مرشد و مارگاریتا

این هجویه  تأثیرگذار از زندگی در دوران حکومت شوروی، نوشته میخائیل بولگاکاف، در تاریک‌ترین دوره رژیم استالین به رشته تحریر درآمد. رمان مرشد و مارگریتا با تلفیق دو بخش جدا از هم و در عین حال، درهم‌تنید ـ یکی در اورشلیم باستان و دیگری در مسکوی معاصر ـ از صحنه‌های پرهیجان و پرتنشی چون طوفان‌های سهمگین و حمله خون‌آشام‌ها به صحنه‌های تاریکی تغییر مسیر می‌دهد: صحنه‌هایی مانند ملاقات عیسی با پیلاتس، قتل یهودا در شبی مهتابی و صحنه‌هایی حاکی از واقعیت مضحک و سیرک‌گونه مسکو. شخصیت‌های مرکزی کتاب-ولاند و همراهانش، گربه‌ای سیاه به نام بهیموث، شاعری به نام ایوان هوملس، پونتیوس پیلاتس، نویسنده‌ای که با نام مرشد شناخته می‌شود و همراه مشتاق او، مارگریتا ـ در دنیایی گرد هم آمده‌اند که فانتزی و واقعیت عریان را درهم می‌آمیزد و کلاژی هنرمندانه است از عجایب، کمدی سیاه و مسائل بی‌پایان اخلاقی. اگرچه نوشتن کتاب در سال 1940 به پایان رسیده بود، اما این اثر برای اولین بار در مجله موسکوا در سال 1966 به انتشار رسید و خیلی زود به موفقیتی جاودان مبدل گشت. مخاطبین مرشد و مارگریتا از بیان آزادی‌های هنری و معنوی در این کتاب، استقبال فوق‌العاده و کم‌نظیری کردند.