“ماشاءالله خان در بارگاه هارون الرشید” رمانی است طنز به قلم “ایرج پزشکزاد”، که شخصیت اصلی آن با نام ماشاءالله خان، فردی است که علاقه ی وافری به کتاب های تاریخی دارد. او که این چنین شیفته ی تاریخ است، علاقه مند است به عصری که فکر می کند دوران طلایی برای زندگی کردن است، یعنی دوران هارون الرشید برود. ماشاءالله خان یک روز به سراغ یک مرتاض هندی در تهران می رود و از وی درخواست می کند که روحش را به دوران خلافت هارون الرشید بفرستد. با قبول درخواست وی توسط مرتاض، “ماشاءالله خان در بارگاه هارون الرشید” به هوش می آید. در آن جا “ایرج پزشکزاد”، با زبان طنز به نقد دستگاه خلافت عباسی می پردازد و خشونت و ستم آن ها را به تصویر می کشد. “ماشاءالله خان در بارگاه هارون الرشید” از نزدیک شاهد ظلم و ستمی است که در این دوران روا داشته شده و او حتی برای جلوگیری از قتل جعفر برمکی، تمام تلاش خود را به کار می بندد.
ماشاءالله خان که در زندگی اصلی خود یک دربان بانک بوده، همیشه تصور می کرده که در زمانه ی اشتباهی به دنیا آمده و برای همین از زندگی خودش ناراضی است. اما با سفر به دوره ی تاریخی مورد علاقه اش و حضور “ماشاءالله خان در بارگاه هارون الرشید”، برای او روشن می شود که تصوراتش اشتباه بوده اند و “ایرج پزشکزاد” به وسیله ی این ترفند و تکنیک داستان پردازی، علاوه بر نقد اجتماعی دوران مد نظر، به خوانندگان نشان می دهد که این آرزو، ریشه در حسرت همیشگی آدم ها داشته و دوره های تاریخی، آن چنان که می نمایند هم بی عیب و نقص نیستند.

این نسخه از شاهنامۀ فردوسی بر اساس نسخۀ مسکو و مقابله با نسخۀ ژول مول فراهم شده است که استاد مجتبی مینوی مقدمه ای بر آن نوشته اند. همچنین در بخش پایانی برای واژگان دشوار به کار رفته در اشعار فردوسی لغتنامه ای قرار گرفته است.

تسلسل موقعیت‌های مضحك و دیالوگ‌های خنده‌آور، كه نویسنده به وفور از آنها بهره برده است، خواننده را به یاد گوگول و «خنده در میان اشك‌های نامرئی» او می‌اندازد. و این، نه تنها به‌خاطر آن است كه مثلاً جنجال منازعه خانوادگی بر سر یك «صدای مشكوك»، شباهتی به خصومت جاودانه میان ایوان ایوانویچ و ایوان نیكیفورویچ دارد، بلكه در این رمان عوامل بسیار دیگری یادآور این جمله پایان داستان گوگول است كه: «آقایان، زندگی در این دنیا چه ملال‌انگیز است!».
(از مقدمۀ نویسندۀ روس، میخائیل گورگانتسف. بر ترجمۀ روسی)

وجود چنین رمانی در ادبیات ایران، به حد اعلی كمیك و مبتكرانه، مملو از شخصیت‌های به‌ یادماندنی در كشاكش زد و خوردهای مضحك ممكن است خوانندۀ غربی را، كه عادت كرده با شنیدن نام ایران به یاد صحنه‌های جدی بیفتد، دچار شگفتی كند. حال آنكه در خود ایران این رمان شاید شناخته‌ترین و محبوب‌ترین داستانی باشد كه پس از جنگ جهانیِ دوم در این كشور نوشته شده است.
(از مقدمۀ ایران‌شناس، پروفسور دیك دیویس، در ترجمۀ انگلیسی)

