در این چند دهه کتاب‌های متعددی با نام و در باب استاد محمدرضا شجریان منتشر شده است اما ممکن است برای اهل کتاب و موسیقی این پرسش مطرح باشد که چرا راز مانا تنها کتابی‌ست که استاد شجریان (در نامه‌ای به رسانه‌ها به تاریخ ۳۰مرداد ۱۳۸۲ و مصاحبه‌های متعدد) تأکید داشته‌اند «از مجموع مطالبی که به نقل یا با عنوان و نام اینجانب چاپ شده است» و هنوز هم چاپ می‌شود «فقط کتاب راز مانا مورد تأیید اینجانب می‌باشد.»
پاسخ شاید در این بخش از پیشگفتار کتاب باشد که به قلم جناب استاد شجریان آمده است:
«به عنوان هنرمندی که همواره مورد لطف بیکران مردم است، همیشه در برابر پرسش‌های جدی قرار می‌گرفتم. گرچه در حد توان می‌کوشیدم تا دیدگاه‌های خود را توضیح دهم و یا در اندک مصاحبه‌ها با رسانه‌ها برداشت‌های خود را درباره‌ی موسیقیِ ایرانی بیان کنم، اما کمتر این فرصت پیش می‌آمد تا به‌تفصیل در این باره سخن بگویم. راز مانا مجالی بود تا این تأملات را با جامعه در میان بگذارم. و فراتر از این باید بگویم که مجالی بود تا تجربیات و تأملات خود را دیگرباره مرور کنم… خوشبختانه دوستانم اهل مجامله و تعارف نبودند و تا نکته‌سنجی‌های بسیار نمی‌کردند و پاسخ دقیق نمی‌گرفتند قانع نمی‌شدند و به سراغ پرسش دیگر نمی‌رفتند. گمانم لطف این گفت‌و‌گوها در این است.»

من کیستم؟ چگونه شخصی منحصر به فرد می‌شوم؟ آگاهی چیست و ربطش با آنچه در مغزمان می‌گذرد چیست؟ اینها برخی از پرسش‌های مهمی است که علم و فلسفهٔ امروز می‌کوشد به آنها پاسخ دهد و تاثیری مستقیم بر نحوهٔ درک ما از خودمان دارد.
مل تامپسون نویسندهٔ کتاب «من» به این موضوع از زاویهٔ تازه‌ای نگاه می‌کند. او می‌گوید پرسش‌هایی که از قدیم دربارهٔ رابطه ذهن و بدن مطرح بود تا حدی به کیستی ما پرداخته‌اند اما نتوانسته‌اند به اصل موضوع نزدیک شوند: یعنی آن خودی که تجربه‌اش می‌کنیم.
در جهانی که رخدادهای تصادفی در یک چشم به هم زدن زندگی ما را زیرو رو می‌کند، آیا می‌توان تصور ثابتی از «من» داشت؟ آیا واقعا می‌توانم دوستانم یا اعضای خانواده‌ام را بشناسم؟‌ آنها چطور، آیا آنها می‌توانند واقعیت «من» را بفهمند؟ برای شناخت یک نفر اسکن مغزی‌اش بیشتر به دردمان می‌خورد یا زندگینامه‌اش؟ موفقیت چیست؟ آرمان‌های زندگی ما چگونه شکل می‌گیرند و چه نقشی در شکل گرفتن «من» دارند؟ اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی چه تاثیری بر «خود» ما می‌گذارند؟ اینها برخی از پرسش‌هایی است که در این کتاب به آنها پرداخته می‌شود.
تامپسون با نگاهی به فلسفه، ادبیات، علم و دین در نهایت این دیدگاه را مطرح می‌کند که «خود» یک ماهیت ثابت نیست بلکه یک فرایند است. فرایندی که در جریان آن حواس و حافظهٔ ما به کمک هم نقشه‌ای شخصی و منحصربه فرد خلق می‌کند. نقشه ای که به ما کمک می‌کند در جهان «راحت باشیم»، با دیگران ارتباط برقرار کنیم و به زندگی‌مان ارزش و معنا ببخشیم. تامپسون نشان می‌دهد که این فرایندی که توهّم ما از یک «من» متمایز از جهان را شکل می‌دهد، نه‌تنها به نورون‌های فاقد شخصیت ما شخصیت می‌بخشد بلکه جهان مادی خارج را هم تبدیل به جهانی می‌کند پر از ارزش، زیبایی، دوستی، معنا و تمام چیزهای دیگری که برایمان مهم است.
«من» برای همهٔ کسانی که به معنای زندگی‌شان فکر می‌کنند و گاهی از خودشان می‌پرسند من چطور این آدمی شده‌ام که هستم، کتابی خواندنی خواهد بود.

شنیده‌اید که می‌گویند هر پیشامد دلیلی دارد؟ من به این حرف اعتقاد دارم. بهترین موهبت‌ها یک‌دفعه نازل می‌شوند، بی هیچ توضیحی. اتفاقی به نظر می‌رسند. معمولا حتی هیچ شباهتی هم به موهبت ندارند. اما شما می‌پذیریدشان، چون چیزهایی هستند که انگار قرار بوده جلوی پای شما سبز شوند. بخت خودتان را امتحان می‌کنید. بعد، چند سال دیگر، وقتی مسیر قدم‌هایی را که برداشته‌اید دنبال می‌کنید می‌فهمید که همین اتفاق یک موهبت بوده، که این لحظه سرنوشت‌ساز بوده، چیزی که همه چیز را تغییر داده. و آن موقع اصلا این را نمی‌دانستید.

