حکومت علوی و بحران اشرافی‌گری

کتاب حکومت علوی و بحران اشرافی­‌گری با استفاده از منابع دست اول تاریخی در پی کنکاش و ارائه تحلیلی دقیق‌تر از علل و ریشه‌های پدید آمدن جنگ‌های دوران حکومت امام علی(ع) است. پرداختن به جنگ‌های سه‌گانه مورد نظر باتوجه به تقابل و تضاد بین گروه‌های تأثیرگذار و صاحب نفوذ در جامعه آن روزگار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به‌ویژه آن‌که مشابه این‌گونه جنگ‌ها در دوران حکومت خلفای گذشته و دوران حکومت پیامبر(ص) سابقه نداشته است. ریشه‌های شکل‌گیری این جنگ‌ها و شرکت شخصیت‌های مهم و مشهور تاریخ صدر اسلام و سرنوشت آن‌ها از موضوعاتی است که بررسی و موشکافی آن‌ها همواره از موضوعات بحث‌برانگیز و جذاب تاریخی به شمار می‌رود. خواننده آگاه از رویدادهای تاریخی صدر اسلام به روشنی می‌داند این جنگ‌ها از بدو دوران حکومت امام علی (ع) آغاز و تا آخرین روزهای حیات ایشان ادامه داشته است. اما تحلیل و کنکاش دقیق‌تر در این موضوع مستلزم بررسی ریشه‌ها و دلایل پیدایش آن‌ها در روزگاری پیش‌تر از زمان وقوع آ‌ن‌هاست.
نویسنده در این نوشتار ابتدا به اختصار ساختار سیاسی و اجتماعی حکومت اسلامی در دوره نبوی را معرفی کرده و سپس به بررسی رویدادها و حوادثی که بعد از رحلت پیامبر (ص) رخ داده می‌پردازد و در نگاهی گذرا به عوامل اصلی پدید آمدن اختلافات بین نخبگان جامعه اسلامی در دوران حکومت خلفا اشاره دارد. آن‌گاه در سه فصل جداگانه عوامل مهم و تأثیرگذار در وقوع جنگ‌های جمل، صفین و نهروان را ریشه‌یابی می‌کند. در این بخش با استناد به منابع نخستین سعی شده تصویری روشنی از علل و ریشه‌های پدید آمدن این رویدادها ارائه شود.