مجموعه ی حاضر از جمله نوشته های “دکتر علی شریعتی” است که تا کنون انتشار نیافته است. کتاب حاوی دو دفتر است. دفتر اول سخنرانی دکتر شریعتی در بزرگداشت “اقبال لاهوری” است که در حسینیه ی ارشاد برگزار شده است و دفتر دوم نیز حاصل نوشته های او درباره ی جایگاه اقبال لاهوری و بررسی اندیشه های اوست. بخش ملحقات کتاب دربردارنده ی پاورقیها، توضیحات و یادداشتهای آثار منتشر نشده دکتر شریعتی است.

کتاب حاضر، در برگیرندة هفت مقاله و سه مصاحبه از «ریچارد رورتی» فیلسوف آمریکایی دربارة موضوعهای گوناگونی چون: حقیقت، تروریسم، پست مدرن، علم و… میباشد. رورتی در مقاله های خود استدلال میکند که حقیقت به معنای مطابقت با واقعیت، پایة فرهنگ مدرن را تشکیل داده است و روشنفکر در این فرهنگ به دنبال واقعیتی در پسِ نمود است، واقعیتی که ارتباطی با زندگی بشر ندارد. او معتقد است فرهنگی که ادبیات را جایگزین دین و فلسفه کرده و رستگاری را نه در ارتباط با یک شخص غیربشری و نه در گزاره های شناختی، بلکه در روابط غیرشناختی با سایر انسانها در اجتماع جستوجو میکند، فرهنگ مترقی است. امروزه این فرهنگ، دین و فلسفه را به حاشیه رانده است. رورتی در ادامه، رابطة این نوع فرهنگ با سیاست را در این امر خلاصه میکند که دانشمندان نمونة خوبی از تعاون اجتماعی هستند که در این همکاری و تعاون، صداقت، تساهل و اعتماد نقش مهمی ایفا میکند. وی طرفدار دیدگاه پست مدرنیستی است، لذا شالوده ستیزی و نفی حقیقت را میتوان از افکار پست مدرنیستی او دانست. وی مفاهیمی از قبیل: حقیقت، خود، واقعیت و طبیعت انسان را قبول ندارد. به همین دلیل او به منکر حقیقت، ضدِ ماهیتِ باور و ضدِ فلسفه معروف شده است.

شوپنهاور تنها فرزند پسر بازرگان هامبورگی، هینویش فلوریس شوپنهاور است که در سال 1788 به دنیا آمد. او ابتدا به تحصیل در رشته‌ی بازرگانی پرداخت، سپس در برلین به تحصیل علوم طبیعی و فلسفه مشغول شد و بعد از مدتی به بررسی نقادانه‌ی فلسفه‌ی کانت و افلاطون پرداخت. از 1811 به بعد سعی کرد تا از فلسفه‌ی فیشته بهره‌مند گردد ولی پس ازمدتی از او سرخورده شد و در نهایت رساله‌ی دکتری خود را با عنوان “در باب ریشه‌ی چهارگانه‌ی قضیه‌ی دلیل کافی” نوشت. شوپنهاور در این رساله اساس شناخت را به صورت کلی بررسی کرد. شوپنهاور در فلسفه‌ی خود با تمام وجود جنبه‌ی غیرعقلانی جهان را دریافت و به طور دلنشین تشریح و توصیف کرد. موضوع فلسفه‌ی شوپنهاور در واقعیت زندگی است. جهان برای شوپنهاور از جلوه‌ها که موضوع شناخت ما می‌باشد و از شئ فی‌نفسه که اراده و یاخواست فی نفسه و کور و غیرعقلانی است، تشکیل شده است. وی احساس لطیف، ذوقی زیبا، بیانی روشن ولی روحیه‌ای بدبینانه و قلمی تیز دارد که با آن مانند کالبدشکافی ورزیده پیکر موجودات را می‌شکافد و علت رنج هستی آن‌ها را با صراحت برملا می‌سازد. نویسنده در کتاب حاضر سعی کرده است تا اساس فلسفه‌ی او را که تحت عنوان “جهان به صورت اراده وتصور” در چهار کتاب نگاشته است، به طوری رسا بیان کند، به طوری که خواننده افزون به درک دستگاه فلسفی او، نیازی به مراجعه به واژه‌نامه‌ی فلسفی نداشته باشد.

موضوع بحث در کتاب حاضر، نظریه «تقلید از خدا» در معرفت‌شناسی عرفانی «ابن عربی» است. جایگاه طرح این مبحث در عرفان «ابن عربی»، پس از «نقد عقل» است. این کتاب نظریه «تقلید از خدا» را مورد نقد و بررسی قرار داده است. شناخت غیرذاتی و تقلید، علم خدا به اشیا ذاتی، باید از خدا تقلید کنیم، پیوند استوار معرفت و زهد، تقلید از خدا در مورد خدا، نقد ادراک عقلی، نقد ادراک حسی، دانش بشری دانشی تقلیدی، خطای قوای ادراکی، ضرورت تقلید از خدا، منزلت و حکمت، هدایت و راهنمایی عقل و انسان در وضعیت هبوط از محورهای اصلی مورد بحث در این کتاب هستند.

مطالب کتاب در 6باب و به زبان عربی تدوین شده است .در باب اول، ذیل موضوع ((الفاظ))، دلالت لفظی، تقسیمات لفظ و مفرد و مرکب بررسی شده است .باب دوم به کلیات منطق و موضوع ((مفهوم و مصداق)) در این علم اختصاص دارد .تعریف و تست در علم منطق موضوع اصلی باب سوم است. در باب چهارم، مبحث قضایا و احکام مطرح شده است .قیاس، استقرا‌، تمثیل موضوع باب پنجم است .باب ششم، صفات پنجگانه عنوان گرفته و شامل این مباحث است :برهان، آداب مناظره، صنعت خطابه، شعر و مغالطه.