ویرجینیا وولف مقتدرانه داستان می‌نویسد و سبک خودش را دارد. در میان داستان‌هایش «سال‌ها» هم کتابی خواندنی است؛ هرچند شاهکار او نیست. اما واقعاً کدام کتاب شاهکار اوست ؟ پاسخ‌دادن به این پرسش سخت خواهد بود. ویرجینیا وولف از کودکی گرفتار زندگی سخت، افسردگی و البته جنون نوشتن بود. تمام زندگی‌اش در خواندن، نوشتن، دوستان، تلاش برای خودکشی و مبارزه با بیماری گذشت. سر آخر هم در 59سالگی واپسین تقلایش برای خودکشی کامیاب شد و خودش را در رودخانه غرق کرد.

سال‌ها داستان یک خانواده است: پسرها، دخترها، پدر، مادر، عمو، زن‌عمو، پسرعموها، دخترعموها، مستخدم و… وولف کتاب را به فصل‌های مختلف تقسیم کرده و در این فصل‌ها شرح زندگی چند نفر را باز می‌گوید. درواقع، داستان واکاوی و درون‌کاوی دوران سالخوردگی آدمی است و می‌کوشد به روایت و از دید وولف، بیهودگی زندگی انسان، خانواده و فامیل را روشن کند. واقعاً داستان «سال‌ها»ست. کودکی همواره دریغای وولف بوده است. همین است که در کتاب‌هایش کودکان و کودکی معنای ویژه دارد: «یکی از بدترین جنبه‌های بزرگ‌شدن این بود که نمی‌توانستند با هم درددل کنند. مرگ از نگاه وولف وقوع حادثه‌ای است بی‌همتا؛ درست مثل خود ناب زندگی. دیلیا از خود پرسید: مرگ این است؟ لحظه‌هایی چنین می‌نمود که چیزی در شرف وقوع بود. آدم‌های وولف مصنوعی نیستند. معنا دارند و از گوشت و پوست و خون درست شده‌اند. خندیدن به همه‌چیز، به زندگی، کار درست و صادقانه آن‌هاست.

ویرجینیا وولف نویسنده‌ای است پررمزوراز و قلم‌پردازی که در داستان‌نویسی شیوه‌ای خاص دارد. او که در نقد ادبی نیز همچون داستان‌سرایی تبحری ویژه دارد بر این باور است که «رمان‌نویس» را باید از حیطه الگوهای کلیشه‌ای داستان‌نویسی رهایی بخشید، همان‌گونه که انسان باید گریبان خویش را از چنگال قراردادهای کهنه و پوسیده اجتماعی نجات دهد و ازآنجاکه خود در پایان دوران ملکه ویکتوریا به جهان پای نهاده بود، به این باور رسیده بود. سال‌ها (1937)، هشتمین رمان ویرجینیا وولف، بانوی رمان‌نویس، مقاله‌نویس، ناشر و منتقد انگلیسی است.

زن خوراکی اولین رمان مارگارت اتوود است که انتشار آن در سال ۱۹۶۹ باعث تثبت او در مقام نویسندهای برجسته شد. داستان درباره زن جوانی به نام ماریان است که دنیای منطقی ساختارمند و مصرف‎گرای او درحال فروپاشی است. بعد از نامزدی، ماریان احساس می‌کند با بدن خود بیگانه شده است. او شروع به اعطای ویژگی‌های انسانی به خوراکی‌ها می‌کند که باعث می‌شود با آنها هم‌ذات‌پنداری کند با این تصویر عجیب و نامأنوس ماریان دیگر نمی‌تواند لب به چیزی بزند؛ چراکه خوراکی‌ها را به‌مثابه یک انسان متصور می‌شود. انتشار رمان زن خوراکی مصادف با جنبش زنان در آمریکای شمالی بود؛ اما اتوود این رمان را نه یک اثری فمینیستی بلکه صورت اولیه فمینیسم پروتوفمینیسم می‌نامد؛ چراکه آن در سال ۱۹۶۵ نوشته شده و بنابراین موج دوم جنبش فمینیسم را پیش‌بینی کرده است.

