فصل نخست کتاب، نگرشی است کلی بر سیاست‌گذاران عمومی (مطالعه‌ی دولت در عمل) که طی آن، موضوع و روش سیاست‌گذاری عمومی، جایگاه محوری دولت در این رشته، و روش‌های تحلیل سیاست‌ها معرفی می‌شود. فصل‌های بعدی کتاب، تفصیل کلیات فصل نخست است با این موضوعات: نظریه‌ی انتخاب عمومی و سیاست‌گذاری عمومی، مشکل و دستور کار عمومی، راه حل گزینی، تصمیم‌گیری در عرصه‌ی عمومی، اجرای سیاست‌های عمومی، و ارزیابی سیاست‌های عمومی (تحول ارزیابی در ایالت متحده امریکا، فرانسه).

«منازعة قومی شکلی از منازعة گروهی است که در آن حداقل یکی از طرف‌های درگیر، علل و راه‌حل‌های بالقوّة آن را بر اساس تقسیم‌بندی‌های تبعیض‌آمیز قومی واقعی یا تصوری تفسیر می‌کند.» در کتاب حاضر به بررسی برخی از منازعات قومی در زمان‌های مختلف و قاره‌های مختلف پرداخته شده است. در این اثر ابتدا نظریات موجود دربارة منازعات قومی طرح شده و سپس، این نظریه‌ها و مزایا و محدودیت‌های آن‌ها مرور دقیق شده و ارزش توضیحی آن‌ها در چرایی تداوم و گسترش آن‌ها ارزیابی شده است. در ادامه، نشان داده شده که چگونه نظریه‌های مختلف منازعة قومی را می‌توان در یک تحلیل چندسطحی از پدیده جمع‌بندی کرد. تجزیه و تحلیل عوامل بنیادی کنترل منازعه، یکی دیگر از مباحث مطرح شده در این کتاب است.

مطالعات آکادمیک روابط بین‌الملل به دنبال درک این امر است که چگونه ارزش‌های بنیادین امنیت، آزادی، نظم، عدالت و رفاه برای مردم فراهم شده و یا نشده است. کتاب حاضر مقدمه‌ای برای معرفی رشته آکادمیک روابط بین‌الملل است. رشته روابط بین‌الملل دربردارنده چندین تئوری کلان و سنت‌های تئوریک همچون واقع‌گرایی، لیبرالیسم، جامعه بین‌المللی، ساختارگرایی اجتماعی و اقتصاد سیاسی بین‌المللی است. در این اثر همه تئوری‌های کلان و سنت‌های تئوریک روابط بین‌الملل مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

قسمت‌ اوّل‌ ـ مبانی‌ و كلیّات‌ حقوق‌ اساسی‌ 23

باب‌ اوّل‌ ـ دولت‌ و اشكال‌ آن‌ 24

فصل‌ اوّل‌ ـ تعریف‌ دولت‌ و عوامل‌ تشكیل‌ دهندة‌ آن‌ 26

مبحث‌ اول‌ ـ جمعیت‌ 27

الف‌ ـ تعریف‌ و مفهوم‌ ملّت‌ 27

ب‌ ـ آزادی‌ ملت‌ در تعیین‌ سرنوشت‌ سیاسی‌ خود 30

مبحث‌ دوم‌ ـ سرزمین‌ 34

الف‌ ـ نقش‌ سرزمین‌ در شكل‌گیری‌ دولت‌ 35

ب‌ ـ مرزها 36

ج‌ ـ ماهیت‌ حقوقی‌ رابطة‌ دولت‌ با سرزمین‌: 37

مبحث‌ سوم‌ ـ قدرت‌ عالی‌ (قدرت‌ رهبری‌ و فرمانروایی‌ ملت‌) 39

الف‌ ـ تكامل‌ سازمان‌ دولت‌ 39

ب‌ ـ وسعت‌ هم‌بستگی‌های‌ اجتماعی‌ 41

ج‌ـ قدرت‌ عالی‌ و مسأله‌ مشروعیت‌ 42

دـ شخصیت‌ حقوقی‌ دولت‌ 43

فصل‌ دوم‌ ـ اشكال‌ مختلف‌ دولتها؛ دولت‌ بسیط‌ و مركّب‌ 44

مبحث‌ اول‌ ـ دولت‌ بسیط‌ و اقسام‌ آن‌ 44

مبحث‌ دوم‌ ـ دولت‌ مركّب‌ و مسأله‌ فدرالیسم‌ 47

باب‌ دوم‌ ـ منشأ حاكمیت‌ دولت‌ و انواع‌ حكومتها 57

فصل‌ اول‌ ـ حاكمیت‌ سیاسی‌ 57

مبحث‌ اول‌ ـ قدرت‌ سیاسی‌ و حاكمیت‌ دولت‌: 57

مبحث‌ دوم‌ ـ نظریه‌ حاكمیت‌ و تحول‌ تاریخی‌ آن‌ 59

مبحث‌ سوم‌ ـ محدودیت‌ حاكمیت‌ دولت‌ از لحاظ‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 61

