این مجموعه نوشتة زنده‌یاد مهندس «مهدی بازرگان»، شامل سه اثر است. اولین اثر، «انقلاب کوبا» نام دارد و نگارنده آن را به هنگام بازداشت در زندان قصر در سال 1342 به نگارش درآورده است. اثر دوم، «نهضت آزادی هندوستان» یا «آزادی هند» نام دارد. این کتاب نیز در زندان قصر و در دوران برگزاری جلسات دادگاه نظامی و محکومیت پس از آن در سال 1343 تالیف شده است. مهندس مهدی بازرگان با اشاره به این که مطالعة تاریخ ملت‌ها، مخصوصا تکان و تحول‌های آنها، چه آنان که برتر و جلوتر از ما هستند و چه آنها که عقب‌ترند، همیشه مفید و ارزنده خواهد بود و اگر جریان‌ها را دریابیم، راه‌گشای ما خواهد بود، مقایسه‌ای مبسوط بین ایران و هندوستان به عمل آورده است. سومین اثر در این مجموعه تحلیل تاریخی برای مبارزة ملی است که با عنوان «ملت ایران چه باید بکند؟» در سال 1356 تالیف شده و در 1357 به انجام رسیده است. این اثر دربرگیرندة تحلیلی فشرده از تاریخ مبارزات ملت ایران است.

پسرکی مغرور از غرور جوانی و مسرور از سرور زندگانی ومسحور از رایحه عشق با سری پرشور از حور مجبوب خود پرسید: آیا مرا در راه پر دد و دام زندگی همگام و دلارام شوی؟ دخترک گفت: اگر یوسف گردی زلیخای تو نگردم، اگر وامق شوی، عذرای تو نشوم، اگر مجنون باشی لیلای تو نباشم اما اگر آدم گردی حوای تو گردم و بر تو دل بندم و در طریق زندگی یار و مددکار و دلبر غم­خوار و بخت تو بیدار شوم. راستی منظور دخترک از «آدم شدن» چه بود؟ آیا می­خواست هم­چون «حوا» با او هم­پا شود و از فردوس برین به دیر خراب آباد زمین فرود آید؟ و یعنی قادر مطلق و عقل کل نبودن، یعنی ناقص­العقل و خطاپذیر بودن، یعنی در معرض گناه و اشتباه بودن، زیرا انسان در نهاد خود جایز­الخطاست؛ لذا مستوجب گذشت و رحمت است. اگر انسان بتواند خود و دیگران را ببخشد شاه کلید خوشبختی را یافته و ریسمان اتصال به خداوند را یافته است. و اما بقیه مطلب در لابلای صفحات کتاب.