کتاب «مبارزه علیه وضع موجود» تاریخچه‌ای از نقش تأثیرگذار فوق‌العاده ضدفرهنگ در زندگی فرهنگی و سیاسی آلمان غربی است. نویسنده این کتاب « سابینه فون دیرکه» با بررسی جنبش‌های ضدفرهنگی نوپا در آلمان غربی طی دهه 1950 آغاز به‌کار کرد. او سپس به سراغ گزارش ظریف جنبش دانشجویی دهه 1960 می‌رود ، و توصیف سازگاری آن با نظریه‌های مارکوزه، آدورنو و بنیامین، و سپس حمله خود به مفاهیم «بورژوازی» استقلال هنر و فرهنگ را بازگو می‌کند. وی در ادامه توسعه بعدی زیبایی‌شناسی بنیادی و تأثیرات تروریسم چپ بر فضای سیاسی آلمان را بررسی می‌کند. در فصل‌های بعدی به «داگ تاژسایتونگ»، جنبش بوم‌شناسی و ظهور حزب سبزها توجه شده است.

«سابینه فون دیرکه» در پایان با طرح این سؤالات که آیا تحولی که این کتاب دنبال می‌کند ـ از نقدهای متأثر از مارکسیست به فرهنگ و جامعه گرفته تا مواضع چپ‌گرایانه متنوع‌تر – نشان‌دهنده پیشرفت است یا خیانت به آرمان‌های رادیکال. کتاب «مبارزه علیه وضع موجود» با جاه‌طلبی در مورد چپ آلمان، سهم مهمی در درک ما از تاریخ اروپا پس از جنگ دارد.

الهیات فرهنگ شاخه‌ای از الهیات است که به مطالعه فرهنگ و پدیده‌های فرهنگی می‌پردازد. این به فلسفه فرهنگ نزدیک است، اما بیشتر بر اگزیستانسیالیسم و معنویت‌گرایی تمرکز دارد.

پل تیلیش اولین الهیاتی بود که درباره الهیات فرهنگ نوشت. او درباره فرق‌گذاشتن امر مقدس و دنیوی بحث می‌کرد. امروزه، الهیات فرهنگ به تفاوت‌های فرهنگی بین ادیان نیز می‌پردازد و ازاین‌رو ویژگی‌های بسیاری با الهیات ادیان مشترک است. مواجهه الهیات با فرهنگ مدرن و تجلیات انضمامی آن در قلمرو عرفان، فلسفه، علم، نقاشی، روان‌شناسی و سیاست… محتوای اصلی کتاب حاضر را تشکیل می‌دهد. نویسنده کتاب (پل تیلیش) تلاش می‌کند تا خواننده را به حضور همواره ساحت دینی در همه آفریده‌های فرهنگ بشری دلالت کند؛ حتی اگر این آفریده‌ها علی‌الظاهر با دین به مفهوم محدودتر کلمه، هیچ نسبتی نداشته باشند. تیلیش با بهره‌گیری از «دیالکتیک تهاجمی» کی یرکگور و مارکس در نقد جامعه و فرهنگ بورژا ـ مسیحی، تصویری تأثیرگذار و زنده از تعاطی دین و فرهنگ مدرن را به نمایش می‌گذارد؛ و گویی اثبات می‌کند که مباحث الهیات بدون الهیات فرهنگ بدون ثمر و عقیم می‌ماند.

کتاب «نظری به موسیقی» نوشته روح‌الله خالقی شامل دو قسمت است که در بخش اول راجع به قواعد کلی موسیقی گفت‌وگو می‌شود و بخش دوم که در سال ۱۳۱۷ جداگانه چاپ و منتشر شده مخصوص موسیقی وطنی و شناسایی و اصول نغمات و آهنگ‌های ملی ایران است. به‌طور کلی، باید گفت که این پژوهش در پی این است تا که موسیقی را به طریق علمی تعریف کند . در این راستا سرفصل‌های مشخصی برای این پژوهش تئوریک تدوین شده است. گفتنی است که کتاب علاوه بر اینکه یکی از پژوهش‌های نخستین تئوریک در حوزه موسیقی ایران است، نگاهی هم به زمینه شکل‌گیری نظریات موسیقی در غرب دارد که در نوع خود دارای ارزشی معرفت‌شناختی خواهد بود. راجع به نویسنده کتاب یعنی روح‌الله خالقی باید گفت که او آهنگساز و نوازنده ویولون بوده که در سال 1328 هنرستان ملی موسیقی را تأسیس کرد و رئیس آن شد.

