این دفتر نخستین جلد از پژوهش های من درباره وجوهی از تاریخ دوران «جدید» ایران است. این دفترها را از این حیث با عنوان کلی «تاملی درباره ایران» عرضه میکنم که دفترهای پنجگانه آن، چنان که خواهد آمد، «تاریخ» در معنای رایج آن نیست، بلکه، به گونه ای که از ابوالفضل بیهقی خواهم آورد، البته چنان که من سخن این بو فضل را میتوانم فهمید، کوششی برای تدوین نوعی «تاریخ پایه ای» است.

“همایون کاتوزیان” فردی است که در طول شش دهه ی گذشته با شخصیت های متعدد فرهنگی و سیاسی در ایران ارتباط داشته است و نظریه ها و دیدگاه های جدیدی را در نوشته های خود ارائه کرده است که اغلب به زبان انگلیسی به رشته ی تحریر درآمده و به فارسی بازگردانی شده است. او در کتاب های قبلی خود هم به جامعه شناسی تاریخی ایران و هم به ادبیات پرداخته است و نوشته های وی در ایران با استقبال گرمی روبرو شده است؛ اما “برگ هایی از خاطرات من” خودزندگی نامه ی است به قلم “همایون کاتوزیان” که در آن خاطرات او در رویدادهای مختلف و با برخی شخصیت ها و نهادهای ایرانی بازگو شده است.
این کتاب مجموعه ای از یادداشت های مستقل است که برخی از آن ها قبلا در مدیاهای مختلف چاپ شده است و برخی دیگر برای اولین بار در “برگ هایی از خاطرات من” به چاپ رسیده است. او در این کتاب از جلال آل احمد، حمید عنایت، احمد شاملو، داریوش آشوری، ایرج افشار، خلیل ملکی و حسن شهیدی و همچنین مدرسه ی البرز و اعتراضات بهمن ماه 1339 و سایر دغدغه های سیاسی و اجتماعی حرف می زند.
عکس هایی از ادوار مختلف زندگی “همایون کاتوزیان” در انتهای کتاب آمده است اما متن انتهایی کتاب “برگ هایی از خاطرات من”، یکی از جامع ترین بخش های کتاب است که “همایون کاتوزیان” در آن تعدادی از افراد را نام می برد و مروری بسیار کامل از تحصیل و حرفه ی خود ارائه می دهد. به عبارت دیگر ، این کتاب هم یک گزارش حرفه ای است و هم قطعه ای خواندنی از “همایون کاتوزیان”.

اگر احساس می‌کنید آن‌قدر که محبت می‌کنید به شما محبت نمی‌شود، موجود بی‌ارزشی هستید، کارهایی می‌کنید که برایتان خطرناک است و همۀ این‌ها بارها برایتان تکرار شده است؛ این کتاب را از دست ندهید. اثر حاضر، کتاب خودیاری جدیدی برای اختلال شخصیت مرزی است که ویراست اول آن در سال 2019 به چاپ رسیده است. دکتر فاکس (نویسنده این کتاب) سال‌ها روی بیماران اختلالات شخصیتی و به‌خصوص افراد مرزی کار کرده است و کتاب‌های خودیاری دیگری هم دربارۀ سایر اختلالات شخصیت نوشته است. این کتاب با رویکرد یکپارچه‌نگر تدوین شده است و کسانی که با رویکردهای مختلف درمانی آشنایی دارند، می‌توانند تغییر رویکردها را در طول بخش‌های مختلف کتاب مشاهده کنند. جامعیت این کتاب ازآن‌جهت است که فرآیند تغییر را از کار بر روی روابط و رفتارهای مشخص مشکل‌ساز آغاز می‌کند، به‌سوی تغییر باورهای بنیادین رهنمون می‌سازد و درنهایت با تغییر هستۀ اصلی شخصیت به سرانجام می‌رساند. این کتابِ کار هم برای درمانجویان و هم برای درمانگران به‌شدت توصیه می‌شود.

