قرآن كریم كتاب آسمانی یكی از بزرگترین و با نشاط‌ترین ادیان جهان است كه امروز بیش از یك و نیم میلیارد پیرو در چهارگوشه گیتی دارد. با توجه به جایگاه ممتاز و برجسته این كتاب مبارک در اسلام، قرآن همواره موضوع مطالعه و مباحثه مسلمانان، غیرمسلمانان و حتی مخالفان اسلام بوده است.
هدف از تألیف دانشنامه حاضر، تدوین كتابی بوده كه بتواند به طرح موضوعات قرآنی بپردازد و پاسخهای مناسب و درخوری به پرسشهایی بدهد كه در طول چهارده قرن حیات اسلام، دوستان و دشمنان آن مطرح كرده‌اند. این كتاب فرهنگ واژگان قرآن نیست و ادعای آن را نیز ندارد؛ بنابراین تلاشی برای شمول همه واژگان قرآن در آن نشده و تنها به اصطلاحاتی بسنده كرده كه برای عموم خوانندگان مهم و مورد پرسش باشد.
بدین منظور، 43 استاد دانشگاه و كارشناس برجسته قرآنی، هر یک به تناسب تخصص خود، مدخل یا مدخلهایی را تألیف كرده‌اند. برخی از این مدخل‌نویسان مسلمان و برخی دیگر از پیروان سایر ادیان بوده‌اند. در ویرایش نهایی نیز نظریات بعضاً متفاوت نویسندگان در كنار هم قرار گرفته تا خواننده از تنوع نظریات و تفاسیر موجود نیز آگاه گردد.

یک شب تعطیل ضمن شام که صحبت میکردیم، برخی دوستان از من خواستند که فی البداهه یک دوره فلسفه بنویسم که در عین حال بزرگسالان و خردسالان را به کار آید. تصمیم گرفتم این چالش را بپذیرم. همانطور که بدون دسترسی به کتابخانه، به نوشتن تاریخ اندیشه ها مشغول بودم، به ذهنم آمد که تاکنون هیچ کتابی مشابه کتاب حاضر به چاپ نرسیده است. البته کتابهای فراوانی در زمینه تاریخ فلسفه هست، اما حتی بهترین آنها نیز خشک و کسل کننده است. در این کتاب، میخواهم افکار فلسفی را کاملا عریان کنم تا دو نیاز را رفع کنم: اول نیاز بزرگسالی که می خواهد بداند فلسفه چیست، اما لزوما قصد ندارد از آن فراتر رود؛ و سپس نیاز جوانی که امیدوار است در نهایت درس خود را ادامه دهد اما هنوز پایه و مایه آن را ندارد که بتواند رأسا آثار نویسندگان چالش طلب را بخواند. من به این نتیجه رسیده ام که همه باید کمی فلسفه بخوانند، اما چرا؟ اول، بدون فلسفه نمی توانیم از دنیایی که در آن زندگی می کنیم رمزگشایی نماییم. و دوم، پس از دریافت خود و دیگران از راه آشنایی با متون اصلی فلسفه، باید درک کنیم که این متون می تواند به ما کمک کند تا بهتر و آزادتر زندگی کنیم. امیدوارم کتاب کوچک من بتواند شیوه زندگی را به خوانندگان خود بیاموزد و آنان را قادر سازد بر ابتذال زندگی روزمره فائق آیند.

این كتاب با این اعتقاد  به رشته تحریر درآمده كه عبور از مرزهاى دین و زبان و نژاد ، انسان را قادر می سازد  كه دریافت خود  را از موضوعاتى كه براى همه حائز اهمیت است، تعمیق بخشد  و نشان دهد  كه اخلاق و پای بند ى وی به اصول محكم است كه او را از ورطه هلاكت نجات می بخشد .