بیش از یك صد وپنجاه سال از آغاز تلاش برای آن‌چه نوگرایی و نوسازی جامعه‌ی ایران خوانده می‌شود می‌گذرد. در آن روزگار (نیمه‌ی اول قرن نوزدهم) ممالك غیرغربی از جمله ایران تحت‌تأثیر تحولات شگرف فلسفی، علمی، فنی، اقتصادی و سیاسی دوران جدید مغرب زمین قرار‌گرفتند و به فراخور درك و دریافت خود از آن، مبادرت به تحلیل، اقتباس و اجرای اصولی برای دستیابی به دستاوردهای حیرت‌انگیر آن نمودند. آن‌چه در اروپای غربی اتفاق افتاد و مدرنیته یا تجدد نام گرفت، به دلایل عمیق تاریخی و فرهنگی برای اولین بار در كشورهای فرانسه، انگلیس، آلمان و تا حدودی ایتالیا رخ داد. دنیای بیرون از این كشورهای اعم از غربی و غیرغربی عامدانه درصدد بر‌آمدند تا دستاوردهای مدرنیته را اقتباس كنند، از این رو به مدرنازیسیون یا نوسازی پرداختند. بنابراین، هدف همه‌ی این كشورها برگرفتن صنعت، نهادهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نوین بود تا از غافله‌ی تحولات روز دور نمانند. (از دیباچه‌ی كتاب)

هدف این كتاب ارائه‌ی شیوه‌ی جستار و چارچوبی برای فهم نظریه‌ی سیاسی است. به این منظور روند جستاری كه نظریه‌پردازان به كار گرفته‌اند مورد مطالعه قرار گرفته است و كوشش شده است تا نحوه‌ی عمل نظریه‌پرداز از مرحله‌ی سردرگمی اولیه تا مرحله‌ی نتیجه‌گیری بازآفریده شود. مؤلف نشان می دهد كه در روند جستار، ترتیب این مراحل همیشه به ترتیب زیر است: 1. مشاهده‌ی بی‌نظمی؛ .2 تشخیص علل آن؛ 3. ارائه‌ی راه حل. روند نظریه‌پردازی جزءِ چهارمی هم دارد كه همانا تصویر جامعه‌ی احیاشده است كه خصلتی شناور دارد و می‌تواند پیش یا پس از مراحل اول یا دوم باشد. در واقع، می‌توان گفت كه فهم نظری‌های سیاسی چارچوبی نظری، فلسفی، منطقی و كاربردی ارائه می‌دهد كه به كمك آن می‌توان “منطق درونیِ” هر نوع نظریه‌پردازی را خواه در زمینه‌ی سیاست، اقتصاد، اجتماع، تربیت و خواه اخلاق كشف نمود.

در این کتاب، تجربه‌ی انقلاب‌های قرن بیستم در کشورهای روسیه، آلمان، چین، ویتنام، کوبا و نیکاراگوئه بازخوانی و در پرتو پیروزی‌ها و شکست‌هایی که در تاریخ انقلاب‌های سوسیالیستی در قرن بیستم شاهد بودیم بر اهمیت و اولویت انقلاب اجتماعی به‌موازات انقلاب سیاسی تأکید می‌شود. این درک هم‌راستا با دیدگاهی است که آنتونیو گرامشی هوشیارانه نزدیک به یک‌صد سال پیش در مقاله‌ی کوتاه خود تحت عنوان “دو انقلاب” مطرح و در آن اشاره کرد که گذار به سوسیالیسم باید در دو عرصه‌ی جداگانه اما به‌هم‌پیوسته، یعنی دولت و اقتصاد رخ دهد. اشاره‌ی گرامشی بر این است که بخش قابل‌توجهی از آن‌چه ما انقلاب می‌نامیم، در واقع مقدم بر کسب قدرت سیاسی صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر، کسب تدریجی قدرت اجتماعی مقدم بر دولت‌مداری است.

