نویسنده: حجت الله اصیل
نشر: کویر
توضیحات: دهخدا، ادیب بزرگ، نویسنده نامه سترگ «لغت‌نامه»، طنزپرداز بی‌مانند روزگار ما و سراینده اشعار شیوا و شیرین، برای مردم ایران به‌ ویژه گروه‌ های درس‌خوانده و اهل مطالعه چهره ‌ای شناخته است، اما دهخدای روشنفکر مسلح به فلسفه خاصی در زندگی سیاسی و اجتماعی، و دهخدای هوادار و مدافع سختکوش عدالت اقتصادی و اجتماعی، و طراح اصلاحات ارضی در یک سده پیش شاید، چنان‌که باید، برای بسیاری از ایرانیان شناخته نباشد. دهخدا، روشنفکر راستین با معیار جهانی بود. او ذهنی نوجو و اندیشه ‌ای پیشرو داشت، در مقالاتی که به طنز یا به جد می‌نوشت، با نادانی، پلشتی، خرافه ‌پرستی، ریاکاری، بیدادو سرکوب و ستم درمی‌آویخت و در همان حال، گفتار و کرداری هماهنگ داشت؛ چنان می‌رفت که می‌اندیشید و می‌گفت و می‌نوشت.

نویسنده: حجت الله اصیل
نشر: کویر
توضیحات :برخورد جدی ایرانیان با تمدن نوین غرب با جنگ‌های ایران و روس آغاز شد. تا آن هنگام، آشنایی با جهان غرب، محدود به آمد و شد نمایندگان اندک شمار سیاسی و جهانگردان و بازرگانان غربی بود. ایرانیان نیز به کشورهای اروپایی بسیار کم سفر می‌کردند و اگر مشاهداتی داشتند، در سطح جامعه پژواک چندانی نداشت. جنگ ایران و روس، ایرانیان را نخست با چهره خشن مدرنیته آشنا کرد. برتری ارتش بسامان و مدرن غربی چنان بود که عباس‌میرزا درباره آن گفته بود «یک مشت سرباز اروپایی دسته‌های سپاه مرا با ناکامی مواجه ساخته.» این برتری، گردانندگان امور سیاسی و نظامی کشور را متوجه ضعف بنیادی نظام سنّتی کرد. دیگر آنچه پیروزی می‌آفرید، نه ارزش‌های پهلوانی گذشته و آیین رزمی شاهان و سپهسالاران سلف که دانش راهبردی و فنون تازه جنگی بود که در دانشگاه‌ها آموخته می‌شد. دشمن از این دانش و فن برخوردار بود و ایرانیان از آن ناآگاه. شکست دربرابر سپاهیان روس تأثیری ژرف بر اندیشه و روحیه ایرانیان داشت. از یک‌سو آنان با روابط بین‌الملل و دیپلماسی نوین آشنا شدند، و ایران به‌ عنوان مهره‌ای حساس در مسأله شرق در مرکز توجه سیاست جهانی قرار گرفت.