تبیین در علوم اجتماعی

نویسنده:عبدالکریم سروش
نشر: صراط
توضیحات: تبیین در علوم اجتماعی نویسنده دانیل لیتل ترجمه عبدالکریم سروش توسط انتشارات صراط منتشر شده است . این کتاب شامل ۳ بخش و یازده فصل به شرح زیر میباشد :

* بخش اول به معرفى سه مبحث مهم در باب خصلت تبیین اجتماعى می پردازد. آن سه مبحث عبارتند از: هر تبیین اجتماعى می باید بر عللى انگشت بنهد ؛از تحلیل فرآیند تصمیم گیرى فاعلان خردمند آغاز کند وهمینطور تفسیرى از ارز شها، هنجارها و جهان بینی هاى خاص هر فرهنگ دردست داشته باشد. این سه رأى مبناى بسیارى از تبیینهاى اجتماعى کنونى هستند و بسیارى از مناقشات موجود در فلسفه ی علوم اجتماعى منبعث از آنهاست.
* بخش دوم به بیان ترکیب هاى مختلف این مدل هاى اصلى تبیین مى پردازد. این که گاه گمان رفته است که تبیین ساختارى و حذفى، انواع مستقلى از تبیین هستند (خطاست) و فصل پنجم احتیاج مى ورزدکه آن هر دو بر تبیین على پدیده هاى اجتماعى متکى اند. درباره ی تبیین ماتریالیستى (یعنى مارکسیسم و تئورى هاى هم ریشه ی آن) هم همین گمان استقلال نرفته است، اما راى فصل ششم آن است که این مدل تحلیل بر تبیین على و مشرب اختیار عاقلانه، مبتنى است.مردم شناسى اقتصادى که موضوع فصل هفتم است بر آن است که وجوه مختلف رفتارجمعى و سازمان یافتگى جوامع ماقبل مدرن را براساس مدل هاى اختیار عاقلانه تبیین کند. بیشتر مناقشات این حوزه ناشى از تقابل دوگونه ی تبیین است که در بخش اول شرحشان رفته است؛ یعنى تبیین تفسیرى و تبیین بر مبناى اختیار عاقلانه. فصل هشتم به ارائه ی ارکان تبیین آمارى می پردازد و در نهایت براین دیدگاه قائل است که تبیین آمارى هم گونه اى از گونه هاى تبیین على است.
* بخش سوم به طرح چند مسئله کلى فلسفه ی علوم اجتماعى مى پردازد که از بحث هاى دو بخش پیش نشأت گرفته ند. فردگرایى روش شناختى در فصل نهم و نسبیت فرهنگى در فصل دهم مورد بحث قرار مى گیرند. فصل یازدهم که فصل واپسین است، مکتب طبیعت گرایى (ناتورالیسم) را از آن حیث که مکتبى است روش شناختى براى علوم اجتماعى، مورد بررسى قرار مى دهد.