اسلام سیاسی در ایران

“اسلام سیاسی” برای توصیف آن دسته از جریان‌های سیاسی اسلامی به کار می‌رود که خواستار ایجاد حکومتی بر مبنای اصول اسلامی هستند. بنابراین، اسلام سیاسی را می‌توان گفتمان به شمار آورد که گرد مفهوم مرکزی “حکومت اسلامی” نظم یافته است. این گفتمان بر تفکیک ناپذیری دین و سیاست تاکید کرده و مدعی است که اسلام از نظریه‌ای جامع درباره‌ی دولت و سیاست برخوردار است. هدف نهایی این گفتمان، بازسازی جامعه بر اساس اصول اسلامی است و در این راه، به دست آوردن قدرت سیاسی، مقدمه‌ای ضروری تلقی می‌شود. گفتمان‌های اسلام سیاسی، بر خلاف بنیادگرایان و سنت‌گرایان، مدرنیته را به طور کامل نفی نمی‌کنند، بلکه می‌کوشند تا اسلام را با جامعه‌ی مدرن سازگار نشان دهند. البته اینان جنبه‌های سکولار تمدن غرب را نفی می‌کنند و مشکل‌های جامعه‌های معاصر را به دوری از دین و معنویت نسبت داده و راه رهایی از آن‌ها را توسل به ارزش‌های دینی و بازگشت به اسلام می‌دانند. اسلام سیاسی از مهم‌ترین جریان‌های انقلاب اسلامی در جامعه‌های اسلامی به شمار می‌آید، ولی به جز در مورد ایران، اسلام‌گرایان نتوانسته‌اند حکومتی قدرت‌مند و مبتنی بر آموزه‌های اسلام سیاسی بنا کنند. اسلام سیاسی ایرانی بر مذهب شیعه به عنوان دال برتر هویت ایرانی و سامان‌دهنده‌ی اصلی حیات سیاسی و اجتماعی جامعه تاکید می‌کند و از انقلاب اسلامی سال 1357 به بعد، مدیریت جامعه‌ی ایرانی را در اختیار داشته است. بنابراین، اسلام سیاسی ایرانی را می‌توان موفق‌ترین تجربه‌ی عینیت یافته‌ی گفتمان اسلام سیاسی در جهان اسلام به شمار آورد و جامعه‌ی ایرانی نیز تنها جامعه‌ای است که در یک فرایند کم و بیش طولانی تاریخی بر اساس اسلام سیاسی سامان‌دهی و مدیریت شده است. نویسنده در کتاب حاضر فرایند پیدایش و استقرار اسلام سیاسی در ایران و چالش‌های فراروی آن را بررسی کرده است. در این راستا کوشش شده است تا با استفاده از نظریه‌های گفتمانی، روند شکل‌گیری، غیریت‌سازی‌ها، و چالش‌های اسلام سیاسی در ایران را بررسی و به امکان‌ها و محدودیت‌های آن اشاره شود.