مبحث‌ چهارم‌ ـ حاكمیت‌ دولت‌ به‌ عنوان‌ نماد اراده‌ عمومی‌ 63

فصل‌ دوم‌ ـ عقاید دربارة‌ منشأ حاكمیت‌ سیاسی‌ 65

مبحث‌ اول‌ ـ نظریه‌ حاكمیت‌ الهی‌ (تئوكراتیك‌) 65

مبحث‌ دوم‌ ـ نظریه‌ حاكمیت‌  مردم‌ سالاری‌ دموكراتیك‌ 68

فصل‌ سوم‌ ـ طریقة‌ اجرای‌ حاكمیت‌ 72

مبحث‌ اول‌ ـ حكومت‌ مردم‌ سالاری‌ (دموكراسی‌) 73

الف‌ ـ دموكراسی‌ مستقیم‌ 73

ب‌ ـ دموكراسی‌ غیرمستقیم‌ 75

ج‌ ـ دموكراسی‌ نیمه‌مستقیم‌ 76

مبحث‌ دوم‌ ـ دموكراسی‌ و نهاد انتخابات‌ 78

مبحث‌ سوم‌ ـ دموكراسی‌ و نمایندگی‌ سیاسی‌ 80

مبحث‌ چهارم‌ ـ تحول‌ دموكراسی‌ و پیوند آن‌ با آزادی‌ 82

مبحث‌ پنجم‌ ـ انواع‌ دموكراسی‌ غیرمستقیم‌ 83

الف‌ ـ دموكراسی‌ غربی‌ یا لیبرال‌ 83

ب‌ ـ دموكراسی‌ ماركسیستی‌ 84

باب‌ سوم‌ ـ سازمان‌ دولت‌ 87

فصل‌ مقدماتی‌ ـ بررسی‌ برخی‌ واژه‌ها و اصطلاحات‌ 87

فصل‌ اول‌ ـ قوه‌ مجریه‌ یا دستگاه‌ اجرایی‌ حكومت‌ 90

مبحث‌ اول‌ ـ قوه‌ مجریه‌ از لحاظ‌ تعداد و چگونگی‌ تركیب‌ مقامات‌ اجرایی‌ 90

الف‌. حكومت‌ یك‌ نفری‌ 90

ب‌. حكومت‌ دو نفری‌ 92

ج‌. حكومت‌ چندنفری‌ یا حكومت‌ مدیره‌ 93

دـ حكومت‌ دو ركنی‌ 94

مبحث‌ دوم‌ ـ قوه‌ مجریه‌ از لحاظ‌ شكل‌ و چگونگی‌ تعیین‌ ریاست‌ كشور 96

الف‌ ـ حكومت‌ سلطنتی‌ 96

ب‌ ـ حكومت‌ جمهوری‌ 98

فصل‌ دوم‌ ـ قوه‌ مقننه‌ 103

مبحث‌ اول‌ ـ تعداد مجالس‌ مقننه‌ 103

الف‌ ـ فلسفه‌ وجودی‌ مجلس‌ دوم‌ در كشورهای‌ بسیط‌ 104

ب‌ ـ فلسفة‌ وجودی‌ مجلس‌ دوم‌ در كشورهای‌ فدرال‌ 106

مبحث‌ دوم‌ ـ سازمان‌ داخلی‌ مجالس‌ مقننه‌ 107

1ـ اصول‌ تشكیلاتی‌ 107

2ـ كمیسیونهای‌های‌ پارلمان‌ 114

مبحث‌ سوم‌ ـ وظایف‌ و اختیارات‌ قوه‌ مقننه‌ 116

الف‌. قانونگذاری‌ 116

ب‌. نظارت‌ پارلمان‌ 121

ج‌. سایر وظایف‌ پارلمان‌ عبارتند از: 122

د. تشریفات‌ تصویب‌ قوانین‌ 122

فصل‌ سوم‌ ـ قوه‌ قضائیه‌ 123

الف‌. اعتبار حكم‌ قضایی‌ 124

ب‌ ـ استقلال‌ قوه‌ قضائیه‌ دربارة‌ منصب‌ قضا 124

ج‌ ـ سازمان‌ قضایی‌ 127

فصل‌ چهارم‌ ـ روابط‌ بین‌ قوه‌ مقننه‌ و قوه‌ مجریه‌ و مسأله‌تفكیك‌ قوا 127

مبحث‌ اول‌ ـ بحث‌ نظری‌ درباره‌ اصل‌ تفكیك‌ قوا 128

مبحث‌ دوم‌ ـ مفهوم‌ تفكیك‌ مطلق‌ قوا 132

مبحث‌ سوم‌ ـ تفكیك‌ عمودی‌ و افقی‌ قوا 133

مبحث‌ چهارم‌ ـ حكومتهای‌ تفكیك‌ كامل‌ قوا (رژیم‌ ریاستی‌) 136

مبحث‌ پنجم‌ ـ تفكیك‌ نسبی‌ یا همكاری‌ قوا (رژیم‌ پارلمانی‌) 137

الف‌ ـ رژیم‌ پارلمانی‌ متعادل‌ 138

ب‌ ـ رژیم‌ پارلمانی‌ نامتعادل‌ 140

مبحث‌ ششم‌ ـ روابط‌ بین‌ دولت‌ (قوه‌ مجریه‌) و پارلمان‌ 142

بند 1ـ وسائل‌ مداخله‌ دولت‌ در پارلمان‌ 142

الف‌ ـ مداخله‌ در تعیین‌ اعضاء مجالس‌ 142

ب‌ـ مداخله‌ در سازمان‌ مجالس‌ و نحوة‌ كار آن‌ 142

ج‌ـ شركت‌ در اعمال‌ مجالس‌ 144

دـ انحلال‌ مجالس‌ 146

ه ـ مداخله‌ در فرایند تصویب‌ قوانین‌ 147

بند دوم‌ ـ وسائل‌ مداخله‌ پارلمان‌ در امور حكومت‌ 148

الف‌ ـ مداخله‌ پارلمان‌ در انتصاب‌ اعضای‌ قوه‌ مجریه‌ 148

ب‌ ـ مداخله‌ پارلمان‌ در اقدامات‌ دولت‌ ـ 149

فصل‌ پنجم‌ ـ انتخابات‌ و نظام‌های‌ انتخاباتی‌ 157

مبحث‌ اول‌ ـ حق‌ رأی‌ 157

مبحث‌ دوم‌ ـ نظام‌های‌ انتخاباتی‌ 160

الف‌ ـ نظام‌ اكثریّتی‌ 160

ب‌ ـ نظام‌ تناسبی‌ 163

مبحث‌ سوم‌ ـ احزاب‌ و تأثیر آنان‌ در انتخابات‌ 169

الف‌ـ نظام‌ حزبی‌ 169

ب‌ـ تأثیر نظام‌ حزبی‌ در امر انتخابات‌ و طرز عمل‌ رژیم‌ 171

فصل‌ ششم‌ ـ منشاء فلسفی‌ دولت‌ و طبقه‌بندی‌ حكومتها 173

مبحث‌ اول‌ ـ منشاء فلسفی‌ دولت‌ 174

الف‌ـ دولت‌ یك‌ پدیده‌ای‌ طبیعی‌ است‌ 174

ب‌ـ دولت‌ یك‌ پدیدة‌ قراردادی‌ (نظریّه‌ ابزاری‌ دولت‌) 176

مبحث‌ دوم‌ ـ نظریات‌ كلاسیك‌ 177

مبحث‌ سوم‌ ـ طبقه‌بندی‌های‌ جدید حكومتها 182

مبحث‌ چهارم‌ ـ طبقه‌ بندی‌ دیگر حكومت‌ بر حسب‌ رژیم‌ آن‌ 185

باب‌ چهارم‌ ـ قانون‌ اساسی‌ 187

فصل‌ اول‌ ـ چگونگی‌ تدوین‌ قانون‌ اساسی‌ و اقسام‌ آن‌ 189

مبحث‌ اول‌ ـ تدوین‌ قانون‌ اساسی‌ 189

مبحث‌ دوم‌ ـ اقسام‌ قانون‌ اساسی‌ 191

الف‌ـ قانون‌ اساسی‌ عرفی‌ و قانون‌ اساسی‌ نوشته‌ 191

ب‌ـ قانون‌ اساسی‌ انعطاف‌پذیر و انعطاف‌ناپذیر 193

مبحث‌ سوم‌ ـ اصول‌ و قواعد قانون‌ اساسی‌ و ارزش‌ حقوقی‌ آنها 196

فصل‌ دوم‌ ـ تجدیدنظر در قانون‌ اساسی‌ و تفسیر آن‌ 199

فصل‌ سوم‌ ـ ضمانت‌ اجرای‌ قانون‌ اساسی‌ و مسأله‌ نظارت‌ قوانین‌ 202

الف‌ـ نظارت‌ قوانین‌ به‌وسیله‌ یك‌ مرجع‌ قضایی‌ به‌ شكل‌ ایراد 

(روش‌ آمریكایی‌) 205

ب‌ـ نظارت‌ قوانین‌ به‌وسیله‌ یك‌ دادگاه‌ ویژه‌ به‌شكل‌ دعوی‌ 

(روش‌ اروپایی‌) 206

ج‌. روش‌ نظارت‌ قوانین‌ در جمهوری‌ اسلامی‌ 207

باب‌ پنجم‌ ـ حدود قدرت‌ دولت‌ و مسأله‌ آزادیهای‌ عمومی‌ 209

مبحث‌ اول‌ ـ آزادی‌ 212

مبحث‌ دوم‌ ـ آزادیها و تكالیف‌ عمومی‌ شهروندی‌ 217

الف‌ـ آزادی‌های‌ عمومی‌ یا شهروندی‌ 217

ب‌ـ تكالیف‌ عمومی‌ شهروندی‌ 219

مبحث‌ سوم‌ ـ برابری‌ 219

مبحث‌ چهارم‌ ـ اقسام‌ برابری‌ و مساوات‌ 224

 قسمت‌ دوم‌ ـ رژیم‌های‌ سیاسی‌ مهمّ معاصر 227

رژیم‌های‌ سیاسی‌ مهم‌ معاصر 228

رژیم‌ پارلمانی‌ انگلستان‌ 229

اول‌ـ منابع‌ حقوق‌ اساسی‌ و مختصات‌ آن‌ 231

دوم‌ـ چگونگی‌ تكوین‌ رژیم‌ پارلمانی‌ 234

