چند گفت‌وگو درباره تجدد

كشاكش ما با تجدد حدود صدوپنجاه سالی است كه آغاز شده و گویا به امر پایان‌ناپذیری بدل شده است. بی‌آن‌كه دستاوردهای این كشاكش را بتوان پنهان كرد … ولی هیچ‌یك از این حركات تهی از ضد خود نبوده و هر بار سنت از درون آن چنان با قدرت سر برآورده كه رسیدن به هدف را دشوار كرده است … اكنون در آغاز هزاره‌ی سوم به نظر می‌رسد ما مقدار زیادی از راه را طی كرده‌ایم و چاره‌ای هم جز آن نداریم كه به‌رغم تمام اختلافات مسلكی در راه تأمین عناصر تجدد یكدله شویم وگرنه، نه تنها از كشورهای پیشرفته كه از كشورهای تازه به دوران رسیده نیز عقب خواهیم ماند و ناچار خواهیم شد به تاریخ چندهزارساله‌ی خود دل خوش كنیم و به زندگی در گذشته ادامه دهیم… . “ا?نجا جای بحث درباره‌ی افت و خیزهای تجدد در دوره‌ی صدساله (اگر مبنا را انقلاب مشروطه بگیریم) یا صد و پنجاه‌-‌شصت ساله‌ی گذشته (اگر مبنا را اقدامات عباس‌میرزا بگیریم) نیست. خوانندگان با خواندن این مجموعه و در ضمن سؤال و جواب‌ها درخواهند یافت كه راه تجدد چگونه طی شده و به كجا رسیده است… . “این مجموعه، علاوه بر نگاه به تجدد ایران، گوشه‌ی چشمی نیز به تجدد در افغانستان و تاجیكستان دارد؛ زیرا كه سرنوشتِ این مجموعه‌ی فارسی‌زبان را در پیوند با یكدیگر می‌بیند. تردیدی وجود ندارد كه تجدد ایران بر كشورهای فارسی‌زبان دیگر تأثیرگذار بوده و همچنین پیشرفت‌های آن‌ها می‌تواند بر ما تأثیر گوارایی بگذارد” (برگرفته از متن كتاب). سیروس علی‌نژاد این بحث را در كتاب گفت‌وگو با مترجمان (از همین نشر) دنبال می‌كند .