آزردگان

کتاب حاضر بزرگ‌ترین اثر داستایوفسکی بوده و در بازگشت از سیبری نوشته شده است. مترجم درباره این اثر آورده است: «یکی از افتخارات دوران خدمت فرهنگی و مطبوعاتی من آن است که در سال 1327 برای نخستین بار با ترجمه «آزردگان» هم‌میهنان عزیزم را با یکی از فروزان‌ترین ستارگان آسمان ادبیات دنیا یعنی فئودور داستایوفسکی آشنا ساختم. با آنکه تا آن روز تنها عده معدودی از ایرانیان که به زبان‌های بیگانه آشنایی داشتند، آثار داستایوفسکی را مطالعه کرده بودند؛ کمتر فارسی‌زبانی بود که داستایوفسکی را درست شناخته و به افکار بلند و نبوغ حیرت‌انگیز او پی برده باشد و بسیار خرسندم که ایرانیان سخن‌سنج و گوهرشناس به محض انتشار آزردگان، نه‌تنها استقبال شایان‌توجهی نمودند؛ بلکه طوری به مطالعه سایر آثار داستایوفسکی راغب گردیدند که عده‌ای دیگر از مترجمان خوش‌ذوق بعد از من، به ترجمه سایر آثار آن نویسنده بزرگ پرداختند.» در قسمتی از داستان می‌خوانیم: «راستی آلیوشا یک پسر دوست‌داشتنی بود. روحش هم چون روح فرشته پاک و صورتش زیبا و رفتارش بسیار مؤدبانه بود. در مدت کمی مهرش در دل ایخمنیف جای گرفت. شاهزاده جوان با آنکه بیستمین سال زندگانی را می‌پیمود، حرکات و رفتارش بسیار کودکانه بود و کسی نمی‌دانست چرا پدرش که وی را بسیار دوست می‌داشت، دل به فراق وی داده بود.»