سوم‌ـ قوه‌ مجریه‌ 236

چهارم‌ـ قوه‌ مقننه‌ 242

پنجم‌ـ رژیم‌ پارلمانی‌ در عمل‌ 247

ششم‌ـ قوه‌ قضائیه‌ 250

رژیم‌ ریاستی‌ آمریكا 254

اول‌ ـ ریاست‌ جمهور 256

دوم‌ ـ تشكیلات‌ قوه‌ مجریه‌ 260

سوم‌ ـ كنگره‌ 263

چهارم‌ ـ اختیارات‌ متقابل‌ كنگره‌ و رئیس‌ جمهور در برابر یكدیگر 267

پنجم‌ ـ قوه‌ قضائیه‌ 271

ششم‌ ـ سازمان‌ حكومتی‌ ایالات‌ (دولتهای‌ عضو) 274

هفتم‌ـ رژیم‌ آمریكا در عمل‌ 276

رژیم‌ سیاسی‌ كشور فرانسه‌ 279

جمهوری‌ پنجم‌ فرانسه‌ 282

اول‌ ـ اصول‌ كلی‌ قانون‌ اساسی‌ 1958 283

دوم‌ ـ رئیس‌جمهور 287

سوم‌ ـ حكومت‌ (كابینه‌) 292

چهارم‌ ـ شورای‌ وزیران‌ و هیأت‌ وزیران‌ 294

پنجم‌ ـ پارلمان‌ 295

ششم‌ ـ روابط‌ حكومت‌ و پارلمان‌ 297

هفتم‌ ـ قوة‌ قضائیه‌ و شورای‌ عالی‌ قضائی‌ 303

هشتم‌ ـ شورای‌ قانون‌ اساسی‌ 305

نهم‌ ـ دیوان‌ عالی‌ عدالت‌ 306

رژیم‌ جمهوری‌ فدرال‌ آلمان‌ 308

سازمان‌ جمهوری‌ فدرال‌ 313

اول‌ ـ پارلمان‌ 314

سازمان‌ پارلمان‌ 315

دوم‌ ـ رئیس‌ جمهور 317

سوم‌ ـ صدراعظم‌ 319

چهارم‌ ـ دادگاه‌ قانون‌ اساسی‌ فدرال‌ 320

رژیم‌ فدراسیون‌ روسیه‌ 323

اول‌ – تاریخ‌ فدراسیون‌  330

دوم‌ ـ اصول‌ و مبانی‌ قانون‌ اساسی‌ فدراسیون‌ روسیه‌ 331

سوم‌ ـ ساختار حكومت‌ فدرال‌ 335

چهارم‌ ـ قوه‌ قضائیه‌ فدراسیون‌ 343

پنجم‌ ـ دادگاه‌ قانون‌ اساسی‌ 344

ششم‌ ـ چگونگی‌ تجدیدنظر در قانون‌ اساسی‌ 345

رژیم‌ جمهوری‌ خلق‌ چین‌ 347

اقتصاد و حق‌ مالكیت‌ 350

قانون‌ اساسی‌ 350

قوّه‌ مجریه‌ جمهوری‌ خلق‌ چین‌ 352

تقسیمات‌ كشوری‌ و حكومت‌های‌ محلّی‌ 353

پیوست‌ (1) مصونیّت‌ پارلمانی‌ نمایندگان‌ مجالس‌ مقنّنه‌ در حقوق‌ تطبیقی‌

کتاب بنیادهای نظری نظم و رژیم های بین المللی،فرهاد قاسمی، از منابع مهم و پر اهمیت کارشناسی ارشد و دکتری رشته های علوم سیاسی و روابط بین الملل هست که هر ساله به صورت مستقیم از آن در کنکور کارشناسی ارشد و دکتری سوال طرح می گردد. بدین منظور خلاصه ای مفید و مؤثر به صورت نکته به نکته به نحوی که همه فصول کتاب را پوشش می دهد، تدوین شده است. در این خلاصه سعی شده است تا تمام نکات مهم و ضروری در کم حجم ترین حد ممکن با بهترین کیفیت و کارآیی گردآوری شود تا داوطلبین و دانشجویان بتوانند به راحتی سوالات طرح شده از این درس را پاسخ دهند

 فصل‌ اوّل‌ ـ قدرت‌ پارادایم‌ها 11

گستره‌ جامعه‌شناسی‌ سیاسی‌ 14

نگاهی‌ به‌ دیدگاه‌ها، طبیعت‌ و كارویژه‌های‌ پارادایم‌ها 18

به‌ سوی‌ گونه‌شناسی‌ پارادایم‌ها در جامعه‌شناسی‌ سیاسی‌ 23

مقایسه‌ دیدگاه‌ها 26

فصل‌ دوم‌ ـ تحلیل‌ تعامل‌گرایی‌ نمادین‌ از سیاست‌ 51

بخش‌ اوّل‌: تعامل‌گرایی‌ نمادین‌ و الگویی‌ سیاسی‌ از جامعه‌ 52

الف‌) دیدگاه‌ تعامل‌گرایی‌ نمادین‌ 52

ب‌) جامعه‌ به‌عنوان‌ تعاملی‌ نمادین‌ 59

ج‌) جامعه‌ به‌ عنوان‌ نظمی‌ ناشی‌ از توافق‌ 62

د) قدرت‌، سیاست‌ و نظم‌ حاصل‌ از مذاكره‌ 67

بخش‌ دوم‌: فرآیندهای‌ قدرت‌ 71

الف‌) معامله‌ بر سر منابع‌ مادی‌ 71

ب‌) گفتگوی‌ سیاسی‌، مدیریت‌ تأثیرگذاری‌ و تعریف‌ موقعیت‌ 73

ج‌) كنترل‌ جریان‌ اطلاعات‌ 77

د) بسیج‌ نمادین‌ حمایت‌ 83

بخش‌ سوم‌: ارزیابی‌ الگو 99

فصل‌ سوم‌ ـ تعامل‌گرایی‌ نمادین‌ و سیاست‌ در نگرش‌ سیستمی‌ 107

دو سنت‌ تحلیل‌ سیاسی‌ 109

تعامل‌ نمادین‌ در دیدگاه‌ سیستمی‌ 112

دیدگاه‌ توزیعی‌ راجع‌ به‌ قدرت‌ 122

فصل‌ چهارم‌ ـ مذاكره‌ هویت‌ها: خویشتن‌ شخصیت‌ سازی‌ دیگری‌ را نمی‌پذیرد، یا 

 چه‌ كسی‌ لیبرال‌ است‌؟ 128

 فصل‌ پنجم‌ ـ نظریّه‌ مبادله‌ و تحلیل‌ سیاسی‌ 138

اصول‌ بنیادی‌ 142

كاربردهای‌ نظریّه‌ 155

الف‌) مشروعیت‌ سیاسی‌ 155

ب‌) فرهنگ‌ سیاسی‌ 158

ج‌) حوزه‌ قدرت‌ و پاسخگویی‌ حكومت‌ 160

د) دامنه‌ و گستره‌ قدرت‌ 162

ه) احزاب‌ سیاسی‌ 163

و) گروه‌های‌ نفوذ 166

رهنمودی‌ برای‌ آینده‌ 169

فصل‌ ششم‌ ـ برخی‌ محدودیت‌های‌ نظریّه‌ مبادله‌ در علم‌ سیاست‌ 175

كاركردگرایی‌ در تحلیل‌ سیاسی‌ 176

نظریّه‌ مبادله‌ و مدل‌سازی‌ اقتصادی‌ 179

منزلت‌ تجربی‌ نظریّه‌ مبادله‌ 182

محتوای‌ مهم‌ نظریّه‌ مبادله‌ 183

گرایش‌ سطح‌ خرد در تحلیل‌ مبادله‌ای‌ 185

غفلت‌ از محدودیت‌های‌ ساختاری‌ 189

كلّ در برابر جمع‌ 192

فصل‌ هفتم‌ ـ پاسخ‌ به‌ مقاله‌ «برخی‌ محدودیت‌های‌ نظریّه‌ مبادله‌ در علوم‌ سیاسی‌» 199

 فصل‌ هشتم‌ ـ تحلیل‌ سیاسی‌ ماركسیستی‌ 209

ابعاد نظریّه‌ اجتماعی‌ ماركسیستی‌ 210

فصل‌ نهم‌ ـ میراث‌ ماكس‌ وبر؛ سیاست‌ غیرمتافیزیكی‌ 241

دانشِ فارغ‌ از حقیقت‌ 242

سیاست‌ در دنیای‌ پرمساله‌ 252

سیاست‌ سرمایه‌داری‌ بالغ‌ 257

دانش‌ و كنش‌ فارغ‌ از حقیقت‌ 272

فصل‌ دهم‌ ـ مرد زمان‌ و مكان‌ خویش‌ : ارزیابی‌ انتخابی‌ جامعه‌شناسی‌ 

 مقایسه‌ای‌ اس‌. ام‌. لیپست‌ 276

شكل‌گیری‌ یك‌ جامعه‌شناس‌: سوسیالیسم‌ در ساسكاچوان‌ 278

انسان‌ سیاسی‌ و توسعه‌ ملی‌گرایی‌ آمریكایی‌ 281

اشتغال‌ علمی‌ با گرایشات‌ ارزشی‌ 286

كانادا و متغیّرـ الگوها 290

كشورهای‌ توسعه‌نیافته‌ و “دمكراسی‌” 293

تأملاتی‌ درباره‌ موفقیّت‌ حرفه‌ای‌ و تحلیل‌ اجتماعی‌ 295

فصل‌ یازدهم‌ ـ ایدئولوژی‌ و افسانه‌پردازی‌: پاسخی‌ به‌ كلمن‌ رومالیس‌ و منتقدان‌ دیگر 302