همیشه قصه‌های جا ماندن از قطار را می‌شنوید. اولش ناراحت‌کننده است اما طرف بعدش متوجه می‌شود که کیف پولش را داخل ماشین پارکینگ جا گذاشته بوده و چراغ‌ها را هم خاموش نکرده. یا از این هم بهتر: همان‌طور که منتظر قطار بعدی است، سر صحبت را با غریبه‌ای باز می‌کند. پنجاه سال بعد زوجی دارید که می‌خواهند پنجاهمین سالگرد آشنایی‌شان را جشن بگیرند. سه تا بچه. هشت تا نوه. چنین چیزهایی.

دنگ شیائوپینگ به صورت غریزی خصلت میهن پرستی داشت و به حزب کمونیست چین متعهد بود . حزب کمونیست الهام بخش دوستان و هم حزبی های دنگ به حساب می آمد . میهن دوستی در تمام ادوار زندگی و فعالیت های دنگ مشهود بود . از چهارده سالگی ، درست زمانی که امواج ناسیونالیسم کشور را در می نوردید در وجود او ریشه دوانده بود و در آن هنگام وی به عنوان یک شرکت کننده نوجوان دبیرستانی در خیابان های بخش گوئانگ ئان در تظاهرات خیابانی شرکت کرده بود . پنج سال بعد در فرانسه ، نا امید از کار طاقت فرسا در کارخانه و محیط کثیف آن ، که برای چینی ها اختصاص یافته بود از وعده و قول خود صرف نظر می کند و مجبور می شود فرصت مطالعه را به کناری نهد . بدین تربیت به شاخه فرانسوی حزب کمونیست چین می پیوندد . از آن زمان ، هفت دهه تا مرگش به عنوان یک کمونیست متعهد باقی ماند.

«مشتاق بودیم که آخرین و تازه ­ترین و خاص ­ترین و غیرواقعی ­ترین چیز را که هنوز کسی نمی­ دانست کشف کنیم و از دیگران جلوتر باشیم.»

«دنیای دیروز» زندگینامۀ خودنوشت «اشتفان سوایگ» نویسندۀ مشهور اتریشی است. بازگویی دوست ­داشتن­ هایی در حال تغییر و نویسنده شاهدوار از آن دیروز و از این امروز سخن می­ گوید:

«منِ امروز با منِ دیروز و صعودها و سقوط­ هایم چنان تفاوت دارد که گاه به نظرم می­ رسد نه فقط یک زندگی که چندین زندگی کاملاً متفاوت را زیسته ­ام.

ما چه چیزهایی که نبوده ­ایم و چه تجربه­ ها که از سر نگذرانده ­ایم.»

«دنیای دیروز» با ترجمۀ «مهشید میرمعزی» مخاطبش را در کنار شیرینی­ های که به او می­ چشاند به تأمل و تفکر وامی­دارد:

«چرا ما انسان­ ها از تاریخ درس نمی ­گیریم.»

تفاوت­ ها و تغییرنگاه­ ها از مهم­ترین موضوعاتی است که گاه به واسطه نگاه تاریخی اثر به آن پرداخته شده است و تفاوت تفکر مردم در بارۀ موضوعات مبتلا به جامعه در دنیای دیروز و امروز.

اشتفان سوایگ راوی این نگاه را به ادبیات هم تسری می­ دهد و از این موضوع نیز صحبت می­ کند که آیا امروز روز می ­توان باور کرد که زمانی اثری رئالیستی همچون «مادام بوواری» در دادگاه عمومی فرانسه اثری موهن و ممنوع اعلام شود و این­که کتاب­ ها هر چقدر هم که پنهانکار بودند، باز هم واقعیات زیادی را فاش می­ کردند.

جادوی ادبیات مضمونی است که زندگی نویسنده را دربرگرفته است و به آن حیاتی بخشیده است که نویسنده به آن از روحی برای وجود زندگی­ اش یاد می ­کند و همین روح به اثر حلاوتی کم نظیر بخشیده است که مخاطب را همراه خود می­ کند و به شعف وامی­دارد:

«برای منِ نوزده­ ساله، که تازه دبیرستان را تمام کرده بودم، بوی جوهر چاپ شیرین­ ترین عطر دنیا و حتی شیرین­ تر از عطر گل سرخ­ های شیراز بود.»

روزگارم بد نیست. با شادی و اندوهی خجسته، صبورانه روزگار می‌گذارم و ماندن با مردم ایران و کوشیدن در فرهنگ این کشور را بر هر چیز ترجیح می‌دهم.
و اما مطالب این کتاب در دو بخش تنظیم شده است:‌ بخش اول شامل دیدارها و آشنایی‌هایم با آدم‌های مشهور و گاهی هم نامشهور است. یک دو دیدار در موقعیتی، با شخصیتی معتبر داشته‌ام که آن برخورد، تأثیری مهم در زندگی من داشته است و یادکرد آن می‌تواند برای خواننده جالب یا متضمن فایده‌ای تاریخی و اجتماعی باشد. جدا از دیدارهای اتفاقی،‌ آشنایی‌های فراوان دیگری هم بوده که بیش‌تر به مقتضای حرفهٔ ادبی و جریده‌نگاری صورت پذیرفته است.
در بخش دوم بیش‌تر به وصف دوستی‌هایم با هنرمندان و ادیبان معاصر پرداخته‌ام و خاطره‌هایی از آن‌ها روایت کرده‌ام که نقل آن‌ها هم برای خودم لذت دارد،‌ هم می‌تواند سندی باشد سودمند یا روشنی‌انداز بر عرصهٔ ادبیات و هنر معاصر.
خاطرات نسل آخر روایتی است دست اول و مستند از جریان فرهنگی و اجتماعی نیم‌قرن اخیر. کوشیده‌ام تا با صراحت و صداقت تصویری واقعی از روزگارمان در این کشور به دست دهم.