نویسنده:محمد حسن نیا
نشر: امیرکبیر
توضیحات: نوشتار حاضر به بررسی تحلیلی و اسنادی تاریخ نفت ایران در ابتدای سده بیستم میلادی می پردازد و نشان می دهد که تاریخ نفت ایران تحت تأثیر چه عوامل داخلی و خارجی قرار گرفته و عوامل تاثیرگذار بر روند تاریخ نفت ایران چه بوده است. این کتاب همچنین نشان دهنده گوشه هایی از تاریخ اجتماعی و سیاسی مناطق نفت خیز و چگونگی انعقاد قرارداد دارسی، کشف نفت در مسجد سلیمان، تأسیس پالایشگاه آبادان، تاثیر دولت انگلیس بر نفت ایران، نقش گمرکات در تاریخ نفت ایران و در مجموع شکل گیری و توسعه شرکت نفت ایران و انگلیس است. اسناد داخلی و خارجی استفاده شده در این اثر برای بیان یک موضوع در بسیاری از موارد مطابقت داده شده و مباحث از خلال این اسناد استخراج گردیده است.

نویسنده: سید آقا عون اللهی
مترجم: پرویز زارع شاهمرسی
نشر: امیرکبیر
توضیحات:نویسنده مطالب خود را در پنج فصل ارائه کرده است و ساختار ویژه‌ای را بر آن حاکم نموده است. بخش‌های اول و دوم در واقع به عنوان مقدمه برای ورود به بخش اصلی می‌باشد. در بخش اول، پس از دسته بندی منابع به سه دسته: ۱. منابع عربی، ترکی و پارسی ۲. منابع به زبان‌های روسی و ارمنی ۳. سفرنامه‌ها و یادداشت‌های سیاحان و دیپلمات‌های اروپایی به زبان‌های مختلف، به معرفی این منابع و دلیل استفاده از آنها در کتاب می‌پردازد. در بخش دوم، تاریخ تبریز را در دوره باستان و میانه مورد بررسی قرار می‌دهد که در شکل گیری فضای ذهنی خواننده کتاب بسیار مفید است. سه بخش دیگر که در واقع اصل بحث را تشکیل می‌دهد به گونه هوشمندانه‌ای تنظیم شده است. در فصل‌های سوم و چهارم در دو بخش تاریخ افتصادی و اجتماعی شهر ذکر شده و سده‌های سیزدهم و پانزهم را در فصل سه و دو سده آخر را نیز در فصل چهارم آورده است و به جهت اهمیت علم و فرهنگ ، کل فصل آخر را به آن اختصاص داده است. در نتیجه گیری پایان کتاب نیز در شش شماره به تحلیل مطالب کتاب پرداخته است.

تالیف: محمدباقر ویجوبه ای
مترجم:غلامرضا طباطبایی مجد
نشر: امیرکبیر
توضیحات:کتابی که پیش رو دارید، وقایع چهار ماه از روزهای بحرانی و خونبار آغازین یازده ماه انقلاب تبریز – در محدوده تاریخی که سال‌ها بعد به استبداد صغیر مشهور شد – است به قلم شادروان حاجی محمدباقر ویجویه‌ای، یکی از تاجرین آگاه تبریز که «پیش از نوشتن احوالات تبریز از اول مشروطه به طریق اختصار، کیفیت ایام گذشته» را با قلمی موشکاف و دقیق نوشته و سپس «انقلاب تبریز و احوال جوانمردی جناب سردار و جناب سالار را به تقریر آورده»، آن‌گاه به نگارش یادداشت‌های روزانه خود مبنی بر شرح رخدادهای «وقایع انقلاب آذربایجان و بلوای تبریز» می‌پردازد.

نویسنده:شاپور رواسانی
نشر: امیرکببیر
توضیحات: در کتاب حاضر، فقط به جمع آوری و ارائه آن بخش از تاریخ سرزمین های مختلف توجه شده که وجود روابط قومی و فرهنگی میان این سرزمین ها را نشان می دادند.
در این کتاب تنها به ذکر کلیات در روابط میان اقوام و سرزمینهای جامعه بزرگ شرق، آن هم به صورتی بسیار مختصر بسنده شده و مراد از تهیه این مختصر، فقط اشاره و طرح مسئله است و نه بیشتر.