«خانم میشل ظرافت جوجه‌تیغی را دارد: از بیرون پوشیده از خار، یك قلعه‌ واقعی نفوذناپذیر، ولی احساسم به من می‌گوید كه از درون او به همان اندازه‌ جوجه‌تیغی ظریف است، حیوان كوچك بی‌حال، به‌شدت گوشه‌گیر و بی‌اندازه ظریف» (از متن كتاب). ظرافت جوجه‌تیغی دومین رمان موریل باربری، نویسنده‌ چهل‌ساله‌ فرانسوی، است كه جایزه‌ برتر سال 2007 اتحادیه‌ ناشران فرانسه به آن تعلق گرفته است. رمان نخست این نویسنده به نام شكم‌بارگی به چندین زبان ترجمه شده است.

«تسلی‌دهندگان» داستان کرولاین است که با مشکلی عجیب روبه‌رو شده است ـــ‌ صدایی بیرون از سرش افکار او را می‌خواند و ماشین تحریری همه‌چیز را ثبت می‌کند. بی‌آنکه بخواهد شخصیت یک رمان شده است. او که تازه کاتولیک رومی شده، نمی‌داند که این صداها تجلی تقدس است یا راوی جنون. اعتقادات مذهبی جدید باری بر دوش او گذاشته و خلاقیت سرکشش که راهی برای بروز نمی‌یابد کلافه‌اش کرده است. آیا نویسنده سایه‌ای از خداوند است که همچون او شخصیت‌هایی خلق کرده و به‌سمت سرنوشت هدایتشان می‌کند؟

اطرافیان کرولاین از درک این رنج ناتوان‌اند و احتمال می‌دهند که دیوانه شده باشد اما کرولاین که تسلی‌دهنده‌ای برای خود نمی‌یابد از تغییر آیین و تبدیل‌شدن به شخصیت یک رمان در عذاب است، چراکه این دو نقش مستلزم از دست دادن آزادی یا بازتعریف آزادی است برای دست‌یافتن به انسجام معنوی و فکری.

«تسلی‌دهندگان»، اولین و شاید مهم‌ترین اثر موریل اسپارک، را گراهام گرین و اولین وو به انتشارات مک‌میلان توصیه کردند و در همان‌جا منتشر شد. اولین وو آن را «بسیار اصیل و بدیع» خوانده بود و گراهام گرین «یکی از انگشت‌شمار رمان‌اول‌های حقیقتاً اصیل که تا سال‌ها خوانده خواهد شد.»

مثل تمام دوشنبه‌ها منتظرش هستم. مثل تمام دوشنبه‌ها درست سرساعت دوازده و نیم، درِ رستوران را باز می‌کند تا داخل شود و سر جای همیشگی‌اش بنشینند. احتیاجی به رزروکردن ندارد، چون میزش همیشه آماده است…

کلارا پیش‌خدمتی 27ساله، دلبسته یکی از مشتری‌های پیر رستوران می‌شود که چیزی از زندگی او نمی‌داند و شکی نداردکه خودش نیز کنجکاوی پیرمرد را برانگیخته است. ورای مهربانی و اخلاق خوب همیشگی کلارا، پیرمرد به زخمی پنهان پی می‌برد که مانع خوشبختی دختر است؛ اما ملاقات این دو با یکدیگر همه چیز را تغییر می‌دهد.

دوشنبه‌هایی که تو را می‌دیدم زیبا و متأثرکننده است با شخصیت‌هایی ماندگار در ذهن که تنها ایرادش، کوتاه‌بودن آن است.

در آغاز پاییز سال 1823 میلادی، یک دختر جوان که لباسی خاکستری رنگ در بر داشت وارد وزارت امور خارجه فرانسه در پاریس شد و درخواست نمود با آقای «شاتوبریان»، وزیر امور خارجه، ملاقات کند.

پیشخدمتی که دختر جوان به او مراجعه کرده بود، پرسید: خانم آیا شما وقت ملاقات گرفته‌اید؟ دختر جوان گفت: بلی آقا، از طرف وزارت امور خارجه به من اطلاع داده شده که امروز آقای وزیر را ملاقات کنم.