تسلسل موقعیت‌های مضحك و دیالوگ‌های خنده‌آور، كه نویسنده به وفور از آنها بهره برده است، خواننده را به یاد گوگول و «خنده در میان اشك‌های نامرئی» او می‌اندازد. و این، نه تنها به‌خاطر آن است كه مثلاً جنجال منازعه خانوادگی بر سر یك «صدای مشكوك»، شباهتی به خصومت جاودانه میان ایوان ایوانویچ و ایوان نیكیفورویچ دارد، بلكه در این رمان عوامل بسیار دیگری یادآور این جمله پایان داستان گوگول است كه: «آقایان، زندگی در این دنیا چه ملال‌انگیز است!».
(از مقدمۀ نویسندۀ روس، میخائیل گورگانتسف. بر ترجمۀ روسی)

وجود چنین رمانی در ادبیات ایران، به حد اعلی كمیك و مبتكرانه، مملو از شخصیت‌های به‌ یادماندنی در كشاكش زد و خوردهای مضحك ممكن است خوانندۀ غربی را، كه عادت كرده با شنیدن نام ایران به یاد صحنه‌های جدی بیفتد، دچار شگفتی كند. حال آنكه در خود ایران این رمان شاید شناخته‌ترین و محبوب‌ترین داستانی باشد كه پس از جنگ جهانیِ دوم در این كشور نوشته شده است.
(از مقدمۀ ایران‌شناس، پروفسور دیك دیویس، در ترجمۀ انگلیسی)

پیرزنی را در خاطرم دارم
که امضای یک پیرزن به‌تمام‌معنی
پایش بود
استخوان‌بندی درشتی داشت
و یک شب زمستانی را تا ده و نیم صبح
بیرون ماند
اکنون نمی‌توانم درباره‌ی او
همه‌چیز را بگویم
من بچه بودم که دیدم او غروب
به اشتباه
راه بیابان را از کوچه‌باغ‌ها رفت

این اثر، چهارمین کتاب و اولین مجموعه داستانی محسن توحیدیان است. آن‌چه داستان‌های کتاب «نام آن گل‌ها عدم بود» را در یک مجموعه قرار می‌دهد، مفهوم «غیاب» و «نبودگی» است. توجه ویژه‌ی نویسنده به زبان و به‌کارگرفتن دیگرگونه‌ی آن در موقعیت‌ها و فضاهای گوناگون به هر داستان بافت کلامی مخصوص به خودش را داده و این توجه در داستان «مرگ پاستر» که با نثر داستان‌های پاورقی عصر پهلوی نوشته شده است، شیوه‌ی ویرایش داستان را هم برای رسیدن به فرمی که فاصله‌گذاری را نفی می‌کند، دستخوش تغییر کرده است. داستان‌های این کتاب از رئالیسم تن می‌زنند و شخصیت‌ها در معرض چیزی هستند که نویسنده آن را «گل‌هایی کوچک با برگ‌هایی از غیاب» می‌نامد و آن نام روادارانه‌ی‌ «مرگ» است.

زیر لب آهسته گفتم:
«نترس! کاریت ندارم…فقط آروم باش.»
خندۀ کوتاهی کردم و ادامه دادم:
«با این پای چُلاقم چه‌کار می‌تونم بکنم؟»
التماسم کرد:
«تو رو به امام رضای غریب دست از سرم بردارید آقا! اگه بابام بفهمه… می‌دونید که چشم خونواده‌م واسه یه لقمه نون به دست شماست… نکنید ارباب این کار رو با من!»
انگشت اشاره‌م رو روی لبش گذاشتم و گفتم:
«فقط یه احظه… اذیتت نمی کنم. قرار نیست کسی خبردار بشه.»