آموزش اُتوژنیک یا خودزاد (AT) تکنیکی آسان برای تن‌آرامی یا ریلکسیشن است که به سادگی قابل اجراست و از لحاظ اقتصادی برای مراجعین مقرون به صرفه می‌باشد. AT به ذهن و بدن کمک می‌کند تا ریلکس شوند. ریلکسیشن اُتوژنیک به معنای تن‌آرامی خودتنظیم‌گر یا تن‌آرامی خود-مولّد است. به کمک این روش، ذهن ما می‌تواند بدن را تحت تأثیر قرار دهد تا سیستم‌های خودتنظیم‌گری که مسؤول گردش خون، تنفس، ضربان قلب، سفتی عضلانی و غیره هستند را متعادل کند. در تکنیک‌های AT از تصاویر ذهنی دیداری و آگاهی بدنی برای ایجاد حالت عمیق تن‌آرامی استفاده می‌شود. AT در کنار درمان‌های پزشکی رایج، راهی نوین برای درمان انواع بیماری‌های مزمن مرتبط با استرس نظیر درد و فیبرومیالژیا و اختلال‌های روانی است.

اعتیاد پدیده‏ای پچیده و چندبعدی است. نظریه های مختلفی دربارۀ شکل‏گیری اعتیاد و عوامل موثر بر آن عرضه ‏شده‏است. در مقولۀ درمان، علاوه بر مداخلات درمانی کلی‏نگر، شیوه‏های درمانی باید با ویژگی‏های اجتماعی، روان‏شناختی و پذیرش فردی تطبیق داده‏شود. کتاب حاضر، تلاشی مقدماتی است برای شناخت، پیشگیری و درمان اعتیاد. مؤلف سعی‏کرده‏است به طور خلاصه ابعاد فوق را در قالب یک کتاب درسی برای دوره‏های کارشناسی و کارشناسی ارشد مطرح کند.

گابارد یکی از صاحب‌نظران اخلاق حرفه‌ای در امریکاست و مقالات متعددی در این زمینه منتشر کرده است. کتاب “تعهد حرفه ای در روانپزشکی” که توسط وی و همکارانش به رشته تألیف درآمده است یکی از منابع معتبر در زمینۀ تعهد حرفه‌ای است. در این کتاب به‌نحو بسیار مطلوبی به جنبه‌های مرتبط با تعهد حرفه‌ای در فعالیت‌های روزمره و درمانی درمانگران پرداخته است. این کتاب علاوه بر روانپزشکان و دستیاران روانپزشکی، مخاطبان بالقوۀ متعددی دارد. بسیاری از روانشناسان، درمانگران و دانشجویان رشته‌های مرتبط با سلامت روان برای آشنایی با مبانی اخلاق حرفه‌ای می‌توانند از این کتاب بهره‌مند گردند.

این كتاب در سه شیوه با کتاب های دیگر تفاوت دارد.

اول از همه، چون هدف ما آموزش مهارت‌ها است، تأكید ما به‌جای مفاهیم و نظریه، بر عملكرد و تغییر است؛ یعنی اینكه نمی‌توانید منفعلانه بنشینید و بخوانید. شما باید دست به كار شوید: تمرینات را انجام دهید، نكته‌ها را یادداشت كنید، رفتارهایی جدید را امتحان كنید، خطر واكنش‌هایی تازه در برابر همسرتان را بپذیرید. این كار به صبر و شكیبایی و گاهی جرأت نیاز دارد. اما رویا و امیدی كه در ابتدا با آن‌ها شروع كرده‌اید، ارزش تلاش را دارد. شرایط زندگی‌تان تغییر خواهد كرد، البته نه با بخت و اقبال، نه چون شما بیشتر درك می‌كنید یا ارتباطتان به‌گونه‌ای نامنتظر سرشار از شور و هیجان می‌شود، بلكه چون شما در نقش زوج، مهارت بیشتری به‌دست می‌آورید.
تفاوت دوم این كتاب با دیگر كتاب‌ها این است كه ما از هیچ‌كس به جز مشاوران حرفه‌ای توقع نداریم كل این كتاب را بخوانند. زوج‌های مختلف باید بر مهارت‌های مختلف تمركز كنند. از این رو، هر فصل مبحث جداگانه‌ای را مطرح می‌كند. شما می‌توانید مهارتی را كه بیشتر می‌خواهید بیاموزید، انتخاب كنید و بقیه را رها كنید. یعنی شما می‌توانید همین حالا شروع كنید و مبحثی را كه می‌خواهید، بخوانید. از همان آغاز، ارتباطتان با همسرتان شكل متفاوتی به خود خواهد گرفت و تغییر خواهد كرد.
برای اینكه هر فصل جداگانه باشد، ما برخی مفاهیم یا تمرینات مشابه را در دو یا سه فصل متفاوت تكرار كرده‌ایم و چون می‌دانستیم كه خوانندگان از موضوعی به موضوع دیگر خواهند پرید، بین فصل‌ها به اندازه‌ی كافی مسایلی مطرح كرده‌ایم كه خوانندگان بتوانند به آن‌ها رجوع كنند.
در نهایت، تفاوت سوم این كتاب این است كه ما قصد نداریم هیچ نظریه‌ی خاص یا هیچ مكتب فكری ویژه‌ای را اثبات كنیم. برای هر مهارتی كه می‌خواهیم آموزش بدهیم، نظریه یا رویكردی درمانی را انتخاب كرده‌ایم كه ثابت شده مؤثرترین روش است. به‌عنوان مثال، فصول مربوط به طرح‌واره‌ها و تحریف‌ها را از نظریه‌ی شناخت درمانی گرفته‌ایم. فصول دیگر، مانند تقویت متقابل را از رویكرد رفتاری برای تغییر گرفته‌ایم. برخی از تمرینات ارتباطی را با بازگشت به گروه‌های گشتالت درمانی گرفته‌ایم. فصول مربوط به نظام زوج بودنتان از فرضیه‌ی نظام‌های خانوادگی اقتباس شده است. برخی از قسمت‌های فصل مربوط به مذاكره از حیطه‌های سیاست و ارتباطات كاری ریشه گرفته‌اند. فصول مربوط به انتظارات و قواعد، نوارهای قدیمی و دفاع، از نظریه‌های روان‌پویشی گرفته شده است.