مطالب این کتاب، از فصل اول تا آخر آراء، اسناد و مدارکی هستند که برای توضیح نظریات ارائه شده در مقدمه و مؤخره، نوشته حاضر جمع آوری شده و ارائه می گردند.
این اسناد و مدارک و نظریات به طور پراکنده و مجزا در آثار فراوانی آمده اند، کاری که عرضه می شود در حقیقت و در عمل جمع آوری این شواهد علمی، در کنار هم قرار دادن برای نشان دادن روابط آنان با یکدیگر و تکیه بر روی وابستگی و پیوستگی آنان است و نه بیشتر.

نویسنده: ایساک یونانسیان
نشر: هزاره کرمان
توضیحات: «آلیک» – کتاب مسأله آرتساخ (قراباغ) به کوشش ایساک یونانسیان، پژوهشگر مسائل قفقاز و ترکیه از سوی نشر هزار کرمان، در 1500 نسخه و 399 صفحه، به صورت رنگی به چاپ رسید.
نویسنده این کتاب را در ده فصل و بصورت مجموعه مقالات مستند تاریخی که از سوی او و برخی مورخان و کارشناسان ارمنی و ایرانی، نگاشته شده تقسیم بندی کرده است.
تاریخ ارمنستان، تاریخ جمهوری آرتساخ (قراباغ)، تاریخ منطقه نخجوان، روند شکل گیری جمهوری آذربایجان، ریشه های درگیری بین ارمنستان و آذربایجان، جنگ قراباغ و وقایعی نظیر حادثه خوجالی و نقش ترکیه در آن و سیاست های ارمنی ستیزی مقامات جمهوری آذربایجان از نکات بارز و برجسته این کتاب محسوب می شود. بررسی منابع ایرانی، اسلامی و عثمانی در باب تعلق قراباغ به ارمنستان که به صورت نوشته ها و نقشه های تاریخی توصیف شده، دیگر مطالب مهم کتاب را شکل می دهد.
نگارنده در فصل های پایانی این کتاب علاوه بر موارد ذکر شده، به بررسی درگیری های حل نشده ای نیز می پردازد که به صورت یک جنگ رسانه ای در غالب تاریخ سازی و هویت سازی تصنعی از سوی جمهوری آذربایجان در منطقه در جریان بوده و اعمال می گردد. از نظر نویسنده این موارد حل نشده باعث شده تا امروزه مقامات و تاریخدانان جمهوری آذربایجان با وجود بیش از 1600 ابنیه، سنگ نبشته، کتیبه، کلیسا، ،چلیپا سنگ و گورستان مسیحی ثبت شده در منطقه قراباغ، وجود نقشه های تاریخی بسیار، نوشته های تاریخدانان مشهور و حاکمیت چند صد ساله ایران به منطقه قفقاز، با صرف هزینه های میلیاردی دست به تحریف های تاریخی گسترده زده و کلیه شواهد، مدارک و نقشه های تاریخی بجا مانده از تاریخ نگاران و جغرافی دانان بنام ایرانی، روس، اروپایی و ارمنی در خصوص تاریخ ایران، ارمنستان و قراباغ را وارونه جلوه دهند.
نویسنده امیدوار است که این کتاب گوشه هایی از حقایق و تاریخ منطقه قفقاز را روشن ساخته و گامی جهت جلوگیری از تحریف تاریخ، ملل باستانی و بزرگی چون ایران و ارمنستان فراهم سازد.
در این کتاب مقالاتی از دکتر کارن خانلری، شاهن هوسپیان، روبن گالیچیان، آنوشیک ملکی، هایک دمویان، روبرت مارکاریان به همراه مقالاتی از ایساک یونانسیان با استفاده از نوشته های دکتر عنایت الله رضا، کاوه بیات و تاتول هاکوپیان در غالب مقالاتی از فصل نامه فرهنگی، اجتماعی پیمان مشاهد می شود