راوی داستان مردی است که همسرش هنگام زایمان به دلیل خون ریزی فوت کرده و فرزندش نیز مرده به دنیا آمده است . اکنون او تعادل روحی خود را از دست داده و در مجتمعی درمانی در طبقه نهم بستری می باشد . او به دنبال رمز و راز مرگ و نیستی است و قابل توجه است که بقیه شخصیت های داستان های آقای مستور هم در این تیمارستان وجود دارند مثل امیر ماهان یا کلا شخصیت های جست و جوی مین قسمت های زیبایی از کتاب خیلی زود عاشق هم شدیم . مثل بیشتر عشق ها ، تقریبا بی دلیل . هیچ مرگی دنیا را به آخرین نقطه اش نخواهد رساند . اما را اما شاید برساند . گاهی فکر می کنم آدم های زیادی هستند که من میتوانم با آن ها عمیقا احساس نزدیکی کنم اما افسوس که نمی شناسمشان . عاشق هر کس که شدی دیگه نمی تونی فراموشش کنی . واسه همینه که به نظر من عشق یعنی هیولا .

مرجانِ شیرمحمدی داستان‌نویسی‌ است شناخته‌شده. او در سال‌های گذشته چندین کتاب منتشر کرده که از اقبالِ مناسبی برخوردار بوده‌اند و پای‌شان به سینما نیز باز شده است. تازه‌ترین نوشته‌ی او یعنی خانه‌ی لهستانی‌ها احتمالاً متفاوت‌ترین‌شان هم هست. این رمان داستانِ آدم‌هایی ا‌ست ساکنِ خانه‌ای بزرگ در جنوبِ تهران، خانه‌ای بازمانده از سال‌های دور. داستان در زمانه‌ی پهلوی دوم می‌گذرد و قصه‌ی آدم‌ها و رازهایی که هر کدام در سینه‌ی خود دارند موضوعی می‌شود برای روایت‌های نویسنده. در این خانه که هر کس اتاقی اجاره‏ا‌ی دارد، عنصرِ «ندار بودن» گره خورده با گذشته‌ای وهم‌آلود که باعث شده ماجراهای خاص و حتا خشنی رقم بخورد. داستانِ خواهرانی سال‌خورده، یا زنی که تنها گذاشته‏اندش. شیرمحمدی با زبانی داستان‌گو و تلاش برای بازآفرینی یک هویت مکانی و گره ‌زدنش با وجوهِ شخصی هر یک از قهرمانانِ خود، قصه‌ای خواندنی نوشته است. خانه‌ی لهستانی‌ها مملو از تکه‌های احساسی و روایی ا‌ست که در آن‌ها می‌توان ردِپای هراسِ از رها شدن در دلِ شهر را درک کرد. قصه‌ای از زن‌هایی که این خانه دنیای شخصی‌شان است و اگر کسی به این دنیا تعدی کند سرنوشتِ چندان خوبی در انتظارش نیست…

نشد که نشکنم، شکستم. “فبأی آلاء ربکما تکذبان” در صورتش خم شدم، چشم بست، این یعنی آماده ی هر اتفاقی بود. شکستم، بد هم شکستم. من اگر سیب حوا را به شوخی گرفتم، در مقابل یک دانه گندمش، تمام وجودم را برایش دودستی باختم.
حوا را نمی شد قانع کرد، حوا همه ی دنیا را به دانه ای گندم قانع می کرد.

زندگی علاوه بر این که تجربه ی ناعادلانه ای است، پیش بینی ناپذیر هم است، گاهی پر از شگفتی و گاهی پر از درد. میان همه ی این دردها و تجربه ها و گاهی شگفتی ها، خوشبختی کجا جا داشت؟ چرا هیچ کس از خوشبختی حرف نزده بود؟ کسی نگفته بود لمسش چه حسی دارد، کسی نگفته بود دیدارش چطوری است… آدم ها خوشبختی هایشان را بغل گرفته بودند و بی توجه به بقیه راه را می پیمودند. کی این وسط حاضر بود سهمی از خوشبختی هایش را به دیگری بسپارد؟ کی آغوشش را باز می کرد رو به من؟