چهارمین ویراستِ کتاب درسی کلاسیک آنتونی گیدنز همانند ویراست‌های قبلی آن در خاطر دانشجویان و استادان باقی خواهد ماند. در این کتاب گیدنز با مهارت کامل یکی از شرح‌های مقدماتی معتبر رشتهٔ جامعه‌شناسی را با روایتی تازه و جذاب دربارهٔ تغییر اجتماعی در دنیای معاصر، که مفهوم جهانی‌سازی در کانون توجه آن است، درهم می‌آمیزد.
آنتونی گیدنز در این کتاب جوهرهٔ ایده‌هایی را در اختیار دانشجویان جدید قرار می‌دهد که دربارهٔ آن‌ها با رهبران سیاسی جهان گفت‌وگو کرده است. این کتاب فراتر از کتاب‌های درسی است. گیدنز نشان می‌دهد که اگر بخواهیم به مسائل بزرگ جهانی که زندگی‌مان را تحت‌الشعاع قرار داده بپردازیم، شناخت جامعه تا چه حد ضروری است. نتیجهٔ خواندن کتاب مشارکت بیشتر و توانایی افزون‌تر برای برخورد با این مسائل است.
این ویراست شامل اطلاعات جدید فراوانی است. تمام داده‌های تجربی آن از جدیدترین داده‌های موجودند. ویراستِ اولیهٔ کتاب نخستین متنی بود که به بررسی مهم‌ترین حوزه‌های جامعه‌شناسی، مانند تأثیر جهانی‌سازی، می‌پرداخت. ویراستِ جدید نیز همین کار را می‌کند: این اولین کتاب درسی در حوزهٔ جامعه‌شناسی است که به‌طور کامل با تأثیر اینترنت و اقتصاد جدید سازگار است. تحولات مذکور در بسیاری از فصول این کتاب تحلیل شده‌اند.
به‌علاوه، ویراستِ چهارم، فصل‌ها و بخش‌های گوناگون جدیدی را نیز شامل می‌شود. برای مثال، فصل‌های تازه‌ای چون فقر، رفاه و طرد اجتماعی در کتاب گنجانیده شده است. همانند ویراست‌های قبلی، جهت‌گیری کتاب به‌شدت تطبیقی است و اطلاعات مندرج در آن از جوامع و فرهنگ‌های مختلف جهان برگرفته شده است. حتی بر نظریهٔ جامعه‌شناختی تأکید بیشتری شده است. فصول اختصاص‌یافته به نظریه، به شخصیت‌های کلاسیک می‌پردازند اما نویسندگان متأخری چون اولریش بک، مانوئل کاستلز و نویسندهٔ همین کتاب، آنتونی گیدنز، را نیز مورد بحث قرار می‌دهند.
در این کتاب، علاوه بر ارقام و نمودارها، روش‌های کمک‌آموزشی متعددی در اختیار دانشجویان قرار گرفته است. این کتاب به‌نحوی طراحی شده است که با منابع اینترنتی هماهنگ باشد و در آن رهنمودهای روشنی در مورد چگونگی پیگیری این منابع به دانشجویان داده شده است. کتاب حاضر، که نوشتهٔ یکی از جامعه‌شناسان پیشتاز جهان است، نوآوری و قابلیت فهم را به روشی تلفیق کرده است که در هیچ متن دیگری نظیر ندارد.

