نویسنده: مهدی رفیع
نشر: نی
توضیحات: آشنایی زدایی از سهراب سپهری «مساحت احساس» با عنوان فرعی «سهراب سپهری و هنر عرفانی در جهان معاصر»، کتابی است از مهدی رفیع که از طرف نشر نی منتشر شده است. در این کتاب از منظری فلسفی به هنر و اندیشه سهراب سپهری پرداخته شده است و به گره خوردگی آثار او با مسائل فلسفی و هستی شناختی زمان ما. نویسنده در بخشی از مقدمه کتاب، درباره شیوه فصل بندی آن و رویکردش به سپهری می نویسد: «ترتیب فصول کتاب حاضر به نحوی است که خواننده می تواند از هرکدام از فصل ها که بخواهد به متن وارد شود. فصول بر اساس پیوندی درونی و تودرتو با یکدیگر تدوین شده اند و «ظاهرا» با هم ربط رویه ای ندارند، اما بر اساس مفاهیم و مباحث اصلی متن، به جای «بازنمایی»، منطقی دیگر را برای «هم نشست» برمی گزینند و هم چون «قنات»، رشته ای از «حرکت های زیرزمینی» را می گسترند. معماری متن گاه از بافت «فرش ایرانی» ملهم است و گاه از معماری اسلامی و «کوچه های باریک گشوده بر منظره های وسیع»،؛کوچه هایی که در یکدیگر می پیچند و ترسیم گر لحظه های مکاشفه اند. در نهایت شاید متن بیش از «آن چه می گوید»، در «آن چه نمی گوید» یا در «خلوت» خود «حضور» دارد، تا بخش اندکی از حیات باطنی یک هنرمند را در ابعاد بی شمارش ترسیم کند. از این جهت کار این نوشتار به جای «آشنایی با سهراب سپهری»، گونه ای «آشنایی زدایی» از او است و «هنر – اندیشه» سپهری را در آزمون/خوانشی نظری و عملی در بطن رویدادهای «جهان معاصر» قرار می دهد تا از «تصویر رسانه ای شده و ساده انگارانه»ای عادت زدایی کند که سال هاست حول سپهری کشیده شده است». کتاب «مساحت احساس» شامل پنج فصل است. عنوان فصل های کتاب عبارتند از: «دوره بندی نقاشی های سهراب سپهری از منظری فلسفی»، «فراسوی بازنمایی و امر عینی: تاریخ نوین نقاشی شرق»، «اطاقِ آبی هنر- اندیشه سهراب سپهری: زیست بوم شناسی عرفانی در هنر معاصر»، «آهنگ رنگ: به سوی یک نقاشی- موسیقی و آمیختگی احساس ها»، «از نقاشی- شعر تا سینما – شعر: سهراب سپهری و فروغ فرخزاد». آنچه می خوانید سطرهایی است از فصل پنجم کتاب: «سهراب سپهری، فروغ فرخزاد و هوشنگ ایرانی در تاریخ شعر معاصر سه هنرمندی هستند که از هنرهای دیگر در پیوند با شعر بهره گرفتند و به ترتیب نقاشی- شعر، سینما- شعر و موسیقی- شعر را در هنر معاصر ایران پایه گذاری کردند. در اشعار سپهری و به طور خاص از «صدای پای آب» به بعد، تصاویر نقاشانه، حرکت های عمودی شعر را با کنار هم نشینی شان به شکلی شگفت می سازند. هنر نقاشی برای شعر سپهری به تدریج به شیوه ای از پیشبرد و راهبرد متنی بدل می شود… مسئله رابطه میان هنرها تنها ادغام دو یا چند هنر نیست، بلکه تداخل وجودی کارکردها و رویکردهاست. نحوه ساخت- بیانِ هنری- شعری سپهری کارکردی نقاشانه از تصاویر کلمات و سطور را آشکار می کند، در حقیقت او با شعر نقاشی می کند: تصویری کنار تصویری دیگر و این عملکرد، نقاشی- شعر یا تصویر- کلمه را می سازد. اما تصاویر سپهری تنها با نگاه شاعر یا در بطن روایت او به حرکت در می آیند».

نویسنده: هیوا مسیح
نشر: قصیده سرا
توضیحات:های، کجا می روی، از کجای زندگی ات می آیی؟
اینجا هیوا خواب الاغهای مهربانی را دیده است که حالا سپیدترین شان به کتاب و کلمات آمده،
راه می رود، حرف می زند، عاشق می شود.
او رژ سرخی بر لب نو عروسان است
او به زبان سکوت، آهسته به حرف در می آید.
در حجم کوچک دهان شته ای حتا.
در حجم کوچک بال پروانه ای.
و در حجم کوچک میان دو لب انسانی اش به حرف در می آید.

