کتاب «جستارهایی پیرامون تاریخ روابط خارجی ایران» تالیف آقای دکتر مرتضی دامن پاک جامی در سال 1396 از سوی اداره نشر وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران منتشر گردیده است.

نگارنده در پیشگفتار این اثر پژوهشی با بیان دو جمله مبنی بر اینکه «گذشته چراغ راه آینده است» و «ملتی که تاریخ خود را نداند محکوم به تکرار آن است» بر اهمیت توجه به تاریخ و بررسی سرنوشت و عملکرد گذشتگان تاکید کرده است؛ زیرا توجه به تجربه‌های گذشتگان می‌تواند از تکرار رویدادهای ناگوار و خطاهای گذشته جلوگیری کند و آینده‌ای بهتر را برای ملت‌ها رقم بزند. در این راستا، ایران نیز کشوری با سابقۀ تمدنی طولانی و دارای تاریخ مدّون چندین هزار ساله است که همواره در کانون توجه جهانیان و مبدأ و مقصد بسیاری از ارتباطات بین جوامع مختلف بشری بوده است، لذا در شرایط کنونی جهان و منطقه، تقویت آگاهی‌های تاریخی و اطلاع از نقش‌آفرینی تاریخی و تمدنی ایرانیان، به طور عام برای هر شهروند و پژوهشگر ایرانی علاقه‌مند به سرنوشت کشور خویش و خاصه برای هر سیاستمدار و دیپلمات امروز و آینده ایران بیش از هر زمان دیگری ضرورت و اهمیت پیدا می‌کند. در واقع، برای دستگاه سیاست خارجی کشوری چون ایران، با سابقۀ طولانیِ تاریخ و تمدن و تحولات پر فراز و نشیب روابط خارجی که بر سرنوشت آن تأثیرات عمیق و فراوانی بر جای گذاشته است، توجه بخشیدن به مطالعات تاریخی، به‌ویژه تاریخ روابط خارجی ایران در بین کارگزاران این عرصه و جامعه علمی و پژوهشی کشور، یک وظیفه ملی به حساب می‌آید. اگرچه نوشته‌های پراکنده و نه چندان عمیق و مستندی در مورد تاریخ روابط خارجی ایران در دسترس است، اما همچنان کمبودهای فراوانی در این زمینه مشاهده می‌شود. لذا طرح تدوین مجموعه‌ای منسجم و مبتنی بر ادوار مختلف تاریخ روابط خارجی ایران به‌عنوان یک اقدام فوری قابل‌توجه بوده است و مجموعۀ حاضر در دو بخش مقالات و گفتارها تنظیم گردیده است که تحولات روابط خارجی ایران را در زمینه‌های مختلف با کشورهای اسپانیا، دانمارک، عمان، ژاپن، فرانسه، لهستان، همکاری‌های راه ابریشم و روابط خارجی ایران در دوران اشغال در جنگ جهانی دوم را در برمی‌گیرد. نگارنده معتقد است، اگرچه طبیعت هر مجموعه مقالات، پراکندگی و عدم ارتباط احتمالی مطالب است، اما امید است مطالب این مجموعه در چارچوب مباحث کلی‌تر حوزه تاریخ روابط خارجی ایران مورد استفاده و بهره‌برداری علاقه‌مندان قرار گیرد.

بخش اول: مقالات

فصل اول- سرزمین‌های دور، ارتباطات نزدیک: نگاهی به تأثیرات متقابل فرهنگی و تمدنی ایران و اسپانیا

فصل دوم- روابط تاریخی و فرهنگی ایران و دانمارک

فصل سوم- روابط خارجی ایران و قدرت‌های ‌جهانی در دوران اشغال ایران در جنگ جهانی دوم

فصل چهارم- تأثیر ارتباطات تاریخی و فرهنگی بر روابط ایران و عمان: بررسی دلایل تاریخی مداخله ایران در ظفار

