رستاخیز

تولستوی در هفتاد سالگی رستاخیز را می‌نویسد. عصاره و عقاید و افكارش را در رمان رستاخیز می‌ریزد. روی سخن او تنها با مردم روسیه نیست، با انسان حرف می‌زند، به بشریت پیام می‌دهد. تولستوی در اینجا پیامبری است كه مرز نمی‌شناسد. تولستوی پیامبر، تولستوی عصیانگر، تولستوی وسوسه‌گر دست به یكدیگر می‌دهند و رستاخیز را می‌آفرینند. رستاخیز در دوره‌ای متولد می‌شود كه تولستوی به پایان یك عمر اندیشه و تجربه خود نزدیك شده و به كمال پختگی رسیده است. آفرینش هنری او در این كتاب در منتهای قدرت خویش است ولی نكته اینجاست كه رستاخیز به سرزمین تازه‌ای در دنیای ادب راه یافته است. تولستوی در یادداشت‌های 23 مارس 1894 خود می‌نویسد:” یك اثر هنری باید پخش و پراكنده شود، به همه سرایت كند و همه را با خود همراه سازد.” همه‌گیر شدن و در همه اثر گذاشتن و همه را به دنبال كشیدن، از مشخصات این كتاب است.