پیشخدمت گفت: خواهش می‌کنم در اتاق انتظار بنشینید تا نوبت به ملاقات شما برسد. دختر جوان وارد اتاق انتظار باشکوه وزارت امور خارجه شد و در گوشه‌ای روی نیمکت راحتی نشست.

کسانی که در اتاق بودند با حیرت آن زن را می‌نگریستند برای اینکه وضع ظاهر او، نشان می‌داد که از تیپ مراجعه‌کنندگان وزارت امور خارجه نیست.

لباس او از پارچه ارزان‌قیمت و ساده بود و کفش‌های چرمی سیاه، از نوع کفش‌های بازاری به پا داشت و سایر ارباب‌رجوع‌ها می‌فهمیدند که دختر مزبور بی‌بضاعت و شاید از طبقه کارگران است.

خشم و هیاهو، چهارمین کتاب ویلیام فاکنر و اولین شاهکار ادبی اوست. این رمان، اثر موردعلاقه خود نویسنده نیز بوده و فاکنر آن را «درخشان‌ترین شکست» خود توصیف کرده است. رمان با پیگیری داستان افول خانواده کومپسون، به چهار بخش تقسیم شده و هر بخش، توسط راوی جداگانه‌ای روایت می‌شود. بخش اول توسط فردی عقب‌افتاده به نام بنجی کومپسون روایت شده و اولین اتفاقات رمان را با فلاش‌بک برای مخاطب بازگو می‌کند. بنجی که از بهره هوشی بالایی برخوردار نیست، یادآور اثر تراژیک شکسپیر، مکبث است. او زبان ساده‌ای دارد و خیلی کوتاه و سرراست صحبت می‌کند. بخش دوم، از دید کوئنتین کومپسون تعریف می‌شود. داستان این بخش، حدود هجده سال قبل از وقایع بخش اول اتفاق افتاده و بنابراین، از ساختار خطی پیشروی داستان رمان تبعیت نمی‌کند. بخش سوم توسط سومین برادر کومپسون‌ها، جیسون روایت شده و در روز جمعه قبل از عید پاک می‌گذرد. جیسون برخلاف برادرانش، بسیار بیشتر بر روی زمان حال تمرکز دارد و از فلاش‌بک‌های کمتری استفاده می‌کند؛ گرچه او هم اغلب به اتفاقاتی در گذشته اشاره دارد. بخش چهارم و پایانی کتاب، توسط راوی دانای کل روایت شده و به‌خاطر نقش عمده شخصیتی به نام دیلسی، گاهی اوقات با عنوان بخش دیلسی از آن یاد می‌شود؛ اما او تنها نقش‌آفرین این بخش نیست و شخصیت‌های دیگری نیز، داستان خود را در این قسمت به پیش می‌برند.

ارهان پاموک «شوری در سر» را در سال 2015 منتشر کرد؛ رمانی که برعکس بقیه نوشته‌های این نویسنده درباره حاشیه‌نشین‌های استانبول است. آن‌هایی که از روستاهای خاک‌گرفته شرق آناتولی در دهه پنجاه و بعدش به استانبول مهاجرت کردند و بعد از مدتی محله‌های خود را ساختند. شخصیت اصلی پاموک «مولود» سال‌هاست در این شهر دست‌فروشی می‌کند و شاهد تاریخ پرفرازونشیب استانبول است؛ تاریخی مملو از کودتاها، درگیری‌های خونین میان ارتش و کردها، از بین رفتن بافت دوران عثمانی، عوض‌شدن سلیقه مردم و… رمانی حیرت‌آور از برنده جایزه نوبل که باز روح استانبول و انسان این‌بار حاشیه‌نشینش را احضار می‌کند و آنقدر خرده روایت برایش مهیا می‌کند که او گم می‌شود در این حجم اتفاق‌های عجیب. رمان مملو از شخصیت‌های متفاوت است؛ کارگردان فصلی، ماست‌فروش‌ها، چپ‌های اسلحه به‌دست، ناسیونالیست‌های خشن ترک، اسلام‌گراها، تازه به دوران رسیده‌ها، گانگسترهای بساز و بفروش و… پاموک در این سمفونی باشکوه قهرمان تنهایش را روی تپه‌های دوردست می‌برد تا به نورهای استانبول نگاه کند و راوی شهری باشد که ناگهان گسترده و متراکم شد. شوری در سر خوانندگان پاموک را غافلگیر کرده است.

