((… و آنچه می خواهم بگویم، اساسی ترین و اصلی ترین حرفی که – امثال من- برای گفتن به شما دارم، مساله ای ((علمی)) نیست، یم مساله ((فکری)) است.

بزرگترین حرف اساسی ای که می خواهم بزنم و احتیاج به توضیح ندارد، این است که: آگاه باشیم که با « اشباع علمی» خود را از نظر فکری، اشباع یافته احساس نکنیم. و این یک نوع سیری بسیار کاذب و یک نوع فریب بسیار بزرگ است، که خاص تحصیلکرده هاست، خاص روشنفکر زمانه ماست، که وقتی از لحاظ علمی اشباع می شود، تحصیلات بالا پیدا می کند، از لحاظ علمی اطلاعات وسیع و درجات خیلی برجسته ای می یابد… در خود غرور و رضایتی احساس میکند، و خیال می کند که از نظر فکری به منتها درجه یک انسان آگاه رسیده است. و این فریب کاذبی است…))

فکر می کنم که باید این سه جریان اساسی را در کلمه خلاصه کنیم.(همه جریانات بشری یا پرت اند و یا فرغ از همین سه اص اند): یکی عشق که ریشه تجلی مکتب های عرفانی است و مذهب هم جلوه ای از همان است. دوم، عدالت مادی بین ملت ها و طبقات در رابطه استثماری داخلی. و سوم، اصالت وجود انسان به معنای تکیه کردن و برگشتن به درون ذاتی و نوعی ارزشهای انسانی و اعطا کردن اختیار و آزادی به خود “من” انسانی، برای رشد و کمال آن و چشم گشودن به خود ذات آدم و گرایش به آن ” من وجودی” که در درون نظام سرمایه داری از بین میرود و در درون نظان مذهبی، به قول آنها، نفی میشود و در درون نظام سوسیالیستی، یک بعدی می شود…

کتاب در بر گیرنده اصطلاحات و تعابیر و نیز اسامی و توضیحاتی اجمالی در زمینه فرهنگ علمی و اجتماعی می باشد.

دُگماتیسم یا جزم‌گرایی عبارت است از طرز تفکر غیرانتقادی، غیرتاریخی و متافیزیکی، که بر مبنای دگم‌های روایت شده، یعنی نظرات، براهین و اعتقادات استوار است، دگم‌ها را بمثابه حقایق همیشه همان و همه جا معتبر تلقی می‌کند، بدون این که آن‌ها را در شرایط تاریخیِ مشخص موجود مورد آزمون و آزمایش قرار دهد، بدون این که بر مبنای معارف جدید و تجارب عملی جدید به کنترل محتوای حقیقت آن‌ها و ارزش معرفتی آن‌ها بپردازد

مانیفست سندی است که یک حزب سیاسی منتشر می‌کند. در این سند برنامه‌ها و هدف‌هایی را که پس از در دست گرفتن قدرت باید دنبال کند مشخص می‌کند. مانیفست بیشتر توافقی میان گروههای درون حزبی را بیان می‌کند و به معنای یک برنامه توافق شده نیست. به عنوان نمونه می‌توان از مانیفست کمونیست نام برد.

سوررئالیسم با جایگزینی مفهوم واقعیت برتر به جای عصیان و نفی موجود در دادائیسم شکل گرفت. «سوررئالیسم مشکل پر توقعی است که فقط عضویت دربست و پیروی کامل را می‌پذیرد»
هایپررئالیسم · راستخطکاری (پرسیژنیسم) · والاگرایی (سوپرهماتیسم) · فراواقعگرایی (سورئالیسم) · نوواقعگرایی (نُوُ رئالیسم) · انتزاع پسانقاشانه · ساده گرایی…

طرحی از یک زندگی عنوان کتابی است از دکتر پوران شریعت رضوی همسر دکتر علی شزیعتی که در باب زندگی وی نوشته شده است.

