قریب به دو دهه پس از فروپاشی شوروی و به خاصه بعد آن ماجراهای خفت‌بار حضور نیروهای شوروی در خاک افغانستان، آن هم زمانی که دیگر رمقی برای ارتش سرخ نمانده بود، روسیه‌ی پساشوروی یک دهه است که با تکیه بر پوتینیسم، تبدیل به مهم‌ترین کشور منطقه شده است. بهار عربی جرقه‌ی ابتدایی حضور روس‌ها را زد و مبارزه با داعش جاپایشان را سفت کرد و کار به جایی کشید که امروز به هر نقطه‌ی خاورمیانه که نگاه کنیم، آمریکا از نظر وسعت نفوذ در جایگاهی پس از روسیه قرار دارد. کتاب «بازگشت روسیه به خاورمیانه» نوشته‌ی «نیکو پوپسکو» و «استانیسلاو سکریرو» شرح چگونگی و چرایی بازگشت روس‌ها به این منطقه‌ی پرآشوب، فرم سیاست‌ورزی و نظامی‌گری آن‌ها و چگونگی همراه کردن جامعه‌ی جهانی با این شکل از حضور به شدت پررنگ‌شان از خاورمیانه تا شرق اروپا و تمام شمال آفریقاست. نویسندگان این کتاب رجعت روس‌ها به خاورمیانه را در دل بازگشت آن‌ها به مناسبات اصلی قدرت در جهان دیده‌اند و این مهم را با تحلیل‌های دقیقی همراه کرده‌اند که عمق قدرت استراتژیک، نظامی و اقتصادی روس‌ها را نمایان می‌کند. بازگشت روسیه به خاورمیانه، توضیحی‌ست بر بازگشت روس‌ها به سید یک قدرت در جهان و گذر کردن از خمودگی سال‌های ابتدایی دوران پساشوروی.

«نوشتار حاضر به بررسی تفاوت‌های سیاسی میان سه دین به هم مرتبط در خاورمیانه، یعنی اسلام، مسیحیت و یهودیت می‌پردازد. این کتاب مشتمل بر 13 بخش بوده که اولین بخش تحت عنوان مجوز آدم کشی، درباره اعلامیه جهاد اسامه بن لادن توضیح می‌دهد. بخش دوم بحث اروپا و اسلام را پیش کشیده و بخش سوم دین و سیاست در اسلام و یهودیت را تطبیق می‌دهد. بخش چهارم درباره دموکراسی لیبرال و ارتباط آن با اسلام توضیح می‌دهد و بخش پنجم این کتاب جهان عرب را در قرن 21 مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. رابطه بین جنسیت و برخورد تمدن‌ها بررسی شده و در بخش هفتم این کتاب، رابطه بین مردم‌سالاری و دین در خاورمیانه مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. مؤلف هشتمین بخش کتاب خود را به بررسی صلح و آزادی پرداخته و در بخش نهم کتاب درباره مشروعیت و جانشینی در خاورمیانه و ارتباط آن با مردم‌سالاری می‌نویسد. بخش دهم کتاب سیر تاریخی رونوشت سازمان اجلاس اسلامی، اتحادیه اروپا، فرانسه و غیره را بررسی کرده و بخش یازدهم آزادی و عدالت در اسلام را مطرح می‌کند. سپس به جایگاه اسلام در اروپا توجه کرده و در نهایت از آزادی و عدالت در خاورمیانه جدید می‌گوید.

«جمهوریِ افلاطون، در نظر افراد متعدد، چیزهایی متعدد است؛ برای بعضی، جمهوری در زمره‌ی نخستین آثاری است که در سنت غربی درباره‌ی نظریه‌ی سیاسی نوشته شده‌اند. برای بعضی دیگر، جمهوری بحثی تیزبینانه درباره‌ی رابطه‌ی میان هنرها و دولت، ماهیتِ آموزش یا نقش جامعه‌شناختیِ اساطیر است. برای بعضی دیگر ممکن است جمهوری نخستین آزمونِ یک پرسش اخلاقیِ بنیادین باشد، یا ارائه‌ی نوعی نظریه‌ی مابعدالطبیعیِ بنیادین، یا صرفاً مثالی بارز از افلاطون‌گرایی باستانی. و تا جایی که من می‌دانم، همه‌ی آن‌ها می‌توانند بر حق باشند. با این همه، به باور من، جمهوری رشته‌ی واحدی از استدلال را دربردارد و پیش از آنکه سایر موضوعاتِ جمهوری را بتوانیم به‌درستی بفهمیم، باید درباره‌ی آن‌ به توافق برسیم. تمرکز این نوشته بر همین رشته‌ی استدلالی خواهد بود.»
این کتاب بخشی از مجموعه‌ای‌ با عنوان «متون محوری فلسفه» است که بناست با توضیحاتی کوتاه و روشن، گرچه نه‌ ابتدایی، مهم‌ترین آثار تاریخ فلسفه را به خوانندگان معرفی و آن‌ها را برای مواجهه با خود این متون آماده و ترغیب کند.