سوسیالیسم‌ در ساسكاچوان‌ 313

انسان‌ سیاسی‌ 315

جهت‌گیری‌های‌ ارزشی‌: اولین‌ ملّت‌ جدید و انقلاب‌ و ضدانقلاب‌ 321

دمكراسی‌ به‌عنوان‌ هدف‌ و وسیله‌ 327

خلاصه‌ای‌ از یك‌ موضع‌ و پاسخ‌ متقابل‌ 339

موفقیّت‌ حرفه‌ای‌ و تحلیل‌ سیاسی‌ 341

فصل‌ دوازدهم‌ ـ ارزش‌های‌ سیاسی‌ و تحلیل‌ جامعه‌شناختی‌: تأملاتی‌ بیشتر 344

 فصل‌ سیزدهم‌ ـ كاركردگرایی‌ ساختاری‌، نظریّه‌ مبادله‌ و اقتصاد سیاسی‌ نو: 

 نهادینگی‌ به‌عنوان‌ پیوندی‌ نظری‌ 355

تحلیل‌ رفتار نهادینه‌شده‌ 358

فرآیندهای‌ نهادینه‌شدن‌ 361

الگویی‌ از مبادلات‌ منابع‌ 362

فعال‌سازی‌ منابع‌ و تشكیل‌ ائتلاف‌ 368

ائتلاف‌ها و منابع‌ در شهرهای‌ آمریكا 373

الف‌ ـ انتخاب‌ شورای‌ مدرسه‌ 375

ب‌ ـ مسایل‌ شهری‌ مربوطه‌ 375

ج‌ ـ نوسازی‌ شهری‌ 375

د ـ آلودگی‌ هوا 375

هـ انتخابات‌ شهردار 376

فصل‌ چهاردهم‌ ـ توضیحی‌ بر مقاله‌ كلارك‌ 384

 فصل‌ پانزدهم‌ ـ نهادها و بحثی‌ با 397

 قسمت‌ اول‌ ـ مفاهیم‌ كلی‌ حقوق‌ بین‌الملل‌

 فصل‌ اوّل‌: تعریف‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ و مبانی‌ آن‌

                 بخش‌ اول‌ : بررسی‌ مفهوم‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 5

بند 1 : تعریف‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 5

بند 2 : طبقه‌بندی‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 7

1- حقوق‌ بین‌الملل‌ جهانی‌ 8

2- حقوق‌ بین‌الملل‌ عام‌ 8

3- حقوق‌ بین‌الملل‌ خاص‌ 8

بند 3 : ضمانت‌ اجرا در حقوق‌ بین‌الملل‌ 9

بند 4 : خصوصیات‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 10

بخش‌ دوم‌ : مبانی‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 12

بند 1 : مكتب‌ حقوق‌ وضعی‌ یا ارادی‌ 12

1- گرایش‌ تحدید ارادی‌ 12

2- گرایش‌ اراده‌ مشترك‌ 14

3- مكتب‌ حقوق‌ وضعی‌ جدید 14

بند 2 : مكتب‌ حقوق‌ موضوعی‌ 14

1- مكتب‌ حقوق‌ طبیعی‌ 15

2- مكتب‌ قاعده‌گرایی‌ 17

3- مكتب‌ جامعه‌شناسی‌ حقوقی‌ 17

فصل‌ دوم‌: رابطه‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ با حقوق‌ داخلی‌

 بخش‌ اول‌ : نظریات‌ مختلف‌ در مورد رابطه‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ با حقوق‌ داخلی‌ 19

بند 1 : نظریه‌ دوگانگی‌ حقوقی‌ یا دوآلیسم‌ 19

1- از حیث‌ تشكیلات‌ 19

2- از لحاظ‌ قلمرو قواعد حقوقی‌ 19

3- از حیث‌ مبانی‌ و منابع‌ 19

4- از نقطه‌نظر تابعین‌ 19

5- از لحاظ‌ ضمانت‌ اجرا 20

6- از نظر اعتبار 20

بند 2 : نظریه‌ یگانگی‌ حقوقی‌ یا مونیسم‌ 20

1- دلایل‌ پیروان‌ نظریه‌ یگانگی‌ حقوقی‌ با تقدم‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 20

2- دلایل‌ پیروان‌ نظریه‌ یگانگی‌ حقوقی‌ با تقدم‌ حقوق‌ داخلی‌ 22

بند 3 : نظریة‌ معاصر 23

بخش‌ دوم‌ : نقش‌ متقابل‌ حقوق‌ داخلی‌ و حقوق‌ بین‌الملل‌ 24

بند 1 : نقش‌ قواعد داخلی‌ در حقوق‌ بین‌الملل‌ 24

بند 2 : نقش‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ در دادگاههای‌ داخلی‌ 25

1- نحوه‌ برخورد انگلستان‌ با قواعد حقوق‌ بین‌الملل‌ 25

2- نحوه‌ برخورد ایالات‌ متحده‌ آمریكا با قواعد حقوق‌ بین‌الملل‌ 28

قسمت‌ دوم‌ ـ تابعین‌ حقوق‌ بین‌الملل‌

 كلیـات‌ 33

 فصل‌ اول‌: دولـت‌هــا

 بخش‌ اول‌ : تعریف‌ دولت‌ و مشخصات‌ آن‌ 35

بند 1 : جمعیت‌ دایمی‌ 35

بند 2 : سرزمین‌ معین‌ 37

بند 3 : حكومت‌ 40

بند 4 : اهلیت‌ برقراری‌ روابط‌ با سایر دولت‌ها (یا اصل‌ حاكمیت‌) 41

بخش‌ دوم‌ : پیدایش‌ و تبدیل‌ دولت‌ در حقوق‌ بین‌الملل‌ 43

بند 1 : اكتساب‌ سرزمین‌ 43

1ـ اشغال‌ و تصرف‌ سرزمین‌ 44

2ـ مالكیت‌ ناشی‌ از تصرف‌ بلامعارض‌ 45

3ـ تسلیم‌ یا واگذاری‌ سرزمین‌ 46

4ـ تسخیر و استیلا 47

5ـ كاهش‌ یا افزایش‌ سرزمین‌ به‌موجب‌ تغییرات‌ جغرافیایی‌ 48

6ـ انتساب‌ سرزمین‌ از طریق‌ داوری‌ و قضاوت‌ 49

7ـ سكوت‌ حاكی‌ از رضایت‌، شناسایی‌ و عدم‌ امكان‌ انكار پس‌ از اقرار 49

8ـ اكتساب‌ نسبی‌ سرزمین‌ 50

بند 2 : حقوق‌ حفظ‌ وضعیت‌ سرزمینی‌ موجود 52

1ـ اصل‌ حفظ‌ تمامیت‌ ارضی‌ دولت‌ها و ممنوعیت‌ توسل‌ به‌ زور 52

2ـ مسأله‌ تجزیه‌ خاك‌ 53

بخش‌ سوم‌ : شناسایی‌ دولت‌ها و حكومت‌ها 53

بند 1 : شناسایی‌ دولت‌ها 53

1ـ مفهوم‌ شناسایی‌ دولت‌ها 53

2ـ شرایط‌ شناسایی‌ دولت‌ها 54

3ـ ماهیت‌ شناسایی‌ دولت‌ها 56

4ـ خصیصه‌ صلاحدیدی‌ و اختیاری‌ بودن‌ شناسایی‌ 58

5 ـ چگونگی‌ شناسایی‌ دولت‌ها 60

بند 2 : شناسایی‌ حكومت‌ها 61

1ـ مفهوم‌ شناسایی‌ حكومت‌ها 61

2ـ شرایط‌ شناسایی‌ حكومت‌ها 61

3ـ چگونگی‌ شناسایی‌ حكومت‌ها 63

4ـ ماهیت‌ شناسایی‌ حكومت‌ها 63

بند 3 : انواع‌ شناسایی‌ 64

1ـ تفكیك‌ براساس‌ درجه‌ كنترل‌ موثر دولت‌ جدید بر قلمرو و مردم‌ خود 65

2ـ تفكیك‌ براساس‌ درجه‌ التزام‌ نسبت‌ به‌ مقررات‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 65