نویسنده‌ای که نوشته‌هایش را بر ترس‌ها و فقدان‌ها بنا کرده، در روزهایی که همه ساکنان زمین، آرام‌آرام درحال گذار از پاندومی کرونا هستند، تریلوژی‌اش را با «هرچه باداباد» تکمیل کرده است. استیو تولتز، نویسنده یکی از بحث‌برانگیزترین رمان‌های هزاره سوم، چهارده سال پس‌از «جزء از کل»، این‌بار بودن و نبودن را به کناری نهاده و جهانش را بر سیر و سلوک حضور در میان فاصله آغاز و انجام استوار کرده‌ است. اگر زیستن اجباری‌ است که بر ما مستولی‌ است و نبودشدن نیز حتمیّتی بی‌بازگشت است، جهانی ورای این دو چگونه خواهد بود؟ آن‌گاه که هراس و هول از بودن و نبودن، به هول و هراس از زندگی و مرگ مدام مبدل شود، این جهان چگونه خواهد بود و انسان گیر افتاده و زنجیرشده در آن، چه خواهد کرد؟ آدمی که همه زیستنش در ازدست‌شده‌ها و به‌دست‌نیامدنی‌ها خلاصه شده و درعین‌حال این همه افسوسی تمام‌نشدنی‌ست که نمی‌شود بر آن فائق آمد؛ مسئله کتاب هرچه باداباد این است! و البته انبوهی پرسش اساسی که درگیرودار چنین مسئله‌ای برابر ما قرار خواهد گرفت و در این داستان عجیب باید به‌دنبال پاسخ‌هایشان بود.

کتاب زندگی شجاعانه، اثری پرفروش نوشته برنه براون است که در سال 2012 انتشار یافت. ما انسان‌ها همه روزه تردیدها، فرازونشیب‌های عاطفی و دوراهی‌هایی را تجربه می‌کنیم که سنگ محکی برای سنجش میزان شجاعتمان در زندگی هستند. دکتر براون در کتاب زندگی شجاعانه، هر چیزی را که فکر می‌کنیم درباره آسیب‌پذیری و شکنندگی در زندگی‌مان می‌دانیم، به چالش می‌کشد. او بر اساس تحقیقاتی دوازده‌ساله، استدلال می‌کند که آسیب‌پذیری به‌معنای ضعف نیست؛ بلکه آشکارترین مسیر برای رسیدن به شجاعت، کنشگری و برقراری ارتباطی راستین با دیگران است. این اثر بسیار موفق و پرفروش، روح تازه‌ای به‌معنای حقیقت و اعتماد در سازمان‌ها، خانواده‌ها، مدارس و جوامع می‌دمد.

در میان دیپلمات‌های انگلیسی یک شوخی نیش‌دار وجود دارد که می‌گوید ایران تنها کشوری در جهان است که هنوز هم انگلستان را به‌عنوان یک ابرقدرت می‌شناسد. اما برای بسیاری از ایرانی‌ها این اصلاً شوخی نیست. از سطح این جمله به عمق آن بروید تا ایرانیان از نظر سیاسی به شما یادآوری می‌کنند که این انگلیس در کنار آمریکا بود که نخست‌وزیر منتخب دموکراتیک ایران، محمد مصدق را برکنار کرد. کودتا علیه مصدق ممکن است در سال 1953 اتفاق افتاده باشد، اما برای ایرانیان انگار همین دیروز بوده است.

درحالی‌که در انگلستان به تعریف آنچه که نزدیک به هشتاد سال پیش در آغاز جنگ جهانی دوم اتفاق افتاده است ادامه می‌دهد، ایرانیان مدرن خود را با تجربه خونینی از جنگ ایران عراق در سال‌های 1980ـ1988، جایی که کشور تنها مانده بود، تعریف می‌کنند. این درگیری عملی متجاوزانه از سوی صدام حسین، رهبر عراق بود. بقیه جهان یعنی فرانسه، اتحاد جماهیر شوروی، و پس از آن‌ها ایالات متحده و انگلستان همه برای حمایت از عراق درگیر شدند، عربستان سعودی و سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صدام را به‌رسمیت شناختند. این تجربه‌ای بود که به تعریف دیدگاه ایران نسبت به جهان و نگرش آن نسبت به رقبای محلی‌اش برای قدرت و سایر نقاط دیگر کمک کرده است.

