این كتاب نمودار بخشی از تلاش فكری نگارنده در سال‌های هزار و سیصد و هفتاد و سه و هفتاد و چهار می‌باشد از صاحب‌نظران و صاحب‌قلمان در طول این مدت عمدة مشغولیت و مسؤلیت من در این دوران، ایضاح این معنا بوده است كه چگونه بر آیین قدسی غبار دنیویت می‌نشیند و چرا آسمان جامه‌ای از خاك بر تن می‌كند و به كدام دلیل است كه مصلحان و محییان، گاه صواب و صلاح را در این می‌بینند كه كامیابی دنیوی را در كنام دین جستجو كنند و بر اندام شریعت رادیی از ایدئولوژی بپوشانند، و آیینی را كه چنان خدمات و حسنات و بركات انسان نواز و آخرت‌سازی دارد، چنین در خدمت دنیا درآورند، و از طرف دیگر همواره از خود می‌پرسیده‌ام كه چرا كسانی فهم زمینی خود از دین را چنین آسمانی می‌پندارند و درك بشری خود را صبغة اهورایی می‌بخشند و همیشه با خود در كلنجار و چالش بوده‌ام كه منزل و منزلت راستین دین، كجا و كدام است، و اگر روزی بزرگانی دین را فربه و متورم می‌خواستند و رواكردن هرحاجتی را بدو می‌سپرده‌اند، آیا اینك نوبت آن نرسیده است كه به داوری منطقی و مشفقانه آن را از آن آماس بیمار صفتانه برهانیم؟