بخش‌ چهارم‌ : جانشینی‌ دولت‌ها 65

بند 1 : جانشینی‌ معاهدات‌ 66

بند 2 : دارایی‌ها و بدهی‌های‌ دولت‌ 68

بند 3 : اموال‌ خصوصی‌ 69

بند 4 : دعاوی‌ بین‌المللی‌ 70

بند 5 : تابعیت‌ 70

فصل‌ دوم‌: سازمان‌های‌ بین‌المللی‌

 بخش‌ اول‌ : سازمان‌های‌ بین‌المللی‌ دولتی‌ 73

بند 1 : سازمان‌های‌ بین‌الدولی‌ جهانی‌ 73

1ـ تاریخچه‌ سازمان‌ ملل‌ متحد 73

2ـ اهداف‌ و اصول‌ سازمان‌ ملل‌ متحد 75

3ـ اركان‌ اصلی‌ سازمان‌ ملل‌ متحد 75

بند 2 : سازمان‌های‌ بین‌الدولی‌ منطقه‌ای‌ 82

1ـ سازمان‌های‌ اروپایی‌ و منطقه‌ آتلانتیك‌ 82

2ـ سازمان‌های‌ آمریكایی‌ 83

3ـ سازمان‌های‌ آسیایی‌ و آفریقایی‌ 83

بند 3 : سازمان‌های‌ بین‌الدولی‌ فرامنطقه‌ای‌ 84

بخش‌ دوم‌ : سازمان‌های‌ بین‌المللی‌ غیردولتی‌ 84

 فصل‌ سوم‌: افراد

 بخش‌ اول‌ : حمایت‌ فرد در حقوق‌ بین‌الملل‌ 85

بند 1 : حقوق‌ بین‌الملل‌ بشردوستانه‌ 86

1ـ ریشه‌های‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ بشردوستانه‌ 86

2ـ سازمان‌ ملل‌ متحد و حقوق‌ بین‌الملل‌ شردوستانه‌ 90

بند 2 : حمایت‌ از طبقات‌ مختلف‌ افراد 93

1ـ حمایت‌ از كارگران‌ 93

2ـ حمایت‌ از پناهندگان‌ 94

3ـ حمایت‌ از اقلیت‌ها 94

بخش‌ دوم‌ : مسؤولیت‌ كیفری‌ فرد در حقوق‌ بین‌الملل‌ 95

بند 1 : جنایات‌ بین‌المللی‌ و انواع‌ آن‌ 95

1ـ مفهوم‌ جنایت‌ بین‌المللی‌ 95

2ـ انواع‌ جنایات‌ بین‌المللی‌ 95

بند 2 : مسؤولیت‌ كیفری‌ بین‌المللی‌ افراد و دولت‌ها 96

1ـ مسؤولیت‌ كیفری‌ بین‌المللی‌ افراد 96

2ـ مسؤولیت‌ كیفری‌ بین‌المللی‌ دولت‌ها 97

فصل‌ چهارم‌: سایر تابعین‌ حقوق‌ بین‌الملل‌

 بخش‌ اول‌ : دولت‌های‌ با وضعیت‌ خاص‌ 99

بند 1 : كشورهای‌ تحت‌الحمایه‌ 99

بند 2 : سرزمین‌های‌ تحت‌ قیمومت‌ 101

بند 3 : دولت‌های‌ دارای‌ اشكال‌ خاص‌ 102

1ـ سریر مقدس‌ یا واتیكان‌ 102

2ـ سایر دولت‌های‌ خاص‌ 103

بخش‌ دوم‌ : مردم‌ 104

1ـ ملت‌های‌ تحت‌ سلطه‌ استعماری‌ 106

2ـ ملت‌های‌ تحت‌ سلطه‌ بیگانه‌ 106

3ـ ملت‌های‌ تحت‌ سلطه‌ یك‌ رژیم‌ نژادپرست‌  106

بخش‌ سوم‌ : نهضت‌های‌ آزادیبخش‌ ملی‌ 106

 بخش‌ چهارم‌ : دولت‌های‌ در تبعید (كمیته‌های‌ ملی‌) 107

قسمت‌ سوم‌ ـ منابع‌ حقوق‌ بین‌الملل‌

 كلیات‌ 113

 فصل‌ اول‌: عرف‌ بین‌المللی‌

 بخش‌ اول‌ : تعریف‌ عرف‌ بین‌المللی‌ 115

 بخش‌ دوم‌ : شرایط‌ وجودی‌ عرف‌ بین‌الملل‌ 116

بند 1 : عنصر معنوی‌ 117

قضیه‌ لوتوس‌  (Lotus)   117

بند 2 : عنصر مادی‌ 119

1ـ شرط‌ مدت‌  119

2ـ تعدد رفتارها  121

3ـ عدم‌ تساوی‌ ارزش‌ رفتارها  122

بخش‌ سوم‌ : انواع‌ عرف‌ 123

بند 1 : عرف‌ جهانی‌ 123

بند 2 : عرف‌ منطقه‌ای‌ 124

بخش‌ چهارم‌ : ملاحظات‌ نهایی‌ 124

 فصل‌ دوم‌: معاهدات‌ بین‌المللی‌

 كلیات‌ 126

 بخش‌ اول‌ : تعریف‌ معاهده‌ بین‌المللی‌ و خصوصیات‌ آن‌ 127

بند 1 : تعریف‌ معاهده‌ بین‌المللی‌ 127

1ـ تعریف‌ معاهده‌ بین‌المللی‌ به‌ معنای‌ وسیع‌ آن‌  127

2ـ تعریف‌ معاهده‌ بین‌المللی‌ به‌ معنای‌ محدود آن‌  128

بند 2 : خصوصیات‌ معاهدات‌ بین‌المللی‌ 129

1ـ معاهده‌ بین‌المللی‌ حاصل‌ توافق‌ (بین‌المللی‌) اراده‌ها است‌  129

2ـ معاهده‌ بین‌المللی‌ سندی‌ است‌ كه‌ ایجاد تكلیف‌ می‌كند  130

3ـ معاهده‌بین‌المللی‌صرفاً ناشی‌ ازارادة‌تابعین‌حقوق‌بین‌الملل‌(یعنی‌دولتها) است‌ 131

4ـ معاهده‌ بین‌المللی‌ تابع‌ مقررات‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ است‌  132

5ـ معاهده‌ بین‌المللی‌ به‌صورت‌ كتبی‌ تنظیم‌ می‌شود 132

6ـ معاهده‌ بین‌المللی‌ می‌تواند عناوین‌ مختلفی‌ داشته‌ باشد 132

بند 3 : واژه‌شناسی‌ معاهدات‌ 132

بند 4 : وجوه‌ افتراق‌ بین‌ معاهده‌ و موافقت‌نامه‌ 137

1ـ تفاوت‌ از حیث‌ اطراف‌ سند 137

2ـ تفاوت‌ از حیث‌ موضوع‌ 137

3ـ تفاوت‌ از حیث‌ تشریفات‌ انعقاد 138

4ـ تفاوت‌ از حیث‌ شكل‌ سند 138

5ـ تفاوت‌ از حیث‌ نحوة‌ تنظیم‌ سند 140

بند 4 : طبقه‌بندی‌ معاهدات‌ 140

1ـ طبقه‌بندی‌ ماهوی‌ معاهدات‌  140

2ـ طبقه‌بندی‌ صوری‌ معاهدات‌  141

بخش‌ دوم‌ : آیین‌ و تشریفات‌ انعقاد معاهدات‌ 143

بند 1 : مذاكرات‌ مقامات‌ صلاحیتدار 143

بند 2 : نگارش‌ 145

1ـ نام‌گذاری‌ معاهده‌ و انتخاب‌ واژه‌ها  145

2ـ انتخاب‌ زبان‌  146

بند 3 : امضا و پاراف‌ 146

بند 4 : رضایت‌ به‌ التزام‌ در قبال‌ یك‌ معاهده‌ 148

1- موافقت‌نامه‌های‌ ساده‌ یا اجرایی‌ 148

2- موافقت‌نامه‌های‌ رسمی‌ 149

بند 5 : مسأله‌ اهلیت‌ برای‌ انعقاد معاهدات‌ 151

1- دولت‌ها  151

2- سایر تابعین‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ با شكل‌ خاص‌  151