نویسنده: ساره دستاران
نشر: آموت
توضیحات: حسن همایون: یک: «دلفین ها در خواب هایم شنا می کنند» نخستین مجموعه شعر ساره دستاران در دو فصل «هویج افتاد» و «ناگهان ابر در آینه» دربرگیرنده شعر های این شاعر نوشته شده در سال های دهه 80 به تازگی از سوی نشر آموت منتشر شده است. در این یادداشت بنای نقد ندارم و به مرور و معرفی این مجموعه می پردازم: پیش از هر چیز آن شعر را که از همه شعر های این مجموعه دوست دارم و به نوعی بیشتر می شناسمش پیش می کشم: شعر سفر: «گاهی وسط کار/ رها می کنم و/ می روم/ تا دریای شمال/ دریای جنوب/ می سی سی پی/ با همین قایق کاغذی روی میزم». این شعر مدخل خوبی است برای راه پیدا کردن به مکانیزم تخیل نزد خانم شاعر، به واقع در این مجموعه شاعر دو ابژه «روزمر گی» و «خیال پردازی» را به عنوان استراتژی های اغلب شعر هایش انتخاب کرده است و بر اساس این دو محور است که شعر های این مجموعه در تنوع مضمونی و زاویه دید و پرداخت رقم خورده است. بسامد بالای کلمه روز و دیگر کلمه های مشتق از آن و هم خانواده اش، همچنین تاکید بر آنچه معطوف به فرآیند زیست هرروزه است، من مخاطب را بر آن می دارد تاکید کنم روز مر گی به عنوان یکی از محورها ی مجموعه شعر های این کتاب عمل می کند. دیگر آنکه تخیل شاعر در مواجهه با همین ملال ناشی از روز مر گی است که خیال پردازی خاص شعر های این مجموعه را رقم می زند. دقیق تر بگویم راوی برای تحقق شعر به دوردست ها نمی رود و از همین اتفاق های معمول بهره می گیرد و با تخیلی قوی سعی می کند موقعیت کلیشه شده در بطن و حاشیه زندگی هرروزه را به چالش بکشد و ما را با شکلی دیگر از زندگی روبه رو کند. دلیل دیگر انتخاب شعر «سفر» هم مساله شخصی است. ماجرا ساده است: این قایق کاغذی که راوی از آن حرف می زند یا آن را پیش می کشد تا تخیلش را به کار بیندازد، برای من اما اسباب بازی بود به شکلی دیگر. گاهی وقت ها چشم همکار و دوست عزیز ساره دستاران را می پاییدم تا آن را از سر میز کارش دودر کنم، اما هر بار به شکلی ناکام می ماندم! همان میز کار گوشه دیوار گروه فرهنگی خبرگزاری ایسنا در آن ساختمان قبلی این رسانه را می گویم.

دو: دیگر آنکه در معرفی مجموعه شعر «دلفین ها در خواب هایم شنا می کنند» باید بگویم شاعر عموما سعی بر ایجاز دارد و عمده شعر های کتاب کوتاه است. همچنین زبان و نثری روان دارد، شاعر برای تحقق شعر و ادبیات به زبان تا آنجا پرداخته است که بتواند تخیلش را شکل داده و منتقل کند: برخلاف تلقی هایی از شعر که با دست بردن در ارکان جمله و جابه جایی و همچنین مراعات سازی و بازی های زبانی در پی دستیابی به شعر است. در این مجموعه شاعر اما سعی دارد با اعتماد به زبان معیار و همچنین کمترین دست بردن در ارکان جمله، از طرفی بهره گیری از تخیلی اثر گذار و حسی جاندار به شعر دست پیدا کند و مخاطب را همراه کند.

سه: دیگر آنکه با وجود افول یا فرو کش کردن تب استفاده شاعران جوان از عموم قالب های کلاسیک از جمله غزل، اما تب تغزلی نویسی و رویکرد های لیریک در شعر نه تنها کم نشده است بلکه بر خیل علاقه مندان این رویکرد هرروزه افزوده می شود. مجموعه «دلفین ها در خواب هایم شنا می کنند» هم از این رویکرد خوشایند و مورد پسند مخاطب و شاعر شانه خالی نمی کند و عمده شعر های این مجموعه در این فضا نوشته شده است: در عین حال شاعر در مجموعه «دلفین ها در خواب هایم شنا می کنند» به مصائب آدم ایرانی مانده در گرفتاری های سنت و تجدد بی اعتنا نیست و سعی می کند از منظری فردی به موضو ع های عام و فراگیر مبتلابه ما بپردازد: از جمله به مفاهیم بی اعتمادی، دروغ و همچنین خیانت و تنهایی که در شمار مسائل اجتماعی است، که به آنها می پردازد.

