نویسنده در این کتاب به معرفی و شرح تاریخ «سارمات‌‌ها» طوایفی که از شرق روسیه به غرب آن مهاجرت کردند می‌پردازد. در این رهگذر نخست ویژگی کلی سازمان‌ها، نوع زندگی، شیوه و نظام امور آن‌ها مورد بحث قرار می‌گیرد. سپس به کهن‌ترین دورة تاریخ آن‌ها، شامل سده‌های پنجم و ششم پیش از میلاد و مشهور به «دورة سارماتی» در غرب و در سرزمین‌های «استپی ولگا» و «اورال» و به عنوان «دورة بیابان‌گردان نخستین در استپ‌های آسیایی» پرداخته می‌شود. در گام بعدی از کتاب، ادوار کهن، میانه و متأخر سارماتی توصیف می‌گردد. در پایان به اختصار نشان داده می‌شود که چگونه سارمات‌ها در سراسر اروپا پخش و جذب اقوام دیگر شدند و سرانجام هویت خود را از دست دادند. همچنین نویسنده در کتاب در یک جدول گاه‌شناختی، گرایش‌های عمده‌ را در مهاجرت‌های اقوام عمدة سارماتی آلانی در طی دوره‌های متوالی تاریخ مشترکشان نشان می‌دهد و تغییر صحنة فعالیت سارماتی را نیز از شرق به غرب در شماری از نقشه‌ها شرح می‌دهد. شایان ذکر است نویسنده در نوشتن این کتاب از گزارش‌های بی‌شمار باستان‌شناختی نیز سود برده و به منظور مستند کردن آن، تصاویری از لوح‌های دورة مذکور را ضمیمه کرده است.

کتاب حاضر مشتمل بر مجموعه مقالاتی از پیران آذربایجان دربارة تاریخ تصوف آذربایجان است. از این رو در گام نخست از کتاب سخنان تنی چند از مشایخ معتبر قرن سوم تا پنجم ه آذربایجان همچون: «ابراهیم جونیانی»، «ابوبکر حسین بن علی بن یزدانیار ارموی» و… مطرح شده است. سپس گزارشی تحلیلی از تحقیقات و سوانح زندگی پیران دورة اوج و شکوفایی تصوف آذربایجان ارائه شده که از لحاظ زمانی فاصلة قرن ششم ه. تا اواسط قرن هشتم ه . را در برمی‌گیرد. در پایان نیز به دوران رکود و افول تصوف آذربایجان و واپسین چهره‌های شاخص آن پرداخته شده است. این دوره از اواخر قرن هشتم ه تا اوایل دورة صفویه را شامل می‌شود و به همین جهت گزارش‌های ارائه شده نیز با ذکر یکی از شخصیت‌های معتبر تصوف حوزة تبریز یعنی «خواجه محمد کُجُجانی» که معاصر با سلطنت شاه اسماعیل اول بوده است به پایان می‌رسد.

کتاب «ده گفتار درباره زبان خوارزمی» حاصل مقالاتی درباره زبان خوارزم با ترجمه یدالله منصوری است. سرزمین خوارزم، بخشی از سرزمین گسترده ایران باستان بوده ‌است و بر اساس گواهی‌های تاریخی و مستند، برخی از ایران‌شناسان این ناحیه را سکونت‌گاه نخستین ایرانیان می‌دانند. در روزگار هخامنشیان، به نوشته کتیبه بیستون، خوارزم یکی از استان‌های ایران باستان بوده‌ و در دوره پس از اسلام نیز همچنان یکی از مراکز مهم فرهنگی به شمار می‌آمده‌ است.