کتاب حاضر بزرگ‌ترین اثر داستایوفسکی بوده و در بازگشت از سیبری نوشته شده است. مترجم درباره این اثر آورده است: «یکی از افتخارات دوران خدمت فرهنگی و مطبوعاتی من آن است که در سال 1327 برای نخستین بار با ترجمه «آزردگان» هم‌میهنان عزیزم را با یکی از فروزان‌ترین ستارگان آسمان ادبیات دنیا یعنی فئودور داستایوفسکی آشنا ساختم. با آنکه تا آن روز تنها عده معدودی از ایرانیان که به زبان‌های بیگانه آشنایی داشتند، آثار داستایوفسکی را مطالعه کرده بودند؛ کمتر فارسی‌زبانی بود که داستایوفسکی را درست شناخته و به افکار بلند و نبوغ حیرت‌انگیز او پی برده باشد و بسیار خرسندم که ایرانیان سخن‌سنج و گوهرشناس به محض انتشار آزردگان، نه‌تنها استقبال شایان‌توجهی نمودند؛ بلکه طوری به مطالعه سایر آثار داستایوفسکی راغب گردیدند که عده‌ای دیگر از مترجمان خوش‌ذوق بعد از من، به ترجمه سایر آثار آن نویسنده بزرگ پرداختند.» در قسمتی از داستان می‌خوانیم: «راستی آلیوشا یک پسر دوست‌داشتنی بود. روحش هم چون روح فرشته پاک و صورتش زیبا و رفتارش بسیار مؤدبانه بود. در مدت کمی مهرش در دل ایخمنیف جای گرفت. شاهزاده جوان با آنکه بیستمین سال زندگانی را می‌پیمود، حرکات و رفتارش بسیار کودکانه بود و کسی نمی‌دانست چرا پدرش که وی را بسیار دوست می‌داشت، دل به فراق وی داده بود.»

در مقدمه کتاب آمده است: «برای سهل‌نمودن تحصیل تئوری موسیقی، پس از تجربیات زیاد برآن شدیم کلیه تئوری موسیقی اروپایی و ایرانی را به ترتیبی باید درمقابل احتیاج و فهم شاگرد عرضه نمود که در ضمن عمل بتواند آن را به‌کار برده و کاملاً در ذهن متمرکز نماید.» کتاب از چهار بخش تشکیل شده است، بخش اول: (تئوری موسیقی راجع به قواعد نت)، (تئوری موسیقی ایرانی و آوازشناسی)، (تئوری مشروح غربی) و (پرسشنامه که عبارت از تمرین‌های فکری در کلیه مواد سه بخش مذکور و جواب‌های مربوط به آن است).

از میان آثار منظوم که به باز آفرینی فاجعه کربلا پرداخته اند، زبده الاسرار اثر منظوم میرزا حسن صفیعلیشاه اصفهانی است که 3 آذر 1214 در اصفهان به دنیا آمد و 15 اردی بهشت 1278 در تهران دار فانی را وداع گفت. او با بداعتی ویژه و با بهره گیری از رگه های اصیل عرفان اسلامی به تصویرگری این حادثه پرداخته است.
صفیعلیشاه در زبده الاسرار ابتدا از احوال عارفانه خود سخن می گوید که چه سان تحت تاثیر وقایع عاشورا قرار گرفته و عنصر عشق در وجود او به جوش آمده است:
هرچه خواهم زین بیان گردم خموش
شور عشقم آورد دیگر بجوش
“ هر چه می خواهم در طریق عاشقی خاموشی پیشه كنم ، اما شورعشق مرا به جوش می آورد ”…