شب‌های روشن

در میان آثار جوانی داستایفسکی، صورت «جوان رؤیاپرداز» از صورت‌های مهم است و درحقیقت صورت خود اوست. وجه مشترک او با جوان‌های رؤیاپرداز داستان‌هایش شکایت از بخت ناهمراه است. در شب‌های روشن هم شرح اشتیاق جوانی رؤیاپرداز را می‌خوانیم که زندگی را درتنهایی به‌سر می‌کند و به‌دنبال گمشده‌ای که با او همزبانی کند، هرسو می‌پوید. تا عاقبت در کنار آبراه با دوشیزه‌ای گریان که او نیز عاشقی شیدا و تنهاست، آشنا می‌شود و خیال می‌کند که ایام تنهایی‌اش به‌سر آمده. در گفته‌های جوان، که شرح رؤیاهای شبانه‌ اوست، صدای خود نویسنده محسوس است؛ ازاین‌روست که داستان به زبان اول‌شخص نوشته شده و رنگ حدیث نفس دارد.