نویسنده: احمد راسخی لنگرودی
نشر: کویر
توضیحات: دكتر منوچهر اقبال در 24 مهر 1288 خورشیدی در خراسان به دنیا آمد. پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی در سال 1301 موفق به گرفتن دیپلم شد و در 1305، جهت ادامۀ تحصیل به فرانسه سفر كرد. او در 1312 از دانشكدۀ پزشكی پاریس فارغ‌التحصیل شد و در همان سال به ایران بازگشت. وی در 1313 برای درمان رضاشاه، نزد وی رفت. برخی از عنوان‌ها و شغل‌های واگذارشده به دكتر اقبال عبارت‌اند از: معاونت و ریاست بهداری شهرداری مشهد، ریاست بخش بیماری‌های عفونی بیمارستان راضی، معاونت وزیر بهداری در دولت قوام‌السلطنه، وزیر بهداری، وزیر پست و تلگراف، وزیر فرهنگ، وزیر راه، وزیر كشور و استاندار آذربایجان، رهبری حزب ملیون و ریاست دانشگاه تهران. دكتر اقبال در چهارم آذرماه 1356 در مشهد درگذشت. كتاب حاضر، دربارۀ زندگی سیاسی و كارنامۀ شغلی دكتر منوچهر اقبال به همراه اسناد و تصاویری از وی است.

نویسنده: پاملا پورتر
مترجم: روح الله امامی مهر
نشر: کویر
توضیحات: هنوز از پسِ گذشتِ قرن­ها، نبردهای قرونِ وسطا همچنان از موضوعات جالب توجّه دنیای آن دوران است. تصویری که از برقِ سلاح­های رزمِ سوارکارانِ سده های میانه در تصوّر امروزیان مانده است، و رنگارنگیِ لباس­های فاخر جنگیِ پهلوانانِ آن دوران، همراه با داستانِ نبردها و دلاوری­هایشان، همچنان تأثیر قدرتمندِ خود را بر ذهنیّتِ مردمانِ امروز حفظ کرده است؛ و نوآوری­های تکنیکیِ آن روزگار و ساختن و اختراع و به­کارگیریِ ماشین­های بزرگ نبرد، امروزه مورد شگفتی و تحسین کنجکاوان و علاقه­مندان قرار می­گیرد. بخشی از چنین تأثیراتِ تصویریِ عمیق را مدیونِ نقّاشی­های فراوانی هستیم که از همان دوران برای ما باقی گذارده­اند؛ نقّاشی­هایی که چون بررسی می­کنیم، به­خوبی پیداست که جنگ، همان دوران نیز مثل امروز، پدیده­ای سخت ­ظالمانه و نفرت­انگیز می­نمایانده است. امّا تصوّری که از جنگ نزدِ مردمانِ این روزگار هست به­کلّی متفاوت از چیزی است که در سده­های میانه وجود داشت. جنگ را امروزه اتّفاقی نامطلوب و خاصّ می­دانیم که تا حدّ امکان باید از آن پرهیز کرد؛ حال آن­که در قرونِ وسطا، جنگ یکی از مهم­ترین مؤلّفه­های توسعه اجتماعات و تمدّن­ها بوده.

نویسنده: جاستین کلگ
مترجم: روح الله امامی مهر
نشر: کویر
توضیحات: برای بازگشتن و سر زدن به تاریخ پدیده عظیمی همچون “کلیسای قرون‌وسطا”، هم می‌توان به دیدن بنای کلیساهای بازمانده از آن قرن‌ها رفت، و هم می‌شود متون تاریخ سده‌های میانه اروپا را خواند؛ اما این کتاب، مسیری جدید میان «هنر» و «متن» را برگرفته و از گذر این مسیر، سیمایی از کلیسای قرون‌وسطا نشانمان می‌دهد که گوشه‌هایی تازه از بن تاریخ را بازخوانی می‌کند، که خصوصاً برای ما که تنها از دور به تاریخ و فرهنگ کلیسا نگاه کرده‌ایم می‌تواند جالب‌توجه باشد. کار تازه‌ی این کتاب این است که نسخه‌های خطی قرون‌وسطایی را بررسی نموده، آثار تصویری و نقاشی‌های این کتاب‌های کهن را هر جا که به موضوع کلیسا مربوط می‌شده گردآورده و از مرور این تصاویر، «سیمای کلیسای قرون‌وسطا» را ارائه می‌کند. زمینه کار این کتاب، نسخه‌های خطی موجود در کتابخانه ملی بریتانیا بوده است و از این مجموعه سه کتاب دیگر «سیمای قدیسان قرون‌وسطا»، «سیمای نبردهای قرون‌وسطا» و «سیمای جادوگران قرون‌وسطا» نیز توسط همین ناشر به چاپ رسیده است. این کتاب توسط جاستین کلگ نوشته شده است.

