عصر نهایت ها(تاریخ 1914-1991)

هابسبام از ماركسیست‏هاى صاحب‏نام این عصر است و خوانندگانْ آثارش را با علمِ به این مسئله مى‏خوانند. نوشته‏هاى او ویژگى‏هایى دارد كه آن‏ها را شاید بیش از دیگران قابل تعمق مى‏كند. او از ابتدا موضع و جهان‏بینى خود را روشن مى‏كند و مى‏گوید كه دیدگاهش چیست. او به مبارزات طبقاتى (درون‏ملتى)، به نحوه‏ى كم‏رنگ شدن آن‏ها تحت‏تسلط دیدگاه‏ها و فشارهاى ناسیونالیستى، و به ضرورت‏هاى درونى دنیاى سرمایه‏دارى و عمل واقعى اقتصادى و سیاسى جهانى و حوادث و جنگ‏هاى جهانى توجه دارد، اما آن‏ها را معلول خواست این یا آن سیاست‌مدار و یا تصادفات بى‏دلیل نمى‏انگارد. او پس از شرح وقایع و رخدادها، برداشت شخصى خود را نیز اعلام مى‏كند. و این نكته‏اى است كه آثار هابسبام را برجسته و قابل اعتماد مى‏كند، و موجب مى‏شود هیچ صاحب‏نظرى نتواند از اثر او بگذرد و یا آن را نادیده بگیرد. عصر نهایت‏ها در واقع ادامه‏ى سه‏گانىِ مشهور نویسنده، قرن نوزدهم دیرپا، است. هابسبام در این كتاب، قرن بیستم را به سه مرحله یا حالت تاریخىِ كاملاً مشخص تقسیم مى‏كند: در دوران آشوب اولیه (“عصر فاجعه”، 1914 ـ 1945)، جهان سرمایه‏دارى لیبرالِ قرن نوزدهم به ورطه‏ى جنگ جهانى و بحران عمومى سقوط كرد. پس از آن، دوران میانى (“عصر طلایى”، 1945 ـ 1973) سر رسید كه در آن سرمایه‏دارىِ تجدید سازمان‏یافته واردِ مرحله‏ى گسترش بى‏سابقه شد. و سرانجام، این عصرِ طلایى به دوران سومى منتهى شد (“دوران فروریزش”، 1973 ـ 1991) كه مشخصه‏ى آن از دست دادن مجدد كنترل و سقوط نسبى بود.