رمان معروف «سینوهه پزشک مخصوص فرعون» یکی از بهترین و دقیق‌ترین آثار مربوط به مصر باستان است که علاوه بر روایت داستان یک پزشک نابغه؛|، خواننده را با زندگی مردم در آن روزهای مصر باستان آشنا می‌کند.

این کتاب در سال 1945 به زبان فنلاندی نوشته شد و در همان سال با اختلاف زیادی به پرفروش‌ترین کتاب سال تبدیل شد. داستان کتاب مربوط به سال‌های 1334 تا 1351 پیش از میلاد می‌شود؛ سال‌های آغاز سلطنت اولین فرعون یکتاپرست مصر، فرعون آخناتون.

نکته‌ای درباره ایوان کلیما، واتسلاو هاول، میلان کوندرا، بهومیل هرابال و بسیاری دیگر از نویسندگان اروپای شرقی وجود دارد که فهم و دقت در آن بسیار مهم است. اینکه به عکس آنچه همواره تبلیغ شده، این‌ها علیه کمونیسم یا حکومت کمونیستی نمی‌نوشتند؛ بلکه به حکومت‌های پساتوتالیتری حمله می‌کردند که فقط نام کمونیسم را بر خود گذاشته بودند. کافی ا‌ست قهرمان کتاب «قاضی» کلیما را در نظر بیاوریم و خوب به افکار و اعمالش توجه کینم. قاضی گیر افتاده در حاکمیت تمامیت‌خواه یا به تعبیر هاول، حاکمیتی پساتوتالیتر، شخصیتی ا‌ست دوست‌دار همه ارزش‌های والای انسانی کمونیسم، یعنی عدالت، برابری و… که آن ایده‌های رهایی‌بخشی را دوست دارد که در اندیشه‌های مارکس بوده و به ما رسیده است. اما قهرمان بیچاره داستان ما در زیر فشار بودن در حکومتی سرکوبگر و ضدانسانی، محکوم است به صادرکردن فجیع‌ترین حکم‌ها علیه شهروندان بی‌گناه و همه هستی‌اش بر سر این است که آنی نباشد که حاکمیت از او می‌خواهد. رمان قاضی تصویرگر و روایت‌کننده تیرگی‌ای مسری‌ تست که از نظام سیاسی به درون تک‌تک افراد جامعه رسوخ کرده و همه مناسبات انسانی و اخلاقی را در خود فرو برده و محو کرده است. ایوان کلیما داستانی نوشته که در آن همه‌ درحال قضاوت‌شدن‌اند و نظام همه را با معیارهای پیشینی خودش می‌سنجد. قاضی‌بودن در چنین رژیمی، از آدمی که می‌خواهد به انسان و آزادی‌اش مؤمن بماند، چگونه موجودی می‌سازد؟ برای فهم این پرسش و پرسش‌های دیگر پیرامون‌اش، باید قاضی ایوان کلیما را خواند.

کتاب همه می‌میرند، رمانی نوشته سیمون دوبووار است که نخستین بار در سال 1946 منتشر شد. کنت ریموند فوسکا، نجیب‌زاده‌ای ایتالیایی است که به زندگی ابدی محکوم شده است. رژین، دختری جوان و زیباست که در تئاتر بازیگری می‌کند. رژین نمی‌تواند وجود مستقل دیگران را بپذیرد و در حقیقت، حتی حضور دیگران در اطرافش باعث آزردگی‌خاطر او می‌شود. او آنچنان خودشیفته و خودخواه است که خیلی از اوقات به‌خاطر حسادت به آن‌هایی که بیدارند، خود را از خواب محروم می‌کند. رژین آرزوی جاودانگی را در سر می‌پروراند و به‌شکلی متناقض، از دنیایی طلب توجه می‌کند که آن را بی‌ارزش می‌داند. این شخصیت روزی با فوسکا آشنا و از راز او باخبر می‌شود. رژین شیفته فوسکا می‌شود و تمام ذهنش را این فکر به خود مشغول می‌کند که نمایش‌هایش در تئاتر در ذهن فوسکا جاودان خواهد شد. فوسکا شروع به روایت گذشته خود می‌کند و کارهایش در طول هفت قرن گذشته را برای رژین شرح می‌دهد. اما این خاطرات طولانی، چه تأثیری بر دختر جاه‌طلب داستان دارد؟