در میان روشنفکران متهم به دینداری، در میان دینداران منسوب به بی دینی، و درورای این هردو، نیز،یک« خارجی مذهب که سراز بیعت با امیر المونین پیچیده»! و دیدم که شده ام نوازنده ای کر یا نقاشی کور و یا دونده فلج، به هر حال،کسی که تمامی هستی اش عقیده است، و معلمی معنی«بودن» او است، سخن گفتن، دم زدن او و نویسندگی، زندگی کردن او و اکنون از این هر سه محروم

خصوص از چهارصد سال پیش که اروپا بعد از رنسانس با انبوهی از متفکران و اندیشه ورزان و فلاسفه و دانشمندان به نبرد جهل و خرافات و اوهام می پردازند، ما در ایران به خواب غفلت چندین صد ساله « مانند اصحاب کهف » فرو می رویم؟ پاسخ این سوال را نویسندگان محققی که درباره علت عقب ماندگی ایران مقاله و مطلب مبسوط نوشته اند، تا حدی داده اند ولس بلافاصله سوال دیگری مطرح می گردد.

اینک چه باید کرد با قافله تمدنهای با فرهنگ و یا فرهنگ تمدنها هم گام و همراه شویم؟ یا با تهاجم همه جانبه فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و … که از خارج به درون میهن ما سرازیر شده، چگونه برخورد کنیم؟

امروز در جهان در هر هفت ثانیه یک کودک زیر هفت سال از گرسنگی می میرد. در اکثر مرارد این قبیل کودکان قربانی سود جوئی و حرص و ولع اربابانند.

این اربابان جدید جهان، این مالکان کلان سرمایه جهانی شده چه کسانی هستند؟

چگونه صاحب قدرت شده اند؟ چگونه باید با آنها مبارزه کرد؟

در بحث پیچیده ای همچون روان- تنی علت و معلول پنداشتن دو عامل موجود در یک کیفیت بسیار خطاست. نمونه ی این نگرش، مانند آن است که فشار روانی را عامل بوجود آورنده ی زخم معده، و یا سیگار را عامل ایجاد سرطان ریه می پندارند. در این کتاب، ناچاریم ، با استدلال چند عاملی و یا چند عاملی شده، آشنا شویم. بدون استفاده از این استدلال، مطالعه پزشکی روان- تنی ممکن نیست.

اوتکار کلیما Otkar Klima  شرق شناس چک در باب کتاب جمهوری سوسیالیستی گیلان جنبش سوسیالیستی ایران از اواخر قرن نوزدهم تا سال 1922 که نوشته حاضر ترجمه فصول اول و چهارم آن می باشد نوشت:

… از این جهت این اثر نمونه خوبی برای تاریخ معاصر و یا حتی یک کتاب درسی در تاریخ سیاست جدید… (است) من این کتاب را برای تحصیل توصیه می کنم.

باری پدر، مادر! این مسیر دینی است که تو به من نشان می دهی و من نمی خواهم که در این دنیا زندانی بدبخت و اسیر باشم، می خواهم آزاد، عزیز و سرافراز باشم؛ من کفری  را که خودت می گوئی درر این دنیا آزادی و عزت و سعادت و بهشت می دهد بر دین تو که زندانی و اسارت و رنج و فقر را موجب می شود. و حتی توصیه می کند، ترجیح دادم. تو هی فحش بده، نق بزن، نفرین کن!

کتابی که اکنون با نام « انسان آزاد، آزادی انسان» در دست دارید، پیش از این به عنوان فصل چهلرم مجموعه آثار بیست و چهار منتشر شده است. این مقاله ی بلند دست نوشته ای از علی شریعتی است که در اواخر سال 1355 به تحریر درآمده اما تاریخ دقیق آن مشخص نیست. از آنجا که در متن نوشته اشاره به انتخاب جیمی کارتر به ریاست جمهوری آمریکا می شود. به نظر می رسد که در زمستان 1355 نوشته شده باشد. این نوشته، از جمله آثاری است که ذیل عنوان « اجتماعیت» دسته بندی می شود.