فصل پنجم- بررسی تحولات روابط تاریخی ایران و ژاپن، با تأکید بر دوره پهلوی اول

بخش دوم: گفتارها

فصل ششم- نگاهی به روابط تاریخی و سیاسی ایران و فرانسه؛ تجربه گذشته، چشم‌انداز آینده

فصل هفتم- نگاهی تاریخی به روابط سیاسی، فرهنگی و بازرگانی ایران و لهستان

فصل هشتم- ایران و تعاملات فرهنگی و تمدنی مسیر راه ابریشم

نگارنده با نگاهی به پیشینه تاریخی ماموریت های صلح بانی سازمان ملل متحد به عنوان بزرگ ترین سازمان بین‌المللی نقش‌آفرین در امر تأمین ثبات و آرامش در دوران پس از بروز درگیری‌های خشونت‌آمیز و مسلحانه در مناطق بحرانی جهان، به افزایش میزان ارتکاب جرایم و بدرفتاری‌های شدید کارکنان نظامی و غیرنظامی مأموریت‌های صلح‌بانی از قبیل، قاچاق طلا، قاچاق اسلحه، مبادله‌ی سلاح با طلا، ارتکاب اعمال خشونت‌آمیز و شکنجه، سوء استفاده و بهره‌کشی جنسی به ویژه از کودکان، قاچاق و نگهداری مواد مخدر، توهین لفظی، کلاهبرداری، دزدی، اختلاس و حیف و میل اموال سازمان ملل متحد، جعل اسناد و سند‌سازی اشاره می کند که این اقدامات با اهداف اعلامی سازمان ملل متحد مغایر بوده و از بعد انسانی و اخلاقی نیز غیر‌قابل تحمل می‌باشد و همچنین موجب از بین رفتن وجهه و اعتبار مأموریت‌های صلح‌بانی سازمان ملل متحد گردیده که تداوم این وضعیت تاثیری منفی بر کوشش‌های این سازمان برای تأمین صلح و ثبات در مناطق بحران‌زده‌ جهان خواهد داشت.

منطقه قفقاز به خاطر موقعیت استراتژیکی در طول تاریخ همواره حلقه اتصال و پیونددهنده شرق با غرب بوده است. ساکنان این منطقه از دیرباز با ایران و ایرانیان روابط گسترده فرهنگی، اقتصادی و سیاسی داشتند. در دوره باستان آران، ارمنستان و بخش‌هایی از گرجستان تابع دولت مرکزی ایران بودند و در دوره اسلامی بخش‌هایی از آن‌ها جزء قلمرو خلافت اسلامی محسوب می‌شد. اثر پیش رو که از شاه طهماسب اول صفوی تا پایان زندیه را دربرمی‌گیرد، در رابطه با این احکام و فرامین تدوین شده و عمدتا مبتنی بر اسناد آرشیوهای گرجستان است. جلد سوم دوره نادر شاه افشار تا علی مراد خان زند را دربرمی‌گیرد.

منطقه قفقاز به خاطر موقعیت استراتژیکی در طول تاریخ همواره حلقه اتصال و پیونددهنده شرق با غرب بوده است. ساکنان این منطقه از دیرباز با ایران و ایرانیان روابط گسترده فرهنگی، اقتصادی و سیاسی داشتند. در دوره باستان آران، ارمنستان و بخش‌هایی از گرجستان تابع دولت مرکزی ایران بودند و در دوره اسلامی بخش‌هایی از آن‌ها جزء قلمرو خلافت اسلامی محسوب می‌شد. اثر پیش رو که از شاه طهماسب اول صفوی تا پایان زندیه را دربرمی‌گیرد، در رابطه با این احکام و فرامین تدوین شده و عمدتا مبتنی بر اسناد آرشیوهای گرجستان است. جلد دوم شامل فرامین و احکام شاه سلطان حسین تا شاه طهماسب دوم است.