دلم تنگ ارکیده و محبت هایش شده.
از طرف دیگر، بابت حرف هایم شرمنده و خجالت زده ام. دو روز است که عشق ارکیده مثل خوره روح و روانم را به بازی گرفته.
دیگر می دانم زندگی بدون او نشدنی است. حالا تمام دل نگرانی ها و تشویش هایم را گوشه ای فرستاده ام و فقط و فقط می دانم که باید علاوه بر
جبران، قلب مهربانش را هم مال خود کنم. دیگر وقت پا پس کشیدن نیست، وقت قیام و ثابت کردن خودم رسیده.
باید امیر حافظ دیگری جدا از امیرحافظ پشیمان و سنگدل گذشته به او نشان بدهم و بدون تردید جلو بروم. بد کردم درست، دستم خالی است، آن هم درست؛ ولی گذشتن از ارکیده کار من نیست.

جلال آل احمد سال 1343 به روسیه رفت به دعوت انجمن فرهنگی ایران و شوروی. دعوت شده بود تا در هفتمین کنگره مردم شناسی مسکو شرکت کند. کنگره یک هفته دایر بود اما سفر جلال سی و یک روز کش آمد. جلال 41 ساله که از بند حزب توده رها شده به مسکو می رود و تشنه جرعه ای از حق میباشد. جلال در بازگشت از سفر روس، 170 صفحه کوچک یادداشت می آورد.یادداشت هایی یکسره رمزی و انگار کد گذاری شده برای یاد و ذهن خودش. این کتاب حاصل ان یادداشت هاست.

گورستا غریبان رمانی است که سالیان سال ذهن نویسنده را مشغول کرده بود تا بر صفحه ی کاغذ نشیند چرا که ماجراهای آن سرگذشت نسلی است که در یک برهه از فضای سیاسی و تاریخی میهن ما رقم خورده است. نسلی که از کشتگان آن آوازی بر نیاید چرا که در گورستان غریبان چهره نهان داشته اند

گونه هایش گل انداخته بود. و این از نگاه آرتوش پنهان نماند و از دیدنش در آن حالت ترس و گرگرفتگی لذت برد. دستی به صورتش کشید و به مهشید که ناخواسته به لرز و استیصال افتاده بود، نگاه کرد. زن دست برد به شالش و گوشه اش را درست کرد و آرتوش به خوبی دیده بود که دستش می لرزد. نگاه طماع و حریصش را نمی توانست از اندامش بگیرد. وسوسه شده بود، جلوتر برود، دستش را بگیرد و او را روی پاهایش بنشاند. اما به خودش نهیب زد که نباید بی گدار به آب بزند…

دستانش را به زیر بغل برده و پایش را به نرده تکیه زد.حیاط روشن تر از هر شب دیگری بود و این برای ماهی بود که امشب عهد کرده تا بیشتر نورافشانی کند. به سنگریزه های حیاط زل زده و جای پای دخترک مومشکی را به وضوح روی آن ها دید. دویده بود، کل مسیر حیاط تا در را دویده بود. امشب هم مثل همیشه موهایش را از وسط فرق باز کرده و دو طرف صورتش رها کرده بود؛ البته منظم تر و دقیق تر از همیشه دقیق تر از زمانی که در نساجی او را می دید. فقط یکبار به رژ قرمزش گیر داده بود، بعد آن دیگر ندیده بود رژ قرمزبزند. این دختر محتاط می توانست ربطی به یاشار داشته باشد؟ می توانست آن قدر بد باشد که به مردی با شرایط یاشار دل ببندد؟ دختری که حتی از زدن رژ لب قرمز بعد از آن پرهیز کرده بود،چطور می شد که به دیدن رابطه ای بین او و یاشار فکر کرد؟

به گزارش خبرنگار کتاب شبستان، گاوخونی رمان کوتاهی است از جعفر مدرس صادقی نویسنده معاصر ایرانی به زبان فارسی. این داستان که در آذر ۱۳۶۰ (حدود یک سال پس از آغاز جنگ ایران و عراق) نوشته شده و سال ۱۳۶۲ در ایران به وسیله نشر نو و در سالهای بعد توسط نشر مرکز به چاپ رسیده‌است، مشهورترین کتاب نویسنده بوده و به عنوان یک رمان کوتاه و معاصر فارسی چاپهای متعددی داشته‌است.

