روزنامه سفر سلطان مراد چهارم به ایروان و تبریز

این کتاب، مجموعه دو متن تاریخی است. متن اول با عنوان «روزنامه سفر سلطان مراد چهارم به ایروان و تبریز»، به وسیله یکی از کاتبان گمنام دیوان عثمانی نوشته شده و شامل گزارش دقیق سفر و لشکرکشی نه ماه و نیمه «سلطان مراد چهارم»، به «ایروان» و «تبریز» در فاصله شوال 1044 تا رجب 1045 ه. ق است. این گزارش که به شکلی دقیق و روشن و با مهارت و نکته سنجی بسیار نوشته شده، از ارزش و اهمیت بسیار در روشن ساختن جوانبی از روابط صفویان و عثمانیان برخوردار است.

متن دوم با عنوان «منزل نامه بغداد»، باز هم به قلم یکی دیگر از کاتبان گمنام دیوان عثمانی، به گزارش دقیق و روز به روز سفر و لشکرکشی یک ساله و پانزده روزه «سلطان مراد چهارم» به مرزهای غربی ایران، در فاصله سال های 1048 تا 1049 ه. ق، و در زمان حکومت «شاه صفی»، اختصاص دارد. هدف اصلی این سفر نظامی، اشغال بغداد و بیرون راندن صفویان از قلمرو عراق عرب بود.این متن نیز، در بررسی روابط میان حکومت های صفوی و عثمانی در نیمه قرن یازدهم ه. ق، از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است.

موضوع این کتاب، شرح دو سفر از سلطان مراد چهارم عثمانی و بیان روابط خارجی ترکیه عثمانی در قرن یازدهم هجری است. کتاب حاضر، مشتمل بر دو متن تاریخی است. متن نخست، روزنامه سفر سلطان مراد چهارم به ایروان و تبریز است. این اثر حاوی گزارش دقیق، روزبه‌روز و منزل به منزل سلطان مراد طی نه ماه و نیم اردوکشی به مرزهای ایرانِ زمان شاه‌صفی است. متن دوم که «منزل نامه سلطان مراد چهارم به بغداد» نام دارد، همچمون اثر پیشین مشتمل بر گزارشی دقیق از سفر سلطان مراد و اردوکشی یک سال و پانزده روزه وی به مرزهای غربی ایران در زمان شاه‌صفی است. آن‌گونه که از متن کتاب بر می‌آید، هدف اصلی این سفر نظامی، اشغال بغداد و بیرون راندن صفویان از قلمرو عراق عرب بوده است.