منطقه قفقاز به خاطر موقعیت استراتژیکی در طول تاریخ همواره حلقه اتصال و پیونددهنده شرق با غرب بوده است. ساکنان این منطقه از دیرباز با ایران و ایرانیان روابط گسترده فرهنگی، اقتصادی و سیاسی داشتند. در دوره باستان آران، ارمنستان و بخش‌هایی از گرجستان تابع دولت مرکزی ایران بودند و در دوره اسلامی بخش‌هایی از آن‌ها جزء قلمرو خلافت اسلامی محسوب می‌شد. اثر پیش رو که از شاه طهماسب اول صفوی تا پایان زندیه را دربرمی‌گیرد، در رابطه با این احکام و فرامین تدوین شده و عمدتا مبتنی بر اسناد آرشیوهای گرجستان است. جلد نخست از شاه طهماسب اول تا شاه سلیمان را دربرمی‌گیرد.

تاریخ شفاهی سیاست خارجی بخش مهمی از فرایند مستندسازی تاریخ روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران به حساب می‌آید. بسیاری از دانشمندان علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، دیپلماسی را از عناصر قدرت یک واحد سیاسی به شمار می‌آورند و آن را مهم‌تر از هر ابزار دیگر سیاست خارجی می‌دانند، زیرا دیپلماسی تنها اهرم سیاست خارجی است که همواره به موازات سایر اهرم‌ها وجود دارد. آنچه در اثر پیش رو آمده، گفتگو با آقای دکتر سید محمد صدر، معاون اسبق امور کشورهای عربی آفریقایی وزارت امور خارجه است که توسط گروه تاریخ شفاهی اداره اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه انجام شده است.

کتاب «میان منطقه گرایی و روابط بین الملل» با بررسی مسائل نظری و تجربی مربوط به همکاری سازمان‌های منطقه‌ای، نکات قابل‌ استفاده‌ای را برای پژوهشگران و دانش‌پژوهان حوزه روابط بین‌الملل در بردارد.

این کتاب شامل 6 فصل کلی است که در ادامه با هم می‌خوانیم.

سر فصل‌ها:

فصل 1: میان ‌منطقه‌گرایی

فصل 2: مفهوم روابط میان ‌منطقه‌گرایی

فصل 3: جغرافیای روابط میان ‌منطقه‌گرایی

فصل 4: مجمع همکاری شرق آسیا- آمریکای لاتین

فصل 5: جنبه‌های مقایسه‌ای و موارد ویژه

کتاب حاضر، پژوهشی است که در فصل اول آن مؤلف به بررسی مفهوم جنگ، حقوق بشردوستانه و فلسفه ممنوعیت برخی از ابزارها و روش‌ها در جنگ پرداخته است. در فصل دوم درباره مصادیق ابزارهای ممنوعه در جنگ از دیدگاه حقوق بشردوستانه و فقه اسلام بحث می‌شود. در فصل سوم مفهوم و اهداف روش‌های ممنوعه در جنگ از منظر حقوق بشردوستانه و فقه اسلام بیان می‌شود. سپس با تبیین شیوه‌های مجاز در جنگ، مبانی و قواعد حاکم بر ممنوعیت برخی از روش‌ها در جنگ و نیز مصادیق روش‌های ممنوعه مورد تحلیل قرار می‌گیرد.

در کنار اهمیتی که آسیای مرکزی برای منافع همه‌جانبه ما دارد، باید درنظر داشت که قدرت‌های جهانی در آسیای مرکزی در گذشته و حال درگیر بوده و هستند. علی‌رغم آرامش نسبی خبری و رسانه‌ای درباره این منطقه، قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای پیوسته در این منطقه تحرک داشته‌اند. در دوران نظام چندقطبی، آسیای مرکزی در حیطه قدرت و کنترل ژئوپولیتیک شوروی قرار داشت. اما در تمامی دوران جنگ سرد، آمریکا، به طور مداوم به این منطقه به عنوان یکی از کانون‌های اصلی تنازع خود با شوروی می‌نگریست. در پژوهش پیش رو تلاش شده تا سیاست خارجی آمریکا در آسیای مرکزی مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.