«کار، کار انگلیسی‌هاست!» به قلم «جک استراو» به‌دنبال روشن‌ساختن روابط دشوار انگلیس با ایران است و با این کار درک بهتری از این کشور خارق‌العاده را برای هرکسی که علاقه‌مند به ایران است فراهم می‌کند.

آشنایی ایرانیان با تئاتر فرنگی از حدود سال ۱۲۴۴ هجری قمری آغاز شد و پس از آن میرزا فتحعلی آخوندزاده به تقلید از اسلوب جدید و به زبان ترکی به نوشتن نمایشنامه پرداخت؛ اما نخستین نمایشنامه‌نویس فارسی‌زبان مردی به نام میرزاآقا تبریزی بود. نوشتار پیش‌رو به بررسی نمایشنامه‌های منتشرشده در دهه چهل شمسی می‌پردازد که شامل معرفی شخصیت‌ها، خلاصه‌ای از داستان و مروری بر کل نمایشنامه است.

آشنایی ایرانیان با تئاتر فرنگی از حدود سال ۱۲۴۴ هجری قمری آغاز شد و پس از آن میرزا فتحعلی آخوندزاده به تقلید از اسلوب جدید و به زبان ترکی به نوشتن نمایشنامه پرداخت؛ اما نخستین نمایشنامه‌نویس فارسی‌زبان مردی به نام میرزاآقا تبریزی بود. نوشتار پیش‌رو به بررسی نمایشنامه‌های منتشرشده در دهه چهل شمسی می‌پردازد که شامل معرفی شخصیت‌ها، خلاصه‌ای از داستان و مروری بر کل نمایشنامه است.

این اثر، وجد و سماع را در عرصه‌های مختلف دینی، فقهی، عرفانی، حِکمی، علمی و هنری با استناد به مآخذ موثق، تحلیل و تبیین می‌کند. موسیقی در نصوص دینی، جایگاه ویژه‌ای دارد. به ‌نظر حکمای شرق و غرب، موسیقی بیانگر هماهنگی فطرت و خلقت انسان با نظام هستی است. موسیقی می‌تواند در قلمرو تربیت، بیان هویت، تعالی حمیّت، ایجاد قرابت با اقوام و ملیت‌ها، نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کند. جغرافیای معرفت و شناخت انسان در حرمت و حلیت موسیقی، بسیار مؤثر است. وجه غالب در دایره فقه شیعی، ممنوعیت و محدودیت وجد و سماع است. موسیقی در دایره تصوف و عرفان، یکی از عوامل سلوک معنوی به‌شمار می‌رود. مخالفان و موافقان، جهت اثبات مدعای خود به آیات و روایاتی استناد می‌جویند. دانشمندان و هنرمندان، نگاه خاصی به وجد و سماع دارند.

امام محمد غزالی می‌نویسد: «روا نباشد که سماع حرام بُوَد بدان سبب که خوش است که خوشی‌ها حرام نیست و آنچه از خوشی‌ها حرام است، نه از آن حرام است که خوش است؛ بلکه از آن حرام است که در وی ضرری باشد و فسادی. چه، آواز مرغان خوش است و حرام نیست و سبزه و آب روان و نظاره در شکوفه گل خوش است و حرام نیست. پس آواز خوش در حق گوش، همچون سبزه و آب روان و شکوفه است در حق چشم و همچون بوی مُشک است در حق بینی و همچون طعم خوش است در حق ذوق و همچون حکمت‌های نیکو در حق عقل. و هر یکی را از این حواس به‌نوعی لذت است، چرا باید که حرام باشد؟»