3- حكومت‌های‌ عضو در یك‌ كشور فدرال‌  151

4- سازمان‌های‌ بین‌المللی‌  152

بخش‌ سوم‌ : حق‌ شرط‌ یا تحدید تعهد 153

بند 1 : مفهوم‌ حق‌ شرط‌ 154

1- منظور از شرط‌ چیست‌ ؟ 154

2- اهمیت‌ عبارت‌ «بیانیه‌ یك‌ جانبه‌» 155

3- ماهیت‌ حقوقی‌ «حق‌ شرط‌»  155

4- فرق‌بین‌ «حق‌ شرط‌» و «قیدشرط‌» 155

5- عبارت‌ «تحت‌ هر نام‌ یا به‌ هر عبارت‌»  155

بند 2 : نظام‌ حقوقی‌ حق‌ شرط‌ 156

1- نظام‌ سنتی‌ : پذیرش‌ به‌ اتفاق‌ آرا 156

2- نظام‌ حقوقی‌ معاصر در مورد حق‌ شرط‌  157

بند 3 : شرایط‌ پذیرش‌ حق‌ شرط‌ 158

1- شرایط‌ شكلی‌  158

2ـ  شرایط‌ ماهوی‌  159

بند 4 : زمان‌ اعلام‌ حق‌ شرط‌ 159

1- حق‌ شرط‌ هنگام‌ امضا 159

2- حق‌ شرط‌ هنگام‌ تصویب‌ 160

3- حق‌ شرط‌ هنگام‌ الحاق‌ 160

بند 5 : حق‌ شرط‌ در انواع‌ معاهدات‌ 162

1- حق‌ شرط‌ در معاهدات‌ دوجانبه‌  162

2- حق‌ شرط‌ در معاهدات‌ چند جانبه‌  162

3- حق‌ شرط‌ در معاهدات‌ همه‌ جانبه‌  162

4- حق‌ شرط‌ در سازمانهای‌ بین‌المللی‌  163

بند 6 : آثار حقوقی‌ حق‌ شرط‌ 163

1- آثار حقوقی‌ پذیرش‌ حق‌ شرط‌  163

2- آثار حقوقی‌ مخالفت‌ با حق‌ شرط‌  164

3- آثار حقوقی‌ انصراف‌ از حق‌ شرط‌ و از مخالفت‌ با آن‌  164

بند 7 : شناخت‌ اعلامیه‌ تفسیری‌ و تمییز آن‌ با حق‌ شرط‌ 165

1- تعریف‌ اعلامیه‌ تفسیری‌  165

بند 8 : نمونه‌هایی‌ از اعمال‌ حق‌ شرط‌ و اعلامیه‌ تفسیری‌ 167

1- نمونه‌هایی‌ از اعمال‌ حق‌ شرط‌ 167

الف‌) كنوانسیون‌ فلات‌ قاره‌ مورخ‌ 29 آوریل‌ 1958  167

ب‌ ) اعمال‌ حق‌ شرط‌ نسبت‌ به‌ كنوانسیون‌ حقوق‌ كودك‌ 1989 167

بخش‌ چهارم‌ : اجرای‌ معاهدات‌ 171

بند 1 : اجرای‌ معاهده‌ در مكان‌ 171

1- انتفاع‌ كشور ثالث‌ از معاهدات‌  171

الف‌) معاهداتی‌ كه‌ «به‌ محض‌ انعقاد» باعث‌ انتفاع‌ كشور ثالث‌ می‌شوند 172

ب‌ ) انتفاع‌ كشور ثالث‌ به‌ موجب‌ مقررات‌ موضوعه‌ قبلی‌  172

2- معاهداتی‌ كه‌ برای‌ كشور ثالث‌ لازم‌الرعایه‌ است‌  173

بند 3 : دیدگاه‌ كنوانسیون‌ 1969 وین‌ نسبت‌ به‌ معاهداتی‌ كه‌ برای‌ كشورهای‌ ثالث‌                تعهداتی‌ ایجاد می‌كنند 173