نگارنده در این کتاب دو هدف اصلی را پی گرفته است .نخست کشف و درک نیروهایی که روابط سیاسی میان ملت‌ها را تعیین می‌کنند و دوم کشف شیوه‌هایی که بدان وسیله نیروها بر یکدیگر و بر روابط و نهادهای سیاسی بین‌المللی اثر می‌گذراند . به‌زعم مترجم “تئوری واقع‌گرا به گونه‌ای که در این کتاب ارائه شده در زمره نظریه‌ای به اصطلاح کلان یا دوربرد روابط بین‌الملل شناخته می‌شود، به لحاظ رهیافت نظری آن را در گروه نظریه‌های سنت‌گرا قرار می‌دهند” .مورگنتا “نسبت به روش‌شناسی علمی نوین و رهیافت رفتارگرایان در نظریه‌پردازی سیاسی بدبین است و اصولا انتقال روش‌های علمی علوم فیزیکی را به حوزه علم سیاست نادرست می‌داند و بیشتر بر درس‌های تاریخ برداشت‌های ذهنی و شهود قلبی برای نیل به قضایای عمومی درباره روابط بین‌الملل تاکید دارد .”مطالب کتاب ذیل ده بخش بدین شرح تدوین شده است1 : نظریه و عملکرد در عرصه سیاست بین‌الملل، 2 سیاست بین‌الملل به عنوان مبارزه‌ای در راه کسب و حفظ قدرت، 3 قدرت ملی، 4 محدودیت‌های قدرت ملی :موازنه قدرت، 5 اخلاق بین‌المللی و افکار عمومی جهان، 6 حقوق بین‌الملل، 7 سیاست بین‌الملل در جهان معاصر، 8 صلح از طریق ایجاد محدودیت، 9 صلح از طریق تحول، 10 صلح از طریق مدارا .

مجموعه حاضر حاوی مقالات بسیار مهمی در پهنه ادبیات روابط بین‌الملل در قرن بیستم است که در طول پنجاه سال در این زمینه نگاشته شده است. در این راستا از دهه ۱۹۸۰ به این سو مباحث قابل ملاحظه‌ای پیرامون دولت‌های مردم‌سالار لیبرال، نظم بین‌المللی صلح‌جویانه، لیبرالیسم و صلح انجام شده است.

(از مجموعۀ 2 جلدی)فرهنگ و تمدن اسلامی در قرن پنجم ه . ق در اوج شکوفایی بود. ولی وقوع جنگ‌های صلیبی و حمله بزرگ مغول از مغرب و مشرق جهان اسلام که یکی 200 سال و دیگری حدود 300 سال به درازا کشید، متاسفانه با آثار و پیامدهایش توان و رمق مسلمانان را گرفت و خرابی‌های بسیاری برجای گذاشت؛ آن‌چه از فرهنگ و تمدن اسلامی در مصر و شامات ایجاد شده بود، توسط صلیبیان خراب شد و آن‌چه در ماوراءالنهر، خراسان و عراق ساخته بودند، به وسیله مغولان ویران گردید که این امر منجر به آغاز دوره رکود در جهان اسلام شد. ولی از آن‌جایی که اسلام در ذات خود جوهر حرکت، دگرگونی و پیشرفت را دارد، در پی آن خرابی، امپراتوری عثمانی، سلسلۀ صفوی و پادشاهی گورکانی سربرآورد که باعث سر و سامان گرفتن اوضاع سیاسی جهان اسلام و نیز شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی شد. اما متاسفانه هجوم استعمار از جانب کشورهای اروپایی باعث دوره دوم رکود در سرزمین‌های اسلامی شد که تاکنون نیز هم‌چنان ادامه دارد. زیرا در این مرحله تلاش غربیان در راستای استحاله فرهنگی و باورهای مسلمانان بود. در جلد دوم، از مجموعه «پویایی فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» سیر فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانی از زمان جنگ‌های صلیبی و حمله مغول تا پایان دوران استعمار و بیداری مسلمانان در کشورهای مختلف اسلامی بررسی شده است.