نویسنده: هادی رهبری
نشر: کویر
توضیحات:موضوع پژوهش حاضر تحلیل ماهیت طبقاتی تجار عصر قاجار است. منظور از ماهیت طبقاتی تجار فرایند تغییرات طبقاتی تجار در جهت حفظ استقلال طبقاتی خود در مقابل دولت است. این فرآیند را در سه دوره زمانی از یک مقطع تاریخی مورد بررسی قرار داده‌ایم. دوره اول، از تشکیل سلسله قاجار تا آغاز عصر شکار امتیازات می‌باشد. دراین دوره تجار به‌عنوان یک طبقه اقتصادی در یک رابطه بده و بستان با دولت قرار داشتند. یعنی اینکه تجار به دلیل برخورداری از بیشترین نقدینگی در نزد خود همواره مورد توجه و عنایت سلطان بودند. و از آنجا که دولت به پول نیاز داشت امنیت جانی و مالی و نظم را که اساس فعالیت اقتصادی است برای این طبقه تامین و در مقابل تجار هم با حفظ استقلال طبقاتی خود نیازهای مادی دولت را در تنگناها و بحران‌های شدید مالی از طریق وام برطرف می‌نمودند.

نویسنده: ژاک لوگوف
مترجم: بهاالدین بازرگانی گیلانی
نشر: کویر
توضیحات: آیا اروپا زائیده قرون وسطی است و در این دوران پابه عرصه هستی نهاده است؟کدامین ویژگی های قاره اروپا از قرون وسطی نشات می گیرند و کدامین خصلت ها و روحیات مردمان این قاره ریشه در دوران مذکور دارند؟اساسا چگونه و به چه حقی می توان از وحدت فرهنگی و تمدنی این قاره سخن به میان آورد؟ژاک لوگوف مورخ برجسته و پر آوازه فرانسوی در این کتاب به سوالات مذکور پاسخ های متفاوتی نسبت به شیوه سنتی تاریخ نگاری های گذشته می دهد و سرگذشت قرون وسطایی اروپا از منظری کاملا نو محققانه و واقع اندیش به بررسی می نشیند.او در این کتاب که با اقبال جهانی زیادی مواجه شده،جریان فکر جدیدی را که دیر زمانی اعتقادی به تاریک و بد اندیش بودن قرون وسطی ندارد تقویت می کند و چنین دیدگاهی را با هنر نقالی تاریخی ماهرانه و نگاه نافذ باستان شناسانه خود هر چه بیشتر تقوت می کند و بیلانی سر راست و شفاف از سالیان متمادی اشتغالات فمری و کندوکاوهای پر تنوع خود پیرامون دوران مذکور به خواننده منتقل می نماید.
او در صدد نتیجه گیری این معنای با اهمیت و قطعی بر می آید که نه تنها در عصر حاضر بلکه در آینده هم این قرون وسطی است که به عنوان مهم ترین ما ترک اعصار گذشته اروپای واحد و متحد امروز را با مشقت و صبوری در دامان خود پرورانده است.