شاپور جورکش در کتاب «زندگی عشق و مرگ از دیدگاه صادق هدایت» نگاهی نو به بوف کور و دیگر عاشقانه‌های این نویسنده کرده است. او معتقد است که بیشتر مفسران و منتقدان هدایت او را خوب نشناخته و درست تحلیل نکرده‌اند و با دریافت نادرست از آثارش هویتی کاذب به او تحمیل کرده‌اند. خواننده، بعد از مطالعه نظریه‌های مطرح شده در کتاب حاضر، با صادق هدایتی آشنا می‌شود که، با آن چه تاکنون از طریق نقد و تحلیل‌های منتقدان مختلف می‌شناخته، کاملاً متفاوت است. چرا که بیشتر منتقدان و مفسران آثار هدایت، به جای آن که با بررسی همه کارهای او نظام فکری و سمت‌گیری اجتماعی او را استخراج کنند و بعداً بوف‌کور را در پرتو آن منظومه فکری تحلیل کنند، بدون آن که بتوانند از نظام نمادینی ثابت و دستگاه نقدی مشخص پیروی کنند، از طریق التقاط نمادهای متناقض، هر گوشه از بوف کور را به شکلی تعبیر کرده‌اند، و در نهایت توهمات مالیخولیایی راوی بوف‌کور را مبنای فکری نویسنده تلقی کرده‌اند، و بر پایه همان خشت کج اوّل، از طرفی، به بررسی آثار دیگر هدایت بنا نهاده‌اند و اندیشه و پیام آن آثار را وارونه جلوه داده، در محاق کج‌اندیشی فروبرده‌اند و هدایت آرمانگرا را تا حد بیمار روانی «با تمایلات آدمکشی» تنزّل داده‌اند. در نقدهای همه تقبیح‌گران و تمجیدگران ـ اعم از نقد اتوبیوگرافیکال، روانشناسانه، سیاسی، اجتماعی و غیره ـ پیشانی شخص هدایت دست‌کم داغگاه یکی از انگ‌های زیر بوده است: وسواسی»، «مالیخولیایی»، «بدبین و مأیوس»، تاریک‌اندیش»، «ناتوان»، «زن‌کش»، «جبرگرا»، «صوفی»، «بودایی»، «مبلّغ هنر منحط»، اشاعه‌دهنده فلسفه پوچی»، «مدّاح‌مرگ»، «دنباله‌گوی هذیانهای نروال»، «پیروآلن‌پو»، مقلدریلکه»، «ردگیرکافکا». «داستان‌نویس ناشی» و … علی‌رغم این همه سوءتفاهم‌ها و پیشداوری‌های روزمرّه، کتاب حاضر می‌کوشد مفروضات زیر را روشن کند: ۱ ـ نویسنده بوف‌کور نه تنها با راوی آن یگانه نیست، بلکه از این راوی فاصله انتقادی دارد. ۲ ـ دیدگاه‌صادق‌هدایت نسبت به زنان خوش‌بینانه و جانبدارانه‌است. ۳ ـ در بوف‌کور تکنیک خاصی به کار رفته که در ایران چندان شناخته شده نیست، و همین امر بسیاری از سوءتفاهم‌ها را به وجود آورده است. برای این منظور، کتاب حاضر در ابتدا مرور و نظری بر تحلیل‌ها و برداشت‌های بعضی منتقدان این اثر خواهد داشت، سپس گوشه‌ای از اندیشه‌های هدایت را در ارتباط با مضمون بوف‌کور در دیگر آثار هدایت مورد بررسی قرار می‌دهد، تا کمال آن اندیشه‌ها و تبحّر تکنیکی هدایت را در بوف‌کور باز نماید. در انتها، با تأکید بر این که برای یک اثر نمادین یک معنای خاص وجود ندارد، تلاش خواهد داشت که با حفظ نظام نقد خود، به محتمل‌ترین پیام بوف‌کور نزدیک شود.

سام سلوُن در سال 1923 در سن‌فرناندوی ترینیداد و توباگو و در خانواده‌ای هندی‌تبار به دنیا آمد. در سال 1950 به بریتانیا مهاجرت کرد و هم‌زمان با کار در سفارت هندوستان، داستان‌ها و نوشته‌های کوتاهی برای مطبوعات انگلیسی نوشت. در همین دوران بود که شاهکارش، رمان لندنی‌های تنها را منتشر کرد (1956) ـــ کتابی که سبب شد بعدها او را «پدر نویسندگان سیاه بریتانیا» بخوانند. لندنی‌های تنها توصیف دقیقی بود از وضعیت زیستی مهاجرانی که در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم از جای‌جای جهان راهی شهرهای اروپایی شده بودند؛ تصویری بی‌بدیل از حال‌وهوای زندگی آنان و از زبان و افکارشان. سلوُن که در ابتدا کتابش را با زبان انگلیسی معیار نوشته بود، پس از تلاشی چندماهه دریافته بود که برای رساندن چندوچون تجربه‌ی مهاجران به زبان دیگری نیاز است، و از این رو اثرش را، هم در گفت‌وگوها و هم در متن روایت، به زبانی ورای انگلیسی معیار بازگرداند: زبانی با نحو شکسته، افعال بی‌زمان و پر از لغات و اصطلاحات عامیانه؛ انگلیسیِ پرنیش‌ونوشِ مهاجران لاتینی و آفریقایی و هندی. حاصل این تلاش، رمانی بود که از تأثیرگذارترین آثار ادبیات مهاجرت شد.
سلوُن در نهایت در راه بازگشت به کشورش در سال 1994، در اثر نارسایی تنفسی در فرودگاه بین‌المللی پیارکو درگذشت. اما کتاب او نه اثری معطوف و محدود به لندن دهه‌ی 1950، که هجویه‌ی ماندگاری بود که شاید امروز، با فراگیری هرچه بیش‌تر بحران مهاجرت، خواندنی‌تر از هر زمانی باشد.