انسان در موقع کار کردن جذب ابزار کار و هدف کار است و بنابراین غافل از خویشتن است. لذا تمام تمدن مادی و همه این فن و صنعت به قیمت لحظاتی ساخته شده و به وجود آمده است که انسان خود را احساس نمی کرده است و ابعاد گوناگون و موارد و مصالح    (( تمدن))، که به قول((مارکس)) مجموعه ای از (( کارهای فشرده است))، مجموعه ای از لحظه هایی در زندگی است که انسان در آن لحظات به واقع زندگی نمی کرده است و ((خود)) نبوده است، و به قول(( هایدگر)) همه به قیمت قربانی شدن زندگی و لحظات آزاد و واقعیت وجود اصلی و حقیقی آدمی است؛ یعنی نتیجه ((غفلت)) از خویشتن است…

انقلاب بهمن 57 در ایران به مثابه یک فروپاشی و انفجار سیاسی و اجتماعی، بازتاب دگردیسی های سیاسی، اجتماعی و طبقاتی و نیز از هم گسیختگی های ارزشی و معنایی گسترده ای بود که در سایه فقدان یک فضای عمومی رسمی و شفاف با پهنای وسیعی در اعماق لایه های مختلف اجتماعی شکل می گرفت. با توجه به چنین زمینه ای کتاب حاضر به بررسی و واکاوای نقش تاثیر انسجام گفتمانی علی شریعتی در ایجاد یک نظم هویتیی و معنایی خاصی پرداخته است که در چارچوب ایدئولوژیک خود توانست به بسیج بخشی از لایه های اجتماعی در حال دگردیسی علیه نماد ها نشانه ها و سمبل های معنایی و سیاسی نظام حاکم یاری رساند.

غرض از انتشار این کتاب ( به یاری خدا) پس از سالیان طولانی این که اولا تمامی آثار دکتر به چاپ رسد و از طرفی درخواست کنندگان و علاقه مندان به این آثار برآورده شود.

…البته ترجمان درک و احساس او نسبت به مسائل اجتماعی و مذهبی و تعهدات اخلاقیش می باشد لازم به تذکر است این کتاب بعدها تجدید چاپ نشد. شاید در برنامه ی آموزشی درس اخلاق تغییراتی حاصل شده بود.

…با توجه به اینکه تمام نوشته های یک نویسنده باید به چاپ برسد تا علاقه مندان به شناخت سیر و رشد اندیشه اش آشنایی بیشتری پیدا کنند و باتوجه به خواست خوانندگان آثار دکتر این چاپ منتشر می شود.

همه چیز باید درخدمت انسان باشد. فلسفه مذهب،علم،تحقیق، تعلیم و تربیت و ادبیات و هنر باید مسئولیت پیامبری جامعه، ملت و نوع شعر را بر عهده گیرند.

خاتمیت،بدین معنی است که پس از پایان رسالت انبیاء:

العلماء ورثه الانب

بی شک وجدان عصر ما از چنین اهانت زشتی نسبت به زن جریحه دار می گردد، اما در گذشته و به خصوص جامعه های ابتدایی، این اصل به بسیاری از زنان محروم و بی سرپرست که خود و احیانا فرزندان یتیم شان برای همیشه از زندگی گرم و امن و سالم خانوادگی محروم می شده اند، امکان آن را می داده است که آینده خویش را که فقر و پریشانی و فساد تهدید می کرد، در پناه مردی که درآن روزگار تنها پناهگاه زن و کودک بوده است نجات دهد و خانواده ی که با مرگ سرخ که در گذشته غالبا سراغ مردن را می گرفت سرپرستش را از دست می داد و متلاشی می شد، سامانی تازه گیرد.

نهضت سوسیالیسم را در جهان، فلاسفه و متفکرینی مانند سن سیمون، فوریه، سه، رابرت اوون، ژرژسان، میشله، لوک ویکتور هوگو، کارلیل، دیکنس، ویکتور کنیدران، لاسال پرودن لوئی، بلان، شارل هارل، ژود برتیس، برنشتاین و دیگران بوجود آوردند و انقلاب کمونیسم زائیده طرز تفکر فلاسفه و نویسندگان بزرگی چون هگل، مارکس،،انگلس پله خانف، تولستوی و ماکسیم گورکی و انقلاب کبیر فرانسه معلول قلم و فکر منتسکیو، ولتر، روسو و امثال آنها بوده است.