نویسنده: علی اصغر حقدار
نشر: کویر
توضیحات: محمد علی فروغی به نسلی از روشنفکران ایرانی تعلق دارد که توانستند ایده‌های مدرن را به محک آزمون عملی زده و آموخته‌های خود را در نهادهای فرهنگی ـ سیاسی و اقتصادی تجربه کنند؛ ذکاءالملک فروغی، علی اکبر داور، عبدالحسین تیمورتاش و… از جمله روشنفکران عملگرایی هستند که از فرصت به دست آمده توسط دولت مدرن و متمرکز دوره‌ی رضا شاه استفاده کرده و خواسته‌ها و اهداف معوق مانده‌ی جنبش مشروطیت را با تأخیری بیست ساله به کنش‌های نوین پیوند زدند؛ نسل اول روشنفکران ایرانی از این فرصت بی‌بهره بودند و فقط توانستند به تبیین ایده‌های جدید و پرداخت تحول شرایط نوپیدایی بپردازند که پارادایم مدرنیته را در گسست از دنیای پیشین، با ورود ایران زمین به روابط تازه‌ی بین‌المللی پیش روی آنان گذارده بود. محمد علی فروغی که دانش آموخته‌ی فرهنگ جدید بود و دستی در معارف سنتی نیز داشت، این امکان برایش فراهم شد که آموخته‌هایش را در ایجاد نهاد دانشگاه ـ فرهنگستان ـ بازسازی بخشی از شرایط اقتصادی ـ بازخوانی سیاست اجرایی و بنیانی‌تر از این‌ها، آگاهی بخشی از پایه‌های اندیشگی مدرنیته برای جامعه و فرهنگ ایران به ارمغان آورد؛ کنش‌ها و تلاش‌های فروغی منحصر به آن چه اشاره شد نیست، او با تکیه بر یافته‌هایش از سنت فکری ـ ادبی پیشینیان به بازپرداختی انتقادی از متون کهن اقدام نمود و با تألیف و ترجمه‌ی یکی از اصلی‌ترین متون فلسفه‌ی مدرن و بنیان تاریخ نویسی فلسفه‌ی جدید، بر تحول نظام اندیشگی در جهان امروز مهر تأیید گذاشت؛ می‌توان به استناد آثار و تألیفات بر جای مانده از محمد علی فروغی، کنش‌های متجددانه‌ی او را به بیش از این‌ها و تا عرصه‌های روابط دیپلماتیک و… نیز گسترش داد و بر مبنای فعالیت‌های شصت ساله‌ی او سخن از جایگاه و اهمیت ذکاءالملک در تاریخ اندیشه‌های ایرانی در دوره‌ی معاصر گفت؛ به جرئت می‌توان به والایی محمد علی فروغی در جریان روشنفکری ایران معترف بود.

نویسنده: علی اصغر حقدار
نشر: کویر
توضیحات: دیدگاه من در این رساله، تبیین انحطاط تاریخی ایران و زوال اندیشه است، بر پایه بازخوانی پروژه فکری دکتر جواد طباطبایی؛ انحطاط و زوالی که اگر به جد و از دیدگاه مدرنیته به پرسش گرفته نشود، به حذف فیزیکی ایران و فرهنگ آن از ضیافت جهانی در آینده‌ای نه چندان دور راه خواهد برد؛ دیری نخواهد گذشت که سرگذشت ایران همانند خاطره اقوام باستانی سومری و ملل سلتی در کتاب‌های تاریخی خوانده شود؛ تمدن‌ها و فرهنگ‌هایی که در دگرگونی زمانه و پدید آمدن نیازهای جدید انسان‌ها، از باززایی و تحول بازمانده و راه به بن‌بست و انحطاط بردند.

نویسنده: علی اصغر حقدار
نشر: کویر
توضیحات: مجموعه اندیشه‌های ایرانی، تحلیل و بررسی افکار و آرای صاحبنظران و روشنفکری است که نظام اندیشه و فرهنگ ایرانی را در گذر زمان به تکاپو واداشته و آن را پذیرای تحول و تغییر در سیر تاریخی کرده‌اند، آنان با گذار از اندیشه‌های مألوف و سنتی جامعه، دست به آفرینش نظام فکری تازه‌ای زدند و راه را برای تولید و شکل‌‌گیری شیوه‌های نوین اندیشه و فرهنگ هموار کردند.

مجموعه نوشته‌‌ها و تحقیقات فریدون آدمیت دوره زمانی تقریباً 50 ساله دگرگونی‌های اجتماعی سیاسی از جنبش تنباکو 1326ش تا استبداد صغیر 1290ش را شامل می‌شوند تحلیل و گزارش اندیشه‌های مترقی و متجدد روشنفکران اولیه ایرانی در تحکیم و پی‌ریزی نهادهای مدنی و ساختارهای سیاسی مدرن بخش دیگر تألیفات آدمیت را در بر می‌گیرند این دوره را با پیش‌زمینه‌های آن در جنگ با روسیه تا تغییر سلطنت می‌توان دوران کلاسیک فرهنگ مدرن ایرانی نامید.

در این کتاب پیش از اینکه از ایده‌های مدرن کلاسیک ایرانی و کنشگران سیاسی مدرن و ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران بر پایه آثار و تألیفات فریدون آدمیت سخن گفته شود روش تاریخ‌نگاری آدمیت و روش تحلیلی او به عصر مشروطیت باز گفته می‌شود .