تحول‏ در نظریه‏ های‏ موازنه‏ قوا

شاید بتوان ادعا نمود که قدیمی‌ترین تجربه اجتماعی بشر جنگ می‌باشد. آثار و نتایج این کنش اجتماعی در حیات بشر او را واداشت تا بیش و پیش از هر موضوع دیگر به چاره‌اندیشی پیرامون این موضوع بپردازد. ازاین‌روست که قدیمی‌ترین آثار مدون بشری مربوط به جنگ می‌باشد. در همین راستا و با همین هدف، مجموعه‌ای از نظریات پرداخته شده‌اند که در جمع تحت عنوان نظریه‌های توازن قوا (یا موازنه قوا) از آنها یاد می‌شود. این نظریات بیشترین توجه و اعتبار را به خود اختصاص داده و عنوان منحصربه‌فردترین نظریات در باب صلح و جنگ را یدک می‌کشند. این نظریات در آثار متأخرین نیز از اعتبار تحلیلی ویژه‌ای برخودارند.در ایران اما، و به‌ویژه در جامعه علمی ـ دانشگاهی آن، سخن از جنگ و دعوت به تفکر پیرامون آن، ضرورتی است که چندان جدی گرفته نمی‌شود و متاعی است که خریداری درخور ندارد. این وضعیت به‌هیچ‌روی همخوان با موقعیت ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی کشور نیست. نمود این بی‌میلیِ نابه‌جا را می‌توان به‌وضوح در آثار مکتوب حوزه سیاست و امنیت بین‌الملل مشاهده کرد. فقر منابع نظری به زبان فارسی پیرامون این مسئله در کنار خیل عظیم آثار ترجمه‌شده در حوزه‌های دیگر، از پست‌مدرنیسم گرفته تا عرفان شرقی، مسئله‌ای است که هر پژوهشی به زبان فارسی در رابطه با این مسئله را اگرنه ناممکن، دست‌کم دشوار و آزاردهنده ساخته است. این تلاش معطوف به جلب توجه به این موضوع مهم می‌باشد. امید است که با رونق گرفتن مباحث مهم استراتژیک، کشور و سیاستگذاری استراتژیک در آن از پشتوانه نظری و قابلیت نقد علمی و کارشناسانه بهره‌مند گشته و گذار از این دوران سخت بین‌المللی را به سلامت امکان‌پذیر سازد.