مارسلو فیگراس، متولد 1962 در بوئنس‌آیرس، از مهم‌ترین نویسندگان مدرن آمریکای جنوبی است. سبک، زبان و نگاه منحصربه‌فردی دارد و آثارش به زبان‌های بسیاری ترجمه شده‌اند. در جاسوس زمان او شرایط پس از کناره‌گیریِ رژیم فرضیِ نظامیان در ترینیداد را به ‌تصویر می‌کشد؛ جایی که مصونیت قضاییِ سرگردهای خون‌ریز را زنجیره‌ای از انتقام و مجازات تهدید می‌کند. پرونده‌ی جناییِ لاینحل را به کارآگاهی عجیب‌و‌غریب می‌سپرند که دل‌بسته‌ی شکسپیر است و مسلط به کتاب مقدس.

“همسایه‌ اولِ صبح مشغول جمع‌آوری برگ‌های ریخته‌ای بود که منظره‌ی باغ‌اش را زشت می‌کردند. روی زمین که زانو زده بود و علف‌های هرز را وجین می‌کرد، پشت پنجره‌ی آبلان چیز غریبی دید. ‌چنان غریب که با عقل سلیم و قوانین فیزیک اصلاً جور درنمی‌آمد. کنجکاو شد. دیوار قطوری دو ملک را از‌هم جدا می‌کرد، خانه‌ی آبلان روی تپه‌ای با شیب ملایم قرار داشت. همسایه نتوانست درست به کُنه پدیده پی ببرد، اما تصور اولیه‌ی او درست بود. چیزی در اتاق کار سرگرد معلق بود.”

پیاده‌ها روایت مصوری مبتنی بر ماجراهای واقعی است که از جنبش حقوق مدنی و مبارزات سیاه‌پوستان آمریکا برای آزادی و برابری سخن می‌گوید. داستان واقعی، مهیج و متفاوتی که از روزهای نخست شکل‌گیری این جنبش آغاز می‌شود و سرگذشت پرفراز و نشیب آن را از زبان جان لوییس – یکی از رهبران جنبش و نماینده‌ی کنگره – نقل می‌کند. تصویرسازی کم‌نظیر و هنرمندانه‌ی نیت پاول تنش‌ها و حال‌وهوای خاص آن سال‌ها را به ‌خوبی و دقیق منعکس می‌کند و الگوی تأثیرگذار و جذابی برای روایت رخدادهای تاریخی ارائه می‌دهد. کتاب پیاده‌ها سال‌هاست که جای ثابتی در فهرست‌های مختلف برترین‌ها دارد و جوایز معتبر و متعددی را از آن خود کرده است.

کتاب روایت و کنش جمعی تلاشی فکری برای توضیح بهتر و جامع‌ترِ شیوه‌ی گروه‌های انسانی برای غلبه بر موانع کنش جمعی‌ست؛ توضیحی مبتنی بر روایت و قصه. فردریک میر در این کتاب یافته‌‌های شاخه‌های مختلف علوم رفتاری و اجتماعی را در کنار مفاهیم و نظریه‌های جدید علوم سیاسی و اقتصاد و جامعه‌شناسی به کار می‌گیرد تا تصویر واضح‌تری از نقش محوری روایت در اندیشه‌، احساسات و رفتار انسانی ترسیم کند. حاصل تلاش او نقطه‌ی شروعی‌ست برای نظریه‌پردازیِ روایت‌‌محور در حوزه‌های علوم اجتماعی و علوم سیاسی.