بند 2 : اجرای‌ معاهده‌ در زمان‌ 175

1- تاریخ‌ اجرای‌ معاهدات‌ 175

2- اجرای‌ موقت‌ معاهده‌  177

3- اجرای‌ معاهدات‌ متوالی‌ كه‌ ناظر بر موضوع‌ واحد باشند 177

4- عطف‌ بماسبق‌ نشدن‌ معاهدات‌  178

بند 3 : اجرای‌ معاهدات‌ برحسب‌ انواع‌ آن‌ 178

1- اجرای‌ معاهدات‌ دوجانبه‌  178

2- اجرای‌ معاهدات‌ چند جانبه‌  179

3- اجرای‌ معاهدات‌ همه‌ جانبه‌  179

بخش‌ پنجم‌ :  تفسیر معاهدات‌ 181

بند 1 : مفهوم‌ تفسیر 181

بند 2 : مراجع‌ صلاحیتدار برای‌ تفسیر 181

1- مراجع‌ بین‌المللی‌  181

الف‌) مراجع‌ دولتی‌ (بین‌المللی‌)  182

ب‌ ) مراجع‌ حقوقی‌ بین‌المللی‌  183

ج‌)  سازمان‌های‌ بین‌المللی‌  184

2- مراجع‌ داخلی‌  185

الف‌) مراجع‌ اجرایی‌  186

ب‌ ) مراجع‌ قانونگذاری‌  186

ج‌ ) مراجع‌ قضایی‌  186

بند 3 : اصول‌ ناظر بر تفسیر معاهدات‌ بین‌المللی‌ 187

1- اصل‌ حسن‌ نیت‌ 187

2- اصل‌ آثار مفید 187

3- اصل‌ ایجاد حداقل‌ تعهدات‌ 187

4- اصل‌ تفسیر به‌ نفع‌ كشور برخوردار از وضعیت‌ نامساعد  187

5- اصل‌ عدم‌ تفسیر عبارات‌ واضح‌ و روشن‌  188

بند 4 : روش‌های‌ تفسیر معاهدات‌ بین‌المللی‌ 188

1- روش‌ ذهنی‌  188

2- روش‌ عینی‌  189

بخش‌ ششم‌ : اختتام‌ معاهدات‌ 191

بند 1 : بطلان‌ معاهدات‌ 191

1- نقض‌ حقوق‌ داخلی‌  193

2- تجاوز نماینده‌ كشور از حدود اختیارات‌ خود  194

3- اشتباه‌ 194

4- تقلب‌ 195

5- تطمیع‌ نماینده‌ كشور 196

6- اجبار 196

الف‌) اجبار نماینده‌ دولت‌  198

ب‌ ) اجبار كشورها  198

7- عدم‌ رعایت‌ قواعد آمرة‌ بین‌المللی‌ 198

8- عهدنامه‌های‌ نابرابر 200

بند 2 : فسخ‌ معاهدات‌ 201

1- اراده‌ مشترك‌ متعاهدین‌ 201

الف‌ ) اتفاق‌ آرای‌ طرفین‌ معاهده‌ (تفاسخ‌ ) 201

ب‌ ) انقضای‌ مدت‌ معاهده‌ 202

ج‌ ) انجام‌ تعهدات‌ قراردادی‌  202

د ) انعقاد معاهده‌ جدید  202

ه ) قید احتمالات‌ در معاهده‌ 203

و ) قطع‌ روابط‌ دیپلماتیك‌ و كنسولی‌  203

2- لغو یك‌ جانبه‌ معاهده‌ 203

الف‌) شرط‌ قبلی‌ و صریح‌ در معاهده‌  203

ب‌ ) قوه‌ قاهره‌ یا فورس‌ ماژور  204

ج‌ – جانشینی‌ دولت‌ها در معاهدات‌  205

د – تغییر بنیادین‌ اوضاع‌ و احوال‌ 205

ه ) نقض‌ اساسی‌ معاهده‌  206

3- تعارض‌ تعهدات‌ قراردادی‌  208

4- ایجاد یك‌ قاعدة‌ آمرة‌ جدید  209

5- متروك‌ ماندن‌ معاهدات‌  209

6- فسخ‌ معاهدات‌ در اثر جنگ‌  209

بند 3 : تعلیق‌ اجرای‌ معاهدات‌ 210

بند 4 : اصلاح‌ و جرح‌ و تعدیل‌ معاهدات‌ 211

فصل‌ سوم‌: سایر منابع‌ حقوق‌ بین‌الملل‌

 بخش‌ اول‌ : اصول‌ عمومی‌ حقوق‌ 214

 بخش‌ دوم‌ : رویه‌ قضایی‌ بین‌المللی‌ و نظرات‌ حقوقدانان‌ 215

 بخش‌ سوم‌ : عدالت‌ و انصاف‌ 216

 بخش‌ چهارم‌ : اعمال‌ حقوقی‌ یك‌ جانبه‌ 218

بند 1 : مفهوم‌ اعمال‌ و اسناد یك‌ جانبه‌ 218

بند 2 : طبقه‌بندی‌ اعمال‌ یك‌ جانبه‌ 219

الف‌ ) اعمال‌ در حكم‌ شرط‌ : اعلان‌ 220

ب‌ ) اعمال‌ موجد تكالیف‌ : «وعده‌» و «شناسایی‌»  220

ج‌ ) اعمال‌ مؤید حقوق‌ : اعتراض‌ 222

د ) اعمال‌ مبتنی‌ بر طرد حقوق‌ : انصراف‌ 222

ه ) اعمال‌ یك‌ جانبه‌ ضمنی‌ : سكوت‌ 223

بخش‌ پنجم‌ : تصمیمات‌ سازمان‌های‌ بین‌المللی‌ 223

بند 1 : اهمیّت‌ تصمیمات‌ سازمانهای‌ بین‌المللی‌  223

بند 2 : انواع‌ قطعنامه‌های‌ سازمان‌ ملل‌ متحد 224

1- قطعنامه‌های‌ داخلی‌ سازمان‌ ملل‌  225

2- قطعنامه‌های‌ مربوط‌ به‌ حفظ‌ صلح‌ و امنیت‌ بین‌الملل‌  225

3- قطعنامه‌های‌ اعلامی‌  226

قسمت‌ چهارم‌ ـ قلمرو جامعه‌ بین‌المللی‌

 فصل‌ اول‌: قلمرو دریایی‌ : حقوق‌ دریاها

 بخش‌ اول‌ : كلیات‌ 233

بند 1 : اهمیت‌ قلمرو دریایی‌ 233

بند 2 : تاریخچه‌ تدوین‌ قواعد حقوق‌ دریاها 235

1- كنفرانس‌ لاهه‌ 1930  235

2- اولین‌ كنفرانس‌ سازمان‌ ملل‌ متحد راجع‌ به‌ حقوق‌ دریاها (ژنو – 1958)  236

3- دومین‌ كنفرانس‌ سازمان‌ ملل‌ متحد راجع‌ به‌ حقوق‌ دریاها (ژنو – 1960) 237

4- سومین‌كنفرانس‌ سازمان‌ ملل‌متحد راجع‌به‌حقوق‌ دریاها (مونتگوبی‌- 1982) 237

بخش‌ دوم‌ : نحوه‌ تحدید حدود مناطق‌ دریایی‌ 240

بند 1 : مفهوم‌ خط‌ مبدأ 240

بند 2 : ترسیم‌خطوط‌ مبدأدر وضعیت‌های‌ ساحلی‌مختلف‌(تعیین‌حدداخلی‌مناطق‌ دریایی‌) 242

1- وضع‌ تورفتگی‌های‌ ساحلی‌ 242

2- برآمدگی‌های‌ جزری‌  244

3- جزایر  244

4- خلیج‌های‌ تاریخی‌  244

5- خلیج‌های‌ كوچك‌ هم‌مرز با چند كشور  245

6- دهانة‌ رودخانه‌ها  246

7- بنادر  246

8- اسكله‌ها  246

9- جزایر مصنوعی‌  246

بند 3 : تعیین‌ حد خارجی‌ و جانبی‌ مناطق‌ دریایی‌ كشورهای‌ مقابل‌ و مجاور 246

بند 4 : مناطق‌ مختلف‌ دریایی‌ 247

بخش‌ سوم‌ : آبهای‌ داخلی‌ 247

بند 1 : حدود آبهای‌ داخلی‌ 247

بند 2 : تحدید حدود آبهای‌ داخلی‌ 249

بند 3 : نظام‌ حقوقی‌ آبهای‌ داخلی‌  249

1- حق‌ دسترسی‌ به‌ آبهای‌ داخلی‌  250

2- اعمال‌ صلاحیت‌ دولت‌ ساحلی‌ در آبهای‌ داخلی‌  252

الف‌) صلاحیت‌ قضایی‌ دولت‌ ساحلی‌ نسبت‌ به‌ ناوهای‌ جنگی‌ خارجی‌ 252

ـ صلاحیت‌ مدنی‌ 254

ـ صلاحیت‌ كیفری‌ 255

ـ مسأله‌ پناهندگی‌ در كشتی‌ جنگی‌ مقیم‌ در آبهای‌ داخلی‌  256

ب‌ ) صلاحیت‌ قضایی‌ دولت‌ ساحلی‌ نسبت‌ به‌ كشتی‌های‌ تجاری‌ خارجی‌ 257

ـ صلاحیت‌ مدنی‌  257

ـ صلاحیت‌ كیفری‌  258

ـ سیستم‌ فرانسه‌ 258

ـ مسأله‌ پناهندگی‌ در كشتی‌های‌ تجاری‌ مقیم‌ در آبهای‌ داخلی‌ 261

بخش‌ چهارم‌ : دریای‌ سرزمینی‌ 262

بند 1 : مفهوم‌ دولت‌ ساحلی‌ و توسعه‌ صلاحیت‌های‌ آن‌ 262

1- بررسی‌ مفهوم‌  262

2- علل‌ پیدایش‌ مفهوم‌ دولت‌ ساحلی‌  263

الف‌ ) علل‌ جغرافیایی‌  263

ب‌ – علل‌ اقتصادی‌  264

ج‌ – علل‌ نظامی‌ و استراتژیك‌  265

3- توسعه‌ صلاحیت‌های‌ دولت‌های‌ ساحلی‌  266

الف‌) منطقه‌گرایی‌ آمریكای‌ لاتین‌  267

ب‌ ) منطقه‌گرایی‌ آسیایی‌ – آفریقایی‌  269

بند 2 : ماهیت‌ حقوقی‌ دریای‌ سرزمینی‌ 270

1- بینش‌هایی‌ كه‌ دریای‌ سرزمینی‌ را جزو دریای‌ آزاد می‌دانند 270

الف‌) نظریه‌ ارتفاق‌ ساحلی‌  270

ب‌ ) نظریه‌ حق‌ حفاظت‌ و بقا  271

ج‌ ) نظریه‌ قلمرو عمومی‌ بین‌المللی‌ 272

2- بینش‌هایی‌ كه‌ دریای‌ سرزمینی‌ را وابسته‌ به‌ قلمرو خشكی‌ می‌دانند 272

الف‌) نظریه‌ حق‌ مالكیت‌  272

ب‌ ) نظریه‌ حق‌ حاكمیت‌  274

بند 3 : حدود دریای‌ سرزمینی‌ 275

بند 4 : نظام‌ حقوقی‌ دریای‌ سرزمینی‌ 276

1- رژیم‌ عبور از دریای‌ سرزمینی‌  276

الف‌) رژیم‌ عبور در قواعد موضوعه‌ : حق‌ عبور بی‌ضرر 276

ب‌ ) مفهوم‌ عبور  278

ج‌ ) مفهوم‌ عبور بی‌ضرر  278

د ) معیارهای‌ عبور بی‌ضرر  279

ه ) حقوق‌ دولت‌ ساحلی‌ درباره‌ عبور بی‌ضرر  279

و ) تكالیف‌ دولت‌ ساحلی‌ دربارة‌ عبور بی‌ضرر  281

ز ) اعمال‌ حق‌ عبور بی‌ضرر نسبت‌ به‌ انواع‌ كشتی‌ها 281

2- اعمال‌ رژیم‌ عبور بی‌ضرر نسبت‌ به‌ انواع‌ كشتی‌ها  281

3- اعمال‌ صلاحیت‌ دولت‌ ساحلی‌  283

الف‌) اعمال‌ صلاحیت‌ كیفری‌  284

ب‌ ) اعمال‌ صلاحیت‌ مدنی‌  284

بخش‌ پنجم‌ : منطقه‌ نظارت‌ 285

بند 1 : مفهوم‌ منطقه‌ نظارت‌ 285

بند 2 : نظام‌ حقوقی‌ منطقه‌ نظارت‌ 287

بخش‌ ششم‌ : منطقه‌ انحصاری‌ اقتصادی‌ 289

بند 1 : بررسی‌ مفهوم‌ 289

بند 2 : حدود منطقه‌ انحصاری‌ اقتصادی‌ 290

بند 3 : تحدید حدود منطقه‌ انحصاری‌ اقتصادی‌ 291

بند 4 : وضعیت‌ حقوقی‌ منطقه‌ انحصاری‌ اقتصادی‌ 293

1- حقوق‌ و تكالیف‌ دول‌ ساحلی‌ 293

2- حقوق‌ دولتهای‌ ثالث‌ 296

3- وضعیت‌ سایر فعالیتها كه‌ مربوط‌ به‌ حقوق‌ و تكالیف‌ دولتهای‌ ساحلی‌ و ثالث‌                             نمی‌شود 297