راوی داستان پسر جوانی است که از اصفهان (زادگاه و محل خانه پدری) به تهران آمده و با دو دوست (هر دو پسر) در خانه‌ای زندگی می‌کنند. راوی خاطرات به هم پیچیده و معمولاً تلخ از دوران کودکی و نوجوانی دارد که عشق نافرجام و مرگ پدر و مادرش از آن جمله است. راوی داستان معمولاً در حال تعریف خواب‌های خود برای مخاطب است، خواب‌هایی که در آنها گذشته راوی به تدریج آشکار و جزییات مرموز و روانی راوی بیان می‌شود. خواب‌های راوی بیشتر شامل خاطرات پدر است، پدری که هر روز صبح زود بیرون می‌رفت و در زاینده رود شنا می‌کرد و یک بار خواب می‌بیند که روزی آنقدر به پایین دست رودخانه رفت که در باتلاق گاوخونی غرق شد و مرد.(هر چند که پدرش در مغازه خود و پشت میز کارش فوت کرده بود.) راوی بعد از مرگ پدر به اصفهان برگشته و با (دختر عمه‌اش) ازدواج می‌کند، اما وضعیت روانی اصفهان، خاطرات دیوانه کننده کودکی و شرایط نابسامان روانی در راوی که منجر به تصمیم سریع او برای ازدواج شده بود در ادامه منجر به نابسامانی زندگی و جدایی سریع از همسرش می‌شود. پدر مرده تا انتهای داستان حضور دارد و سرانجام به صورتی سیال بین واقعیت و خیال (تا جایی که در اواخر داستان در خواب نیز خواب‌هایش را می‌نویسد و این جاست که داستان شکل پیچیده‌ای می‌یابد.) در خواب می‌بیند یا منجر به غرق شدن و مرگ راوی در وسط خیابان لاله‌زار تهران می‌شود.

«بهارمست» داستان خانواده‌ا‌ی متوسط و عادیست که در منطقه‌ی خوش آب و هوای دماوند در خانه باغی دو طبقه و کلنگی زندگی آرام و روتینی دارند. داستان از جایی شروع می‌شود که غریبه‌ای با رفتار و ظاهری خاص و مرموز به عنوان مستاجر به طبقه‌ی دوم اسباب‌کشی می‌کند.
از طرفی یکی از دختران کنجکاو این خانواده‌ی شش نفره بیش از دیگران به این مرد مشکوک است و اطمینان دارد ریگ بزرگی به کفشش است. در گیر و دار کشف حقیقت و البته مشکلات ریز و درشت خانه‌ی کلنگی، برخوردهایی بین این دو رخ می‌دهد و ماجراهایی پیش می‌آید که گاهی خنده را به لبتان میآورد و گاهی هیجان‌زده‌تان می‌کند و البته آن دو را نسبت به هم دچار سؤتفاهم می‌کند و…

راستش من انتهای جهان او نبودم. یعنی انتهای جهان هیچ کس نبودم. یک بار گفتم: «هیچ جاده ای روی زمین نیست که مقصدش من باشم یا حتی میانه راه تابلو زده باشن 10 کیلومتر مانده.» همین طور هاج و واج نگاه کرد که گفتم: «هیچ بن بستی نیست که انتهاش من باشم. هیچ تاکسی، اتوبوس یا مترویی نیست که در نهایت به من برسه. هیچ راننده ای، ناخدایی، خلبانی و حتی درشکه سواری نیست که مقصدی به اسم من رو بلد باشه.» نمی دانست چه بگوید. یعنی داشت همین طور دنبال کلمه میگشت که گفتم: «هیچ آدمی برای من چیزی ننوشته. هیچ کس دلش نخواست اسمم رو بیاره توی یک جمله حتی، من حتی انتهای جهان تو هم نیستم.