نظریۀ انتقادی در نقد جامعه صنعتی با استفاده از کلمات و اصطلاحات روان‌کاوی فروید به‌دنبال نقد وضع موجود و نوآفرینی زندگی تازه‌ای برای انسان‌هاست؛ نوآفرینی که حیات بشر را به‌سوی تعالی بکشاند و همچنان در این وادی به‌دنبال انسان‌های باشخصیت و آزاد رهسپار است. چیزی که به نظر طرفداران آن در عصر ما به‌دشواری صورت می‌گیرد. جامعۀ امروز بیش از گذشته فرد را زیر تأثیر خود گرفته و خشنودی فرد، معلول چگونگی پیوندهای او با جامعه است؛ اصل لذت‌جویی در واقع‌بینی انسان امروز مؤثر افتاده و به آن‌ دلیل روابط التذاذی شکل آزادتری به خود گرفته است. شکل‌های بازدارنده حظ در جامعۀ امروزی‌ به‌کلی با روح چون‌وچرا و اندیشه‌های بلندپروازانه متفاوت شده و نمودار چشمگیر این وضع را می‌توان برداشت نسل معاصر از مسائل جنسی دانست که روابط زن و مرد را دگرگون ساخته است.

خلاصه، پیشرفت تکنولوژی به این روابط نوعی آزادی و بی‌بندوباری بخشیده و ماشین شخصیت نهادی «من» و نیروهای شور زندگی را در خود گرفته، به‌گونه‌ای که تجلی غریزه به‌صورت اروتیسم ظاهر می‌شود و نیروی شهوانی به ابتذال می‌گراید. بدین‌ترتیب، جامعۀ تکنولوژی در نیروی جنسی نیز اثرهای نامطلوبی گذاشته و آن را از تعالی بازداشته است؛ آن‌چنان‌که نظام موجود حتی توانایی ما را برای خیال‌پردازی‌های اندیشه سرکوب کرده است، ‌و انگار نمی‌توان پایان آن را حتی در خیال متصور شد و رخدادها باید اتفاق بیفتند تا افراد مبارزه‌ای سرنوشت‌ساز را برای تصمیم‌گیری دربارۀ معنای آن دنبال کنند. رخدادهای پیش‌آمده نشان می‌دهند که مشکلات نژادی و جنسیتی را باید با نظرگاهی نو و تأثیرگذار حل کرد. این کتاب تلفیقی از فلسفه، سیاست و روانکاوی برای هویت‌یابی مردان و زنانی است که در این عصر زندگی می‌کنند.

کتاب حاضر گزیده‌ای از آرا و آثار بزرگ تاریخ اندیشه غرب از سده‌های میانه تا امروز است که در سه بخش اصلی گردآوری و تقسیم شده است : 1. عصر دین، 2. عصر علم، 3 عصر اضطراب . بخش نخست از سه فصل تشکیل شده :جهان‌بینی مسیحی در سده‌های میانه، عصر رنسانس و عصر تفرقه مذهبی . در این بخش گزیده‌هایی از آثار توماس آکوئیناس، آگوستین قدیس، راجر بیکن، دانته، سالیسپوری، پترارک، اراسموس، داوینچی، ماکیاولی، بلینی، لوتر، کالون، بارکلی، هوکر، بُدن، و گروهی دیگر آمده است .

بخش دوم با عنوان «عصر علم» عمدتاً دوران رنسانس را در برگرفته متشکل از سه فصل است : 1. انقلاب علمی، 2. عصر روشن‌اندیشی، 3. سده بلوغ؛ در این فصل‌ گزیده آثار و اندیشه‌های این افراد آمده است :فونتیل، مونتتی، کوپرنیک، هاروی، بیکن، دکارت، لاک، اسپینوزا، نیوتون، گالیله، پاسکال، بوسوئه، هابز، ولتر، هیوم دیدرو، مونتسکیو، روسو، کندرسه، ویکو، برک، هردر، هگل، میل، اسپنسر، کنت، مارکس، انگلس، داروین، نیچه، دیلتای و عده‌ای دیگر .

بخش پایانی کتاب که «عصر اضطراب» نام گرفته شامل گزیده آثار فروید، بارت، سارتر، یاسپرس، هایزنبرگ، کاسیرر، یونگ، فروم، لنین، استالین، موسولینی، هیتلر، کامو، اشپنگلر، توینبی و چند تنِ دیگر است .

فهرست منابع و نمایه نام‌ها نیز ضمیمه کتاب است.

.