ایران ساسانی در بستر عهد باستان متأخر (سخنرانی‌های دانشگاه آکسفورد)

«ایران ساسانی در بستر عهد باستان متأخر» اثری است که مجموعه سخنرانی‌های دانشگاه آکسفورد از تورج دریایی را در اختیار خوانندگان می‌گذارد.

وی در اثر پیشِ‌رو، با پی‌گیری شکل‌گیری نهادهای اداری و اجرایی در ایران از زمان اردشیر بابکان تا یزدگرد سوم، یعنی از بنیان‌گذار سلسله ساسانی تا آخرین پادشاه این دودمان، کوشید تا به بخشی از تاریخ که اغلب نادیده گرفته می‌شود، یعنی تاریخ اجتماعی نور جدیدی بتاباند. نگاه به فرازونشیب‌ها و تلاش‌های جانشینان یزدگرد سوم برای ساختن حکومت ایرانی تقریباً یک قرن پس از سقوط ساسانیان به دست اعراب، یکی دیگر از جنبه‌های پژوهش تورج دریایی است که با بهره‌گیری از منابع جدید در کتاب ایران ساسانی در بستر عهد باستان متأخر به آن پرداخته است.

از قضا آنچه برای تورج دریایی مهم بوده و جان پژوهش‌های وی را تشکیل داده، با سرنوشت ایران امروز پیوند عمیقی دارد. به گفته وی، دوره ساسانی مسئول چیزی است که ما اکنون از آن به‌عنوان ایران، ایرانی‌بودن و تمدن ایرانی یاد می‌کنیم. به عبارتی می‌توان گفت مفهوم ایرانشهر و طرح تمدن ایرانی، از دوره ساسانی به‌جامانده و تثبیت شده است.

هویت‌یابی امروزی که در نمونه اخیرش مکتب ایرانی نامیده می‌شود، نشان‌دهنده‌ این است که جست‌و‌جو و تعمق در عصر ساسانی چیزی بیش از گردش تاریخی بوده است.

تورج دریایی به‌عنوان مورخ ایرانی عصر ساسانی، استاد تاریخ ایران باستان و دارنده‌ کرسی هاوارد باسکرویل، سخنرانی‌های پربار و ارزشمندی در موضوع «ایران ساسانی در بستر عهد باستان متأخر» داشته است که مجموعه سخنرانی‌های دانشگاه آکسفورد او در کتاب پیش‌رو گردآوری شده است. او موضوعات را به‌طور کامل بررسی می‌کند و درعین‌حال یافته‌های تحقیق خود را به زبانی روان و قابل درک به مخاطبان خود منتقل می‌کند.