در این اثر پژوهشی نگارنده در صدد بیان این مطلب است که دوران گذار دوره تعامل یا تقابل دو سنت همزمان است؛ از یک سو، سنت جهانی شدن است که با قرائت‌های مختلف بعضاً از یک آرمان‌شهر سخن می‌راند و از سوی دیگر، سنت وستفالیایی است که خواهان تداوم وضع موجود و سیاست قدرت محور می باشد. امروزه این دو روند رقیب و همزمان، بخشی از واقعیت دوران گذار را تشکیل داده و به نظر می‌رسد که آینده دوران گذار نیز در مواجهه میان این دو سنت مشخص می‌گردد.

کتاب حاضر، پژوهشی در پی یافتن پاسخ به سؤالات مختلف درباره همگرایی آسیایی است. در فصل نخست مبانی نظری همگرایی منطقه‌ای با تأکید بر تجربه این روند در آسیا موردبحث قرار گرفته است. فصل دوم معطوف به بررسی تاریخی روند همگرایی آسیایی در دوره پس از جنگ جهانی دوم است. در فصل سوم ایده‌های رقیب برای پیشبرد روند همگرایی در آسیا با تأکید بر رویکردهای همگرایانه سه قدرت بزرگ منطقه (چین، ژاپن و هند) موردبحث قرار گرفته است. فصل چهارم به اشاعه روند همگرایی از شرق به غرب آسیا یا به بیان بهتر نمودهای احیای جاده ابریشم می‌پردازد. دو فصل آخر نیز معطوف به تبیین فرصت‌ها و تهدیدات ناشی از روند همگرایی آسیایی بر ایران است.

در کشور ما نمونه‌های بسیاری خاطرات، شرح سفرها و توصیف مناسبات توسط دولتمردان سیاسی، سفرا، وزیرمختارها و نیز در قالب سفرنامه، شرح زیارت اماکن زیارتی و مانند آنها چاپ و منتشر شده‌اند. این چنین نوشته‌ها بیشتر دربردارنده موضوعاتی است که به دلیل ملاحظاتی که نشر آنها را در زمان وقوع رخدادها غیر ممکن بوده است، از اهمیت ویژه برخور دارند و دربردارنده اطلاعات و نکته‌های اجتماعی و تاریخی با ارزشی است. نگارش خاطرات سیاستمداران و رجل معاصر ایران و دیپلمات‌ها یکی از ضرورت‌های دوره معاصر است. پس از انتشار کتاب «آقای سفیر» (1) خاطرات محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران که وی نیز در کارنامه خود پنج سال حضور در نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد را دارد، این بار نوبت سید محمدهادی نژادحسینیان است که خاطرات خود را در مدت حضور در نیویورک به نگارش درآورد. (2)

