پرورش توانایی های استدلال اخلاقی بسیار مهم است- هم برای اخلاقی زیستن و هم برای ساختن جهانی اخلاق مدار. در این کتاب راهنمای مختصر میخواهیم به مبانی استدلال اخلاقی بپردازیم. قصدمان آشنا کردن خواننده با تمهیدات فکری لازم است برای استدلال در مورد قضایا و مسائل اخلاقی به روشی روشن بینانه. علاوه بر قدرت تمیز دادن اصلاحات مطلقا اخلاقی از تعابیر دینی یا عرفی، استدلال ماهرانه در حوزه ی احخلاق مستلزم همان مهارت ها و فضیلت های فکری است که برای استدلال در سایر حوزه ها لازم داریم… این راهنمای مختصر قرار نیست به خودی خود کسی را به فردی اخلاق مند بدل کند. اما شالوده ای پیش میگذارد که بدون آن گفت و گو در زمینه ی اخلاق اغلب به جدل های بی پایان یا ناسازگاری های دلسرد کننده و کج فهمی می انجامد. رسیدن به جایگاه استدلالگر اخلاقی صاحب بینش و انسان اخلاق مدار وقت و تمرین بسیار میخواهد. برای رسیدن به چنین جایگاهی خود باید همت کنیم.

فرق است بین انجام دادن کاری و خوب انجام دادن آن. برخی مهارت‌ها را می‌توان به‌تجربه و با تمرین‌های شخصی کسب کرد ــ مانند یادگیری دوچرخه‌سواری یا رانندگی. اما بعضی مهارت‌ها هم مستلزم آموزش نظام‌مند و تمرین جامع است. یادگیری تفکر انتقادی از این دست است. نه تنها کُنه شخصیت ما را دگرگون می‌کند، بلکه رسماً بر تمام اعمال‌مان اثر می‌گذارد. اگر دچار عادت‌های بدِ فکری باشیم، در هر زمینه‌ای که مستلزم تفکر باشد ضعیف عمل می‌کنیم ــ و این عملاً یعنی در تمام زمینه‌ها. چون هیچ عمل انسانی نیست که تفکر در آن مطرح نباشد. درک عمیق تفکر انسان مستلزم این است که یاد بگیریم در حوزه‌های گوناگون انواع تفکر را مشاهده ، نظارت، تحلیل، ارزیابی، و بازسازی کنیم. و این کار تنها در صورتی شدنی است که آن را در همه حال و تا آخر عمر جدی بگیریم. مستلزم شکل‌گیری عادت‌های مهم فکری است. بر نحوه‌ی تفکر، احساس و عمل ما اثر می‌گذارد. تعهد و پشتکار و صداقت می‌خواهد.

این راهنمای مختصری است برای آشنایی با هنر پرسشگری. اگر می‌خواهید بهره‌ی بیش‌تری از این کتاب کوچک بگیرید، بهتر است آن را به همراه دو کتاب دیگر از این مجموعه بخوانید: تفکر انتقادی: تدابیری برای آگاهانه زیستن و خوب آموختن و آشنایی با هنر پرسشگری سقراطی. کیفیت زندگی ما بسته به کیفیت تفکر ماست. کیفیت تفکر ما نیز به نوبه‌ی خود بسته به کیفیت پرسش‌هایی است که می‌کنیم، زیرا این پرسش‌ها در حکم نیروی محرکه‌ی تفکر هستند. بدون پرسش چیزی نداریم که به آن فکر کنیم. بدون پرسش‌های بنیادین معمولاً نمی‌توانیم تفکرمان را بر آنچه مهم و ریشه‌ای است متمرکز کنیم. وقتی در مورد مقوله‌ای پرسش‌های بنیادین می‌کنیم، یعنی می‌پردازیم به هر آنچه در آن مقوله لازم، مربوط، و ناگزیر است. به اصل قضیه توجه می‌کنیم. تفکرمان متعادل و منظم است. آماده‌ی یادگیری هستیم. به‌لحاظ عقلی توانایی راه پیدا کردن را داریم.