مکتوبات زن‌نگار و مردنگار با موضوع مسائل اجتماعی زنان، مندرج در جریده ایران نو (1290-1288ش) تلاش‌های کسانی را نشان می‌دهد که درپی ساختن «ایرانی نو» بوده‌اند؛ تلاش‌های مهمی که هرچند با فهم عادی درحال‌حاضر ما ممکن است طبیعی قلمداد گردد اما با فهم تاریخی، مبارزه‌ای است ساختارمند برای رسیدن به برابری اجتماعی میان زن و مرد در جامعه‌ای سنت‌زده و جنسیت‌زده؛ مبارزه‌ای که از یک سو پیشگامی زنان برای رفع نابرابری‌های جنسیتی در اواخر دوره قاجار را نشان می‌دهد و از دیگر سو نشان‌دهنده آن است که استقلال و آزادی زنان، معرفی آنان به‌عنوان عضوی از «هیئت اجتماعی انسانیت و انجمن بشریت» و نقد «دیگری» پنداشتن آنان، هدیه‌ای از جانب مردان نبوده؛ بلکه حاصل مبارزات و تلاش‌های خود زنان است.

راستش من انتهای جهان او نبودم. یعنی انتهای جهان هیچ کس نبودم. یک بار گفتم: «هیچ جاده ای روی زمین نیست که مقصدش من باشم یا حتی میانه راه تابلو زده باشن 10 کیلومتر مانده.» همین طور هاج و واج نگاه کرد که گفتم: «هیچ بن بستی نیست که انتهاش من باشم. هیچ تاکسی، اتوبوس یا مترویی نیست که در نهایت به من برسه. هیچ راننده ای، ناخدایی، خلبانی و حتی درشکه سواری نیست که مقصدی به اسم من رو بلد باشه.» نمی دانست چه بگوید. یعنی داشت همین طور دنبال کلمه میگشت که گفتم: «هیچ آدمی برای من چیزی ننوشته. هیچ کس دلش نخواست اسمم رو بیاره توی یک جمله حتی، من حتی انتهای جهان تو هم نیستم.

می‌توان تحلیل مارکس از کالاها ـ به‌عنوان اساس ثروت سرمایه‌دارانه ـ را به‌صورت تفسیری از وضعیت زنان در جوامع اصطلاحاً پدرسالار نیز درک کرد. نظم نمادین، سامان‌بخش جوامع پدرسالار است و مسند و بازنماینده نظم نمادین، اسم اعظم است: نام پدر، نام خدا. سیرهایی که مارکس به‌عنوان شاخصه‌های تشکیل یک رژیم سرمایه‌داری تعریف کرده است، از این قبیل‌اند: واگذاری «طبیعت» به یک ابزار «کار» ازسوی انسان‌ها (مردان) و بدین نحو [ از نو] ترکیب‎‌شدن طبیعت به‌صورت ارزش استفاده و ارزش مبادله؛

تقسیم کار بین تولیدکننده ـ مالک‌هایی خصوصی که زنان – کالاهایشان را نه‌فقط میان خود؛ بلکه میان سایر تولیدکنندگان، استثمارگران و حتی استثمارشوندگان نظم اجتماعی مبادله می کنند؛ [وجود] گرایشی به انباشت ثروت که درواقع گرایشی متعلق به نماینده‌های اعظم‌ترین اسم‌ها ـ رهبرها – و معطوف است به اینکه در مقایسه با همتایان، زنان بیشتری را به سرمایه‌های خود تبدیل کنند؛ حرکت کار اجتماعی امر نمادین به‌سوی هرچه بیشتر انتزاعی‌شدن؛ و…

در کتاب حاضر، آرلین ساکسونهاوس با کنکاش در ریشه‌های تاریخی انکار حضور اجتماعی سیمای زنانه از یک سو، و تحلیل و تفسیر متون منتخبی از اندیشه‌های سیاسی از یونان باستان تا ماکیاولی از سوی دیگر نشان می‌دهد که «زنان دائما در سراسر تاریخ اندیشهٔ سیاسی حضور دارند». ارزش کار ساکسونهاوس افزون بر رویکرد انتقادی او به دخالت پیش‌فرض‌های مدرن در بازخوانی اندیشهٔ سیاسی پیشامدرن، در برجسته کردن نقش زنان در فهم و دریافت نویسندگان مورد بحث در این کتاب از اهداف، امکانات و محدودیت‌های زندگی سیاسی است. این مهم که با فراروی از ارجاع به متون معیار و نویسندگان معیار در تاریخ متداول اندیشهٔ سیاسی انجام شده است، در نوع خود کم‌نظیر و بلکه بی‌نظیر است.

آگاهی و برابری دو مسئله‌ی اساسی همه‌ی جنبش‌های چپ از ابتدا تاکنون بوده است و به همین دلیل زنان همواره در طول تاریخ جنبش‌های رهایی‌بخش چپ در دو سده‌ی اخیر، نقش کلیدی و اساسی داشته‌اند، چون دو مسئله‌ی آگاهی و برابری دو خواست اصلی همه‌ی جنبش‌های زنان نیز بوده است. سیر تاریخ بشر نشان می‌دهد که چه‌گونه همواره با جلوگیری از تحصیل زنان در علوم غیر دینی تلاش می‌شده است از خطر برابری‌خواهی و حضور زنان در عرصه‌های قدرت و تصمیم‌گیری جلوگیری شود. کتاب «زنان کتابخوان خطرناکند» بر همین مبنا شکل گرفته که چرا جوامع انسانی تاریخ‌شان تاریخ نابرابری در کلیت خودش و نابرابری در تقسیم دانش و آگاهی‌ میان زن و مرد است. زن‌ها که آگاه بودنشان در نزد این جوامع فقط دو منظر داشته: یا قدیس خوانده می‌شدند یا جادوگر. اولی معطوف به خدمت خدای مردسالار بود و دومی خادم شیطان خوانده می‌شد! «اشتفان بولمان» در کتاب «زنان کتابخوان خطرناکند» با نگاه به این گذشته، در لحظه‌ی حال ایستاده و رو به آینده دارد و نوید پیروزی جنبش‌های ترقی‌خواهی را می‌دهد که آگاهی را شرط لازم هر حرکتی می‌دانند. اینکه تاریخ زنان کتابخوان تاریخ پرفرازونشیبی‌ست و همواره زنانی که میل سیری‌ناپذیر به مطالعه و آگاهی داشته‌اند، از سوی جوامع مختلف تقبیح شده‌اند، با انگ جادوگری و بی‌ایمانی و بی‌عفتی! «زنان کتابخوان خطرناکند» اما بر خواست زنانی پافشاری کرده و تصویرشان می‌کند که جهان را با کتاب خواندن‌شان، خطرناک کرده‌اند؛ خطرناک برای دشمنان آزادی، برابری و آگاهی.