بسیاری با فروپاشی شوروی، جشن و پایکوبی‌ها برگزار کردند که دیگر مارکس و مارکسیسم تمام شده‌، اما هنوز یک دهه بیشتر نگذشته بود که از آغاز هزاره‌ی سوم، با بالا آمدن بوی تعفن سرمایه‌داری همه‌گستر جهانی و حقایق برآمده از دل پژوهش‌های تازه و رسانه‌های آزادتر، باگشت به مارکس و مارکسیسم تبدیل به ضرروتی شد که ناگزیر بودنش بیش از هر زمان دیگری هویدا بود. کارل مارکس که به حق تأثیرگذارترین انسان چند قرن اخیر است، کسی که هرآنچه امروز حق حیاتی خود می‌دانیم (ساعت کار حداقلی روزانه، حق بیمه، دستمزد مکفی، حق بازنشستگی، آموزش عمومی، بهداشت و درمان عمومی، حق و امکان تفریح و فراغت برای همگان و …) برآمده از نوشته‌ها و مبارزات اوست، امروز بیش از هر زمان دیگری الزام خوانش و تفسیر دوباره‌اش از منظرها و رویکردهای مختلف احساس می‌شود. کتاب «مارکس انسان‌شناس» پژوهش مفسرانه‌ی «تامس پترسون» درباره‌ی بخش‌هایی از آرای مارکس است که کمتر به آن پرداخته شده است. مارکس با توجهش به انسان در مقام موجودی اساسا اجتماعی معتقد بود که ورای هرچیزی، تک‌تک کنش‌های انسان در مواجهه با جهان اجتماعی و پدیده‌های آن دیده و سنجیده می‌شود. تامپسون در این کتاب سویه‌های مهم اندیشه‌ی مارکس که به انسان اجتماعی، نظام طبقاتی، ازخودبیگانگی، استعمار، استثمار و … می‌پردازد را زیر نظر می‌گیرد و مارکس انسان‌شناس را به شدت متأثر از وجوه انتقادی جنبش روشنگری معرفی می‌کند.

در پرواز لندن به بوستون تد با دختر زیبا و مرموزی به نام لیلی آشنا می شود. دو غریبه برای گذر زمان به نوعی بازی سوال و جواب روی می آورند که طی آن به تدریج جزئیات خصوصی زندگی شان آشکار می شود. اما چیزی که در ابتدا فقط یک بازی سرگر م کننده بود تا جایی می رسد که تد به شوخی می گوید قصد کشتن همسرش را دراد و لیلی نیز با گفتن اینکه مایل است کمکش کند او را غافلگیر می کند. در بازگشت به بوستون با طرح نقشه ی قتل همسر تد، پیوند آنها قوی تر می شود.

بیشتر مقالاتی که در این دفتر گرد آمده است پیش از این در نشریات نامه فرهنگ و نامه پژوهش، مجموعه مقالاتی به نام ما و غرب و کتاب سروش: رویارویی فرهنگی ایران و غرب در دوره معاصر، چاپ شده است. از این میان تنها مقاله «ملاحظاتی در باب امکان شناخت غرب» برای اولین بار چاپ می­‌شود. غیر از این مقالات، من چیزهایی درباره غرب نوشته­‌ام که احیانا موجب سوءتفاهم‌های بسیار شده است. گرچه در بعضی موارد، چنانکه از اظهارنظرهای معترضان و منتقدان بر می­‌آید، دشواری مطلب و اختلاف در مبادی در سوءتفاهم دخیل بوده است.