کتاب «نه سفید نه سیاه؛ خاطرات و گزارش‌های ماموریت در سازمان ملل متحد نیویورک» به خاطرات نژادحسینیان در دوره اول وزارت کمال خرازی در وزارت امور خارجه به عنوان سفیر دایم ایران در سازمان ملل اختصاص دارد. وی در ۱۳۲۵شمسی در تهران به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، وارد دانشگاه تهران شد و در دانشکده فنی به تحصیل در رشته مهندسی راه و ساختمان پرداخت. در ۱۳۴۹ با درجه فوق لیسانس راه و ساختمان فارغ التحصیل شد و تا ۱۳۵۴ به فعالیت در شرکت‌های عمرانی پرداخت. در آن سال عازم آمریکا شد و به تحصیل در رشته حمل و نقل در مقطع دکتری پرداخت ولی به دلیل پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷، تحصیل را نیمه کاره رها کرده و به کشور بازگشت.(3)
وی فعالیت‌های سیاسی خود را در تشکل دانشجویی انجمن اسلامی دانشگاه تهران و سپس انجمن‌های اسلامی دانشجویان ایرانی آمریکا و کانادا متمرکز کرده بود و ۱۳۵۶رییس شورای رهبری انجمن‌های اسلامی دانشجویان آمریکا و کانادا بود و سردبیری نشریه «نصر» ارگان انجمن فوق را بر عهده داشت. وی در کابینه اول میرحسین موسوی با 146 رای موافق نمایندگان و در کابینه دوم ایشان با 190 رای به وزارت راه و ترابری برگزیده شد و در کابینه اول علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی با 230 رای، و در کابینه دوم با 231 رای وزیر صنایع سنگین بود و در دوره اول وزارت کمال خرازی در وزارت خارجه، سفیر دایم ایران در سازمان ملل شد و سپس به نمایندگی ایران در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) انتخاب شد. نژادحسینیان عضو شورای‌ عالی کانون مهندسین فارغ‌التحصیل دانشکده فنی دانشگاه تهران در ادوار مختلف و رئیس شورای‌عالی در دوره‌های اول، دوم، سوم، هفتم و هشتم این کانون بوده است.

از دیدگاه وی «نوشتن خاطرات به گونه‌ای عادلانه که نه حقی ضایع و نه دوستانی آزرده خاطر گردد، کاری است بس دشوار. در دوره پنج ساله ماموریت اینجانب در سازمان ملل متحد دو وظیفه برعهده من گذاشته شده بود، یکی مدیریت دفتر نمایندگی ایران در نیویورک که وظیفه‌ای حساس و دقیق بوده و کارشناسانی دلسوز و با تجربه را طلب می‌کرد تا همواره رفتار مخالفان را مد نظر داشته و تدبیر لازم را نسبت به آن به کار ببندند».

کتاب به خاطرات وی در طول دوران ماموریت پنج ساله‌اش در دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در نیویورک اختصاص یافته است و بخشی از وظایف خود را در این مدت چنین شرح می‌دهد:«بخش دیگری از وظایف من خدمت به 2 تا 4 میلیون ایرانی مهاجر بود. آن هم در شرایط خاص که چالش‌هایی مربوط به خود را می‌طلبید. در ضمن به دلیل عدم رابطه سیاسی بین ایران و آمریکا، رئیس نمایندگی وظیفه داشت تا در چارچوب خطوط قرمزی که از مرکز (تهران) به وی ابلاغ می‌شد و در راستای سیاست تنش‌زدایی ضمن تماس با سیاست مداران، خبرگان و نمایندگان مجالس آمریکا با برگزاری و شرکت در کنفرانس‌ها چهره واقعی جمهوری اسلامی ایران را به نمایش گذاشته و نسبت به ایجاد تصویری درست از ایران در آمریکا اقدام نماید. بیان عملکرد نمایندگی در دوره پنج ساله مورد بحث، چندین برابر آنچه که در این کتاب آمده نیاز به بررسی و بحث دارد.

هدف اصلی از نوشتن این کتاب، شرح ماوقع دوران مأموریت، همراه با تحلیل مختصر در موارد ضروری بوده است. اولویت‌‌ها طوری در نظر گرفته شده‌اند که بیشتر به درک مطالب و تجسم آنها در ذهن کمک نموده و برخی از اتفاقات تکراری بوده و تفاوتی بین آنها مشاهده نمی‌شد که از درج آنها خودداری شده است. سوابق مربوط به برخی از رویدادها در دسترس نگارنده نبود و ظاهراً تلاش وی برای یافتن آنها به جایی نرسیده است و اجبارا کتاب در این موارد سکوت اختیار نموده است.