امیر، پسر یک تاجر ثروتمند کابلی و از قبیله ی صاحب‌قدرت پشتون‌هاست. حسن، خدمتکار و همراه همیشگی امیر، از قبیله طردشده و فقرزده هزاره‌هاست. رابطه غیرمعمول این دو شخصیت، با تصمیم امیر به ترک دوستش در خلال تنش‌ها و ناآرامی‌های قومی، مذهبی و سیاسی سال‌های پایانی پادشاهی افغانستان، از هم می‌پاشد و این دو از هم بسیار دور می‌افتند. اما رابطه میان این دو شخصیت، آنقدر قوی است که امیر، برای جبران اشتباهات گذشته در قبال تنها دوست حقیقی‌اش، مسیری بسیار طولانی را بازمی‌گردد. رمان بادبادک‌باز، داستان به یادماندنی و تأثیرگذار یک دوستی نامحتمل بین پسری ثروتمند و فرزند خدمتکار پدرش را به‌شکلی استادانه روایت می‌کند؛ داستانی که در کشوری روبه‌نابودی و اضمحلال اتفاق می‌افتد و به قدرت دانش، تاوان خیانت، امکان رستگاری و عشق، ایثار و دروغ‌های میان دو پدر و پسرانشان می‌پردازد. رمان بادبادک‌باز، رمانی غیرمعمول و قدرتمند است که به یک اثر کلاسیک منحصربه‌فرد و دوست‌داشتنی تبدیل شده است.

نویسنده‌ای که نوشته‌هایش را بر ترس‌ها و فقدان‌ها بنا کرده، در روزهایی که همه ساکنان زمین، آرام‌آرام درحال گذار از پاندومی کرونا هستند، تریلوژی‌اش را با «هرچه باداباد» تکمیل کرده است. استیو تولتز، نویسنده یکی از بحث‌برانگیزترین رمان‌های هزاره سوم، چهارده سال پس‌از «جزء از کل»، این‌بار بودن و نبودن را به کناری نهاده و جهانش را بر سیر و سلوک حضور در میان فاصله آغاز و انجام استوار کرده‌ است. اگر زیستن اجباری‌ است که بر ما مستولی‌ است و نبودشدن نیز حتمیّتی بی‌بازگشت است، جهانی ورای این دو چگونه خواهد بود؟ آن‌گاه که هراس و هول از بودن و نبودن، به هول و هراس از زندگی و مرگ مدام مبدل شود، این جهان چگونه خواهد بود و انسان گیر افتاده و زنجیرشده در آن، چه خواهد کرد؟ آدمی که همه زیستنش در ازدست‌شده‌ها و به‌دست‌نیامدنی‌ها خلاصه شده و درعین‌حال این همه افسوسی تمام‌نشدنی‌ست که نمی‌شود بر آن فائق آمد؛ مسئله کتاب هرچه باداباد این است! و البته انبوهی پرسش اساسی که درگیرودار چنین مسئله‌ای برابر ما قرار خواهد گرفت و در این داستان عجیب باید به‌دنبال پاسخ‌هایشان بود.

خاطرات یک گیشا روایتی از خاطرات زندگی زنی گیشا به نام «نیتا سایوری» و دیدگاه و تجربیات او از حرفه گیشاگری در برخورد با مردم و خود زندگی است.

