در نیمه دوم قرن گذشته باوری میان نظریه پردازان و سیاست گذران شکل گرفت مبنی بر آن که مردم سالاری به عنوان یکی از ارزشمند ترین دستاوردهای اجتماعی بشر معاصر میتواند چاره تمامی مشکلات عقب افتاده ترین جوامع جهان باشد،اقتصادهای مبتنی بر رانت را اصلاح کند،خشونت را مهار سازد و توسعه و رفاه به ارمغان بیاورد.اما مروری بر تلاش ها در جهت دموکراتیزاسیون حکایت از آن دارد که در اغلب موارد نتیجه امر به جای حصول آزادی و ایجاد جوامع دسترسی باز شکل گیری چرخه های تاسف باری از بی ثباتی،عقب گرد،خشونت و حتی جنگ های داخلی بوده است،علت چیست؟آیا دموکراسی راه حلی مناسبی برای این کشورها نیست؟یا مشکل آن است که در پیگیری آن از نکات ظریف و مهمی غفلت میشود؟آیا جاگذاری عینی نهادهای جوامع غربی در دیگر کشورها امری ممکن و یا حتی مطلوب است؟برای آنکه کشورها مبتلا به استبداد سیاسی و دسترسی محدود،به سمت جوامعی بازگذار کنند و در عین حال دچار خشونت نشده و از مواهب آزادی در قالب رفاه و توسعه اقتصادی بیشتر بهره مند گردند،چه شروطی باید برآورده شود . چه مسیری پیش پای آنان قرار دارد.داگلاس نورث و همکاران تلاش میکنند به این پرسش بزرگ محافل علمی،سیاسی و اقتصادی پاسخ دهند.

“این مجموعه حاوی سی و پنج مقاله با موضوع فلسفه، جامعه شناسی و توسعه سیاسی است كه عناوین برخی از آنها بدین قرار است: “مسائل اساسی در فلسفه سیاسی”، “لیبرالیسم نو: گرایش‌های اخیر در تفكر سیاسی و اقتصادی در غرب”، “مكتب فرانكفورت: نگرش انتقادی، نقد آیین اثباتی و نقد جامعه نو”، “جامعه شناسی مذهبی ماكس وبر و جایگاه اسلام در آن”، “تحول در روابط دولت و جامعه مدنی در خاورمیانه”، “سرگذشت نظریه و وابستگی و توسعه نیافتگی: بلوغ فكری آندره گوندر فرانك”، “از دیالكتیك تمدن‌ها تا دیالوگ متن‌ها”، “ایدئولوژی و فرهنگ سیاسی گروه‌های حاكم در دوره پهلوی”، “جامعه مدنی، قدرت و ایدئولوژی: موانع تحقق جامعه مدنی در ایران”، “كاریزما، سنت و قانون: منابع مشروعیت سیاسی در ایران” و “ایدئولوژی سیاسی و هویت اجتماعی در ایران”.”

وقتی آتش جنگ جهانی دوم زبانه کشید و ارتش‌ها برای پیروزی بر دشمن به هر ابزاری چنگ می‌زدند، رقابتی میان قدرت‌ها برای جلب نظر مسلمانان و بسیج آن‌ها در جبهۀ خودی درگرفت. آلمان با پیشروی در شمال آفریقا و همچنین در اروپای شرقی و قفقاز وارد سرزمین‌های مسلمان‌نشین شد و برای این‌که جبهه و پشت‌جبهه را ایمن و استوار نگاه دارد باید به دو هدف دست می‌یافت: نخست باید رابطۀ خوبی با مسلمانان برقرار می‌کرد تا نارضایتی میانشان ایجاد نشود و دوم، با توجه به وخامت وضعیت جبهه‌ها، باید مسلمانان را برای خدمت در جبهۀ آلمان ترغیب می‌کرد.
رهبران نازی برای تحقق این دو هدف می‌کوشیدند وجهه‌ای نیک از خود نزد مسلمانان ترسیم کنند و پیوسته یادآوری می‌کردند آلمان آزادی دینی و سیاسی برای مسلمانان به ارمغان می‌آورد: آزادی سیاسی از سلطۀ بریتانیا و آزادی دینی و سیاسی از سلطۀ کمونیست‌های ملحد. آلمانی‌ها برای برقراری رابطۀ دوستانه با مسلمانان تمهیدات فراوانی اندیشیدند و حتی به سربازان خود آموزش دادند در مناطق مسلمان‌نشین چگونه رفتار کنند تا هیچ مسلمانی آزرده‌خاطر نشود.
دیوید معتدل ، تاریخ‌نگار جوان آلمانی‌ـ ‌ایرانی در کتاب دنیای اسلام و جنگ آلمان نازی با بررسی دقیق انبوهی از اسناد، روابط آلمان نازی با مسلمانان را در دوران جنگ جهانی دوم بررسی کرده است. این کتاب که در نوع خود بی‌همتاست نخست به زبان انگلیسی منتشر شد و سپس نسخه‌های آلمانی و فرانسوی آن نیز به چاپ رسید.

در سده‌های شانزدهم و هفدهم که به دنبال انقلاب تجاری و صنعتی، قدرت و بازرگانی اروپا به دورترین نقاط جهان گسترش یافت، شماری از مسافران و پژوهشگران غربی، به کشف اندیشه‌ای نائل شدند که با اکتشاف‌های جغرافیایی بزرگ این دوره قابل مقایسه است. آن‌ها با تأمل در تمدن‌های خاور نزدیک و هندوچین، در همة آن‌ها ترکیبی از ویژگی‌های نهادی مهم یافتند که نه در یونان و رم باستان پیدا می‌شد و نه در اروپای سده‌های میانه و نوین. اقتصاددانان کلاسیک با سخن گفتن از نوعی جامعة «شرقی» یا «آسیایی» سرانجام مفهومی برای این کشف پیدا کردند.
آشکارترین جوهرة مشترک این جوامع شرقی، قدرت استبدادی اقتدار سیاسی آن‌ها بود. بی‌گمان، حکومت‌های بیدادگر در اروپا نیز پیدا شدند؛ در واقع پیدایش سامان سرمایه‌دارانه در اروپا با ظهور دولت‌های مطلقه همراه بود، اما ناظران انتقادی، حکومت مطلقة شرقی را فراگیرتر و سرکوبگرتر از نمونه‌های غربی‌شان یافتند. به نظر آن‌ها، استبداد «آسیایی» شدیدترین صورت قدرت تام را باز می‌نمود.