انتخاب نام «نه سفید نه سیاه» برای کتاب نشان دهنده ممزوج بودن حق و باطل است. گزارش‌های موجود در این کتاب، خبرهای مخابره شده از سوی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) در نیویورک است که در ابتدای ورود به نیویورک، نویسنده از رییس خبرگزاری ایرنا خواسته تا از خبرها و گزارش‌های مربوط نسخه‌ای را نگهداری کند.

در این گزارش‌ها از آوردن نام افراد خودداری شده است زیرا به زعم نویسنده، «هدف انتقال تجربیات و شرح وقایع بوده و نه انتقاد یا انتقام از آن‌ها». واکنش جهانی به قرارداد توتال، رقص در میهمانی سفیر، مرکز ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی، تقویت ارتباط بین ایرانیان مقیم آمریکا، قطعنامه موشک، مانور دیپلماتیک پیشگیرانه و نوروز در منهتن سنتز برخی از موضوع‌هاتی است که نویسنده خاطرات خود را از این رویدادها مورد توجه قرار داده است.

همچنین در بخش روابط دیپلماتیک با مراکز مختلف آمریکایی به موضوعاتی همچون«کنفرانس سیاسی در موسسه میدل ایست، سخنرانی سفیر در این موسسه، سخنرانی خانم آلبرایت وزیر اسبق خارجه آمریکا، سخنرانی وزیر خارجه آمریکا در باره سخنان سفیر ایران، خاتمی در راه نیویورک، نشست ویژه گفتگوی تمدن‌ها در سازمان ملل، موضع آمریکا درباره تحریم‌های ایران، نگاهی جدی به روابط ایران و آمریکا، پیشنهاد تشکیل کنفرانس بررسی مشکلات رویدادهای ایران و آمریکا، تهدید دبیرکل، گفتگو با مردم آمریکا، توقف دیپلماسی پارلمانی از سوی ایران و سردرگمی آمریکایی‌ها» مورد اشاره قرار گرفته است.

در بخشی از این کتاب، دیدگاه نویسنده درباره رابطه ایران و آمریکا آمده است«در طول اقامتم در آمریکا چند بار به مقامات آمریکایی پیشنهاد دادم که دولت آمریکا همان طور که یک جانبه رابطه با ایران را قطع کرد، اکنون پیش قدم شده و بدون هیچ پیش شرطی برقراری رابطه با ایران را اعلام کند … ولی مقامات آمریکایی روی خوشی نسبت به این پیشنهاد نشان نمی‌دادند تا این‌که در دو ماه آخر دوره ریاست جمهوری آقای کلینتون به دلیل عدم توفیق دولت مذکور در مسایل سیاسی بین‌المللی، از جمله مسایل مربوط به روابط ایران و آمریکا، به دنبال یک اقدام سیاسی متهورانه بودند تا شاید شکست‌های خود را جبران کنند. بدین لحاظ از من پرسیدند که پیشنهاد شما هنوز هم اعتبار دارد یا خیر؟ من پاسخ را موکول به سئوال از مرکز کردم که جواب آن منفی بود و لذا اقدامی در این باره انجام نشد».

وی در ادامه می‌نویسد:«هنوز هم بر این باورم که مشکلات مربوط به ایران و آمریکا در سطح کلان و بین خود مسئولان ایران و آمریکا و در فرصت‌های طلایی باید حل و فصل شود. درگیر شدن کشورهای دیگر، چه از نظر سیاسی و چه از نظر اجتماعی به حل مشکل ایران و آمریکا کمکی نمی‌کند. به نظر می‌رسد که وضعیت سیاسی آمریکا در آن زمان در صورت موافقت ایران می‌توانست به یک فرصت طلایی بین دو کشور تبدیل شود. ولی به هر حال و به هر دلیلی که مقامات ایران تشخیص دادند این فرصت از دست رفت.