بررسی روابط ایران و هند در سایه ظهور هند به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای

هند با جمعیتی بیش از یک‌میلیارد نفر، وسعت سرزمینی به اندازة بیش از دو برابر ایران با یک دهه رشد اقتصادی بالای هشت درصد، پیشرفت گسترده در زمینة فناوری اطلاعات و IT، نانوتکنولوژی و بیوتکنولوژی، و عضویت در باشگاه هسته‌ای از پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به قدرت منطقه‌ای برخوردار است. اگر چهار مؤلفة جمعیت، وسعت سرزمین، قدرت نظامی و مصرف انرژی را شاخصه‌های قدرت منطقه‌ای به‌حساب آوریم، هند تمامی این مشخصات را دارد. ازطرفی، با توجه به نزدیکی جغرافیایی و موقعیت استراتژیک و ژئوپلیتیک ایران و هند چنین به‌نظر می‌رسد که آنها از منافع مشترک زیادی در سطح منطقه‌ای برخوردارند. هند، که نیاز روزافزونش به انرژی بر کسی پوشیده نیست، برای تأمین بلندمدت انرژی خود به ایران در نقش بهترین و مهم‌ترین تأمین‌کنندة انرژی می‌نگرد. ایران نیز قدرتمند شدن هند را در راستای سیاست دنیای چندقطبی و مخالفت با یک‌جانبه‌گرایی آمریکا می‌داند و آن را در چهارچوب منافع ملی خود ارزیابی می‌کند. به‌علاوه، دو کشور در موضوعات بسیاری ازجمله مسائل نظامی و اجرای مانورهای مشترک در سال‌های اخیر با یکدیگر همکاری داشته‌اند؛ هند در جنوب ایران و بندر چابهار نیز حضور گسترده و قابل توجهی دارد؛ در مسئلة افغانستان نیز دیدگاه‌های دو کشور به یکدیگر نزدیک است و شاهد آن نیز راه‌اندازی جاده زرنج ـ دلارام است که هر دو منافع مشترکی در آن دارند. در‌این‌میان، موضوعات چالش‌برانگیزی نیز در روابط ایران و هند وجود دارد؛ ازجمله: قرارداد هسته‌ای هند و آمریکا موسوم به 123 و گسترش همکاری‌های نظامی این کشور با اسرائیل.ازاین‌رو، با توجه به اهمیت موضوع، در این کتاب سعی شده است که ظهور هند در نقش قدرت منطقه‌ای و تأثیر احتمالی آن بر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران ارزیابی گردد.