایط حاکم بر تمام جوامع تحت سلطه حکومت‌های استبدادی تعمیم داد. داستان در سال 1984 (35 سال بعد از تاریخ نگارش کتاب) در شهر لندن رخ می‌دهد. بعد از جنگ جهانی حاکمان کشورهای قدرتمند به این نتیجه رسیده‌اند که اگر جهان به همین ترتیب روند افزایش ثروت را ادامه دهد ارکان جامعه طبقاتی به خطر افتاده و حکومتشان سرنگون خواهد شد. آنها تنها راه جلوگیری از این امر را نابودکردن ثروت تولیدشده در جنگی بی‌پایان می‌بینند و…