اما آنچه آرتور گلدن، نویسنده آمریکایی این کتاب در سیر داستان به ما نشان می‌دهد،چیزی فراتر از فقط یک زندگی‌نامه است. در واقع طی این داستان ما با فرهنگ و شیوه زندگی گیشاهای ژاپنی در طول زمان گزارش‌ها و شایعات گوناگونی درباره‌شان شنیده‌ایم آشنا می‌شویم

از نوع زندگی گیشاهای ژاپنی مطلع می‌شویم که آداب و رسوم دیرینه خشک و انعطاف‌ناپذیر،همراه با انضباط شبه‌نظامی حاکم بر زندگی شخصی و اجتماعی‌شان از آنان چهره‌ای مرموز و ناشناخته ساخته است.

روایت‌های بازگشت همواره روایت‌هایی نامعمول ولی قابل لمس‌اند. آن‌هایی که پس از یک رفتن بازمی‌گردند، به یک آدم، یک مردم، یک وطن و یک سرزمین، همیشه انبوهی احساس متناقض همراه با سرخوردگی را با خود به ارمغان می‌آورند. هرچند بازگشت‌ها همیشه یک‌شکل نیستند و امکان‌های متفاوتی بسته به نوع و دلیل هر رجعت برابر رجعت‌کننده وجود دارد، با این همه انگار همه‌‌شان در منتها و اعماق خود اندوهی دارند که در سرخوشانه‌ترین وضعیت‌ها هم هویداست. در این میان بازگشت‌های مردمان آرمان‌گرای آرمان‌خواه سرزمین‌هایی با تاریخ‌های کهن که سنگینی اسطوره‌ها و افسانه‌های ابدی بسیاری روی دوششان است، به‌شکل عجیبی به‌هم شبیه و درهم گره خورده‌اند. از یونان تا سوریه و ایران و… ، کم نبوده‌اند این نمونه‌های رجعت و دیدار دوباره با همه آن چیزهایی که برایشان جنگ‌ها شده بود و خون‌ها ریخته و جان‌ها از دست شده و در نهایت هیچ نمانده جز تلی از ویرانی، خاک و خون و آتش. «شکری، پسر یعقوب» روایت دیگری از همین بازگشت‌هاست به سرزمین و آدم‌هایش و تماشای داغ بر دل مانده و وطن‌سوخته در پس انقلاب و جنگی که نه به آدم‌ها رحم می‌کند و نه به تاریخ آن‌ها. شکری پسر یعقوب مسلح به آرمان‌هایش به جنگ آنچه فکر می‌کرد تاریکی‌ است رفته بود و حال که بازگشته، پس و پشت ماجراهایی را می‌بیند که در امروز حاضرند با ریشه‌های عمیقی در گذشته.

این رمان، درباره فردی است که از طرف پدر و مادر کولی خود طرد شده و به‌وسیله مرد دیگری پرورش یافته است. این فرد که پیوسته مورد اهانت برادرخوانده خود قرار گرفته، هنگامی که به سن رشد می‌رسد، خانه را ترک گفته و به سفری طولانی می‌پردازد و او پس از تلاش بسیار، با ثروت فراوان بازمی‌گردد و درصدد برمی‌آید تا از کسانی که او را تحقیر کرده‌اند انتقام بگیرد.

به این فکر افتادم که آیا قرار است بهترین سال‌های عمرم را در این شرایط فلاکت‌بار به بردگی این و آن بگذرانم و از دیدن بطالت، بی‌تفاوتی و حماقت بی‌اندازه این آدم‌های زمخت و نچسب و کله‌پوک، و از اینکه مجبورم ریخت آدم‌های مهربان، صبور، جدی و زحمتکش را به خودم بگیرم، از شدت خشم جان به لبم بیاید اما خم به ابرو نیاورم؟ آیا باید روزهای پی‌درپی خودم را به این صندلی زنجیر و در این چهاردیواری محبوس کنم و ببینم خورشید در آسمان تابستان شعله می‌کشد و زمان زمان شادی و سرمستی است و هر روز که از روزهای تابستان به‌سر می‌رسد با من می‌گوید فرصتی را که اینک از کف می‌دهم دیگر دوباره به‌دست نخواهم آورد؟ و…