بخش‌ هفتم‌ :  دریای‌ آزاد 298

بند 1 : بررسی‌ مفهوم‌ 298

بند 2 : ماهیت‌ حقوقی‌ دریای‌ آزاد 299

بند 3 : نظام‌ حقوقی‌ دریای‌ آزاد 303

1- آزادی‌ كشتیرانی‌  304

2- آزادی‌ پرواز  307

3- آزادی‌ تعبیه‌ خطوط‌ كابل‌ و لوله‌ زیردریایی‌  307

4- آزادی‌ صید  307

5- آزادی‌ تحقیق‌ در دریای‌ آزاد  308

6- آزادی‌ ایجاد جزایر مصنوعی‌ و دیگر تأسیسات‌ مجاز در دریای‌ آزاد 308

بخش‌ هشتم‌ : فلات‌ قاره‌ 308

بند 1 : بررسی‌ مفهوم‌ 308

بند 2 : حدود فلات‌ قاره‌ 310

بند 3 : تحدید حدود فلات‌ قاره‌ 311

بند 4 : نظام‌ حقوقی‌ فلات‌ قاره‌ 315

1- حقوق‌ دولت‌ ساحلی‌ در فلات‌ قاره‌  316

2- حقوق‌ دولتهای‌ ثالث‌ در فلات‌ قاره‌  317

بخش‌ نهم‌ : منطقه‌ میراث‌ مشترك‌ بشریت‌ 317

بند 1 : پیدایش‌ مفهوم‌ میراث‌ مشترك‌ بشریت‌ 317

بند 2 : نظام‌ حقوقی‌ اعماق‌ دریاها : میراث‌ مشترك‌ بشریت‌ 318

1ـ قطعنامه‌های‌ مجمع‌ عمومی‌  318

2ـ مقررات‌ كنوانسیون‌ 1982  319

بخش‌ دهم‌ : تنگه‌های‌ مورد استفاده‌ كشتیرانی‌ بین‌المللی‌ 322

بند 1 : تعریف‌ تنگه‌های‌ بین‌المللی‌ 322

بند 2 : رژیم‌ عبور ترانزیتی‌ 324

1ـ گرایش‌های‌ مختلف‌ در كنفرانس‌ سوم‌ حقوق‌ دریاها در مورد عبور ترانزیتی‌ 324

2ـ حق‌ عبور ترانزیتی‌  325

بند 3 : تقسیم‌بندی‌ تنگه‌ها از دیدگاه‌ كنوانسیون‌ 1982 327

فصل‌ دوم‌: قلمرو هوایی‌ : حقوق‌ هوایی‌

 بخش‌ اول‌ : سیر تكاملی‌ قواعد حقوق‌ هوایی‌ 328

بند 1 : حقوق‌ هوایی‌ پیش‌ از جنگ‌ جهانی‌ اول‌ (1914) 328

بند 2 : حقوق‌ هوایی‌ بین‌ دو جنگ‌ جهانی‌ اول‌ و دوم‌ 329

1ـ كنوانسیون‌ پاریس‌ (1919)  329

2ـ كنوانسیون‌ ایبرو ـ امریكن‌ (1926)  330

3ـ كنوانسیون‌ پان‌ ـ امریكن‌ یا هاوانا (1928)  330

4ـ كنوانسیون‌ بهداشتی‌ لاهه‌ (1933)  331

بند 3 : حقوق‌ هوایی‌ از جنگ‌ جهانی‌ دوم‌ 331

بخش‌ دوم‌ : كنوانسیون‌ هواپیمایی‌ بین‌المللی‌ كشوری‌ و موافقت‌نامه‌های‌ الحاقی‌ آن‌ 332

بند 1 : كنوانسیون‌ هواپیمایی‌ بین‌المللی‌ كشوری‌ 332

1ـ اصول‌ ناظر بر هوانوردی‌  332

2ـ سازمان‌ هواپیمایی‌ بین‌المللی‌ كشوری‌ (ایكائو)  333

3ـ حمل‌ و نقل‌ هوایی‌ بین‌المللی‌  334

4ـ مقررات‌ نهایی‌  334

بند 2 : موافقت‌نامه‌ سرویس‌های‌ ترانزیت‌ هوایی‌ بین‌المللی‌ 334

بند 3 : موافقت‌نامة‌ حمل‌ و نقل‌ هوایی‌ بین‌المللی‌ 334

بخش‌ سوم‌ : كنوانسیون‌های‌ امنیتی‌ هواپیمایی‌ 336

بند 1 : كنوانسیون‌ 1963 توكیو راجع‌ به‌ جرایم‌ و برخی‌ از اعمال‌ ارتكابی‌ دیگر در هواپیما 336

بند 2 : كنوانسیون‌ 1970 لاهه‌ راجع‌ به‌ جلوگیری‌ از تصرف‌ غیرقانونی‌ هواپیما 337

بند 3 : كنوانسیون‌ 1971 مونترال‌ راجع‌ به‌ جلوگیری‌ از اعمال‌ غیرقانونی‌ علیه‌ امنیت‌          هواپیمایی‌ كشوری‌ 338

فصل‌ سوم‌: حقوق‌ حاكم‌ بر فضای‌ ماورای‌ جو و كرات‌ آسمانی‌

 بخش‌ اول‌ : سیر تكاملی‌ قواعد حقوق‌ فضا 340

 بخش‌ دوم‌ : تعریف‌ فضای‌ ماورای‌ جو و حدود آن‌ 343

 بخش‌ سوم‌ : نظام‌ حقوقی‌ حاكم‌ بر قلمرو فضایی‌ 344

بند 1 : آزادی‌ كاوش‌ و بهره‌برداری‌ 344

بند 2 : آزادی‌ ارتباطات‌ از راه‌ دور 346

بند 3 : آزادی‌ نظارت‌ و سنجش‌ از راه‌ دور 347

بخش‌ چهارم‌: اعمال‌ صلاحیتهای‌ دولتی‌ در فضا و كرات‌ آسمانی‌ 348

قسمت‌ پنجم‌ ـ روش‌های‌ حل‌ مسالمت‌آمیز اختلافات‌ بین‌المللی‌

 فصل‌ اول‌: كـلیـات‌

 بخش‌ اول‌ : پیشینه‌ تاریخی‌ حل‌ و فصل‌ مسالمت‌آمیز اختلافات‌ بین‌المللی‌ 353

 بخش‌ دوم‌ : منابع‌ مربوط‌ به‌ روشهای‌ حل‌ مسالمت‌آمیز اختلافات‌ بین‌المللی‌ 356

بند 1 : منشور ملل‌ متحد 356

بند 2 : قطعنامه‌های‌ مجمع‌ عمومی‌ 357

بند 3 : معاهدات‌ بین‌المللی‌ 357

بخش‌ سوم‌ : تعریف‌ و ماهیت‌ اختلاف‌ بین‌المللی‌ 358

بند 1 : تعریف‌ اختلاف‌ بین‌المللی‌ 358

بند 2 : ماهیت‌ اختلافات‌ بین‌المللی‌ 360

فصل‌ دوم‌: روش‌های‌ سیاسی‌ حل‌ و فصل‌ اختلافات‌ بین‌المللی‌

 بخش‌ اول‌ : مذاكره‌ 361

بند 1 : مفهوم‌ مذاكره‌ و ویژگیهای‌ آن‌ 361

بند 2 : نحوه‌ مذاكرات‌، مكان‌ و مدت‌ آن‌ 364

1ـ نحوه‌ مذاكرات‌  364

2ـ مكان‌ مذاكرات‌  366

3ـ مدت‌ مذاكرات‌  366

بند 3 : كنفرانس‌های‌ مهم‌ بین‌المللی‌ 367

بخش‌ دوم‌ : مساعی‌ جمیله‌ 369

 بخش‌ سوم‌ : میانجی‌گری‌ 370

بند 1 : پیشینة‌ تاریخی‌ میانجی‌گری‌ 370

بند 2 : تعریف‌ و خصوصیات‌ میانجی‌گری‌ 371

بند 3 : انواع‌ میانجی‌گری‌ 373

1ـ انواع‌ میانجی‌گری‌ از لحاظ‌ كاربردی‌ كه‌ در حفظ‌ صلح‌ و امنیت‌ بین‌المللی‌ دارد 374

2ـ انواع‌ میانجی‌گری‌ از لحاظ‌ وظایفی‌ كه‌ میانجی