هیس

کتاب «هیس» نوشته محمدرضا کاتب ( -1345) است. این کتاب جایزه کتاب سال منتقدان را در سال 1379 از آنِ خود کرده است. محمدرضا کاتب را به‌واسطه تجربه‌گرایی و خرق عادت‌های زبانی‌اش در ادبیات معاصر ایران می‌شناسند. در رمان «هیس»، کاتب، ماجراها را چنان‌که دیکته می‌شود نشان نمی‌دهد؛ بلکه چنان‌که خود می‌خواهد نشان می‌دهد و باز بر عهده خواننده می‌گذارد تا ماجرا را آن‌گونه که می‌خواهد ببیند و رمان توسط راویان مختلفی ساخته می‌شود: پاسبان، نظامی گاه دل‌رحم و گاه خشنی که آنچه را می‌خواهد انجام نمی‌دهد و آنچه را نمی‌خواهد انجام می‌دهد؛ جهانشاه، قاتلی یا قاتل‌نمایی یا حتی مقتولی که با لذت به روایت هوس‌هایش می‌نشیند و از کشتن آدم‌ها یا کشته‌شدن خود می‌گوید.

نویسنده که در نیمه داستان می‌میرد و به پایان رساندن رمان را به میراث می‌گذارد، و دیگر شخصیت‌هایی که اینجا و آنجا رشته کلام را قطع می‌کنند و از منظر خود به روایت می‌نشینند، تا سرانجام رمانی پدید آید که با هر خوانشی شکلی دیگر به خود می‌گیرد و به تعداد مخاطبانش ماجرا عوض می‌کند.