چهار: در بند پایانی یادداشت بر این مجموعه ترجیح من اما این است که چند شعر از مجموعه «دلفین ها در خواب هایم شنا می کنند» را بخوانیم: شعر زندانی «دیوارها را ورق می زنی/ که زندگی ات شده اند / آینه ات، دفترت، منظره ات / دیوارها همه زندگی ات شده اند / خط می کشی و / ورق می زنی». دیگر شعر سکانس آخر «فایده یی ندارد/ کلنجار رفتن با زندگی /مثل حرف زدن / با شخصیت های فیلم ها/ دست آخر/ کاری را می کنند/ که کارگردان می گوید». شعر دیگر سقوط «بلیت یک طرفه/ و عکس دختری که تنها می ماند/ شوخی تلخی است زندگی/ وقتی هر چیزی راهش را گم می کند/ مثل هواپیمایی که فرود آمد/ تا تو اوج بگیری». از دست ما خاطره باز ها… این شعر هم اما خاطره تلخی دارد. وقتی نوشته شد که همکاران ما حسن قریب و اسماعیل عمرانی برای ماموریت رفتند، اما هواپیمای سی- 130 سقوط کرد و همراه دیگر همکاران خبرنگار و عکاس مان از دنیا رفتند. شعر دیگر شب «پیش از خواب / می چرخم به سمتش/ حرفی نمی زنیم / به هم نگاه می کنیم / من و/ دیوار روبه رو» نمونه هایی از شعر های این مجموعه هستند.

پنجم: اشتباه می کردم که چهار آخرین بند این یادداشت باشد: به اعتقاد من ِ خبرنگار کتاب بخشی از معرفی یک کتاب، گزارش از سانسورشده های کتاب است، ولو اینکه به مذاق برخی خوش نیاید. مجموعه شعر «دلفین ها در خواب هایم شنا می کنند» هم با وجود اینکه مانند همه کتاب های چاپ شده در ایران از ممیزی می گذرد، اما سعی کرده است تا حدی تشخص خودش را نشان دهد و مشمول این اتفاق ناخوشایند نشود که بسیاری از کتاب ها بعد از دریافت مجوز شبیه هم می شوند، در حالی که پیش از ارسال برای دریافت مجوز هر کدام تا حدی تشخصی نسبت به دیگر آثار شعر دارند. باری از این مجموعه هم شعر هایی حذف شده است که اینجا شعر «تار و پود» را می خوانیم: «مثل نخ هایی / که بالامی روند/ از دار قالی / شکل می گیرم/ زیبا می شوم/ …

نویسنده: سولماز صادقزاده نصرآبادی
نشر: آموت
توضیحات: نخستین مجموعه شعر سولماز صادق زاده نصرآبادی با عنوان «نان فقط یک واژه نیست» به زودی روانه بازار می شود. این مجموعه شامل گزیده ای از سپید سروده های شاعر با مضامین اجتماعی و دغدغه های زنانه است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، صادق زاده نصرآبادی درباره نخستین دفتر شعرش گفت: این مجموعه نخستین دفتر شعر مستقل من و در قالب سپید است. حدود 50 قطعه شعر سپید کوتاه و بلند در این مجموعه ارایه شده که حاصل یک دهه فعالیت من در این حوزه است.

وی افزود: بیشتر این شعرها از مضمون و دورن مایه اجتماعی با حال و هوایی زنانه برخوردار هستند.

این شاعر درباره ویژگی های ساختاری شعرهایش توضیح داد: بارزترین ویژگی این شعرها، تصاویر شعری قوی آن ها است. از سوی دیگر در سرایش این شعرها از زبان ساده ای بهره گرفته ام؛ چراکه معتقدم شعر باید به گونه ای باشد که مخاطب بتواند با آن ارتباط برقرار کند.

وی ادامه داد: این ارتباط و لذت بردن مخاطب باید با هم توام باشد و اگر چنین نباشد شعر ناقص است. از سوی دیگر انتخاب شعرهایم برای این مجموعه زیر نظر عده ای از دوستان شاعر و منتقدم صورت گرفت و برهمین اساس تعدادی از شعرهایی که فکر می کردم بیش از حد خشن هستند یا حس زیبایی شناسی مخاطب را تحریک نمی کنند، از مجموعه حذف کرده ام.

صادق زاده در پایان و درباره عنوان این مجموعه گفت: از یک سو نان دغدغه روز است و از سوی دیگر می خواستم عنوانی را برای این مجموعه در نظر بگیرم که چندصدایی در آن وجود داشته باشد.

نویسنده: علیرضا بهرامی
نشر: آموت
توضیحات:«تو کدام پیامبری؟!/ که این طور بی محابا/ به آب می زنی…/ تو کدام پیامبری؟!/ بدون عصا…/ بدون ماهی…/ تو شاید خود ماهی/ اما مگر ماه می تواند/ تکثیر شود،/ آرام آرام در گوش آب/ آواز بخواند،/ روی سیم های خاردار/ تو کدام پیامبری؟/ حرفت چیست؟/ اصل و نسبت از کجاست؟/ که نه پلاک های شناسایی می دانند/ نه استخوان پوسیده در آب/ که قدر نیزار را خوب می شناسد/ چه بوی خوشی می آید امشب/ از این رودخانه آب شیرین/ که به تمام سرزمین های مطابق نقشه/ و دریاهای ناشناخته می ریزد/»

علیرضا بهرامی، شاعر و روزنامه‌نگار، متولد 1356 است. پیش از این مجموعه شعرهای «تا آخر دنیا برایت می نویسم» و «وقتی که برف می بارد» را منتشر کرده است.