ارسطو نخستین کسی بود که صریحاً تصدیق کرد که خطابه، به عنوان فنّ ایجاد ارتباط، اخلاقاً خنثی است و می‌توان از آن، هم در راه خیر و هم در راه شرّ، استفاده کرد. به عقیدۀ او قوّت اقناعی آن بستگی به سه چیز دارد: حقیقت و اعتبار منطقی چیزی که محلّ استدلال است؛ توفیق گوینده در اینکه بتواند تین اندیشه را در مخاطبان ایجاد کند که می‌توان به او اعتماد کرد؛ و احساساتی که گوینده می‌تواند در مخاطبان برانگیزد به قصد آنکه آن‌ها نظریاتی را که او ارائه می‌کند بپذیرند و مطابق آن‌ها عمل کنند.

کتاب «آسترلیتز جوان» رمانی نوشته ی «دبلیو. جی. سیبالد» است که اولین بار در سال 2001 منتشر شد. «ژاک آسترلیتز» در خردسالی، در تابستان سال 1939 به انگلیس برده می شود اما کشیش ولزی و همسرش که سرپرستی او را بر عهده گرفته اند، چیزی از خانواده ی واقعی اش به او نمی گویند. پس از گذشت سال ها، خاطراتی محو در ذهن او بیدار می شود و «آسترلیتز» با پیروی از غریزه ای که چیز زیادی از آن نمی داند، ردپای این خاطرات را تا دنیایی که نیم قرن پیش پشت سر گذاشت، پی می گیرد. او در آنجا با خلاء و تاریکی حاکم بر اروپای قرن بیستم مواجه می شود و تلاش می کند میراث خود را از فراموشی نجات دهد. کتاب «آسترلیتز جوان»، داستان تلاش یک انسان برای پاسخ دادن به مهم ترین معمای زندگی اش است.

“چه کسی باور می کند” رمانی تحسین شده از “روح انگیز شریفیان” است که جوایز ویژه ای را برای وی به همراه داشته است. این داستان درباره ی زنی است که هر چه می کند نمی تواند از زندگی مرفه خود لذت ببرد. او همسر مردی تحصیل کرده و ایده آل از دیدگاه جامعه می شود و پس از ازدواج به خارج رفته و در کشورهای مختلف سفر می کند. او همچنین در خارج از کشور به تحصیل مشغول شده و صاحب فرزند نیز می شود اما نه این آسایش و رفاه و نه همسری که همواره از او پشتیبانی می کند، نمی تواند ذره ای او را به شوق آورده و خوشبختی را برایش به ارمغان بیاورد. تنها چیزی که هنوز در یاد و خاطرش بارقه ای از نور اشتیاق می تاباند، رستم است؛ رستمی که سخت با خاطرات گذشته و دوران کودکی اش گره خورده است.
اما رستم کیست؟ پسرکی با جثه ی نحیف که برای پادویی به خانه پدربزرگ راوی داستان “چه کسی باور می کند” آورده شد و همه کاری انجام می داد. از کارهای پیش پا افتاده و دم دستی گرفته تا واکس زدن کفش، با وجود اینکه از بوی واکس بدش می آمد و شاگردی در داروخانه ی پدر راوی، علی رغم اینکه به بوی داروها حساسیت داشت. حال که راوی تمام لحظاتش از یاد و خاطره ی رستم پر شده، حتی تنفر او را به تنفر شخصی خود تبدیل ساخته؛ داروسازی خوانده تا بتواند بوی دارو را با ماده ای از بین ببرد و هرگز واکس نخریده و کفش هایش را واکس نمی زند.
این رمان نوستالژیک از “روح انگیز شریفیان”، روانشاسی مهاجرت و دغدغه های غربت را به خوبی به تصویر کشیده و دو نگاه مختلف به این مساله را در”چه کسی باور می کند” نمایش داده است. یک دیدگاه که با مسائل به شیوه ای منطقی برخورد کرده و دیگری که در ذهن و خیال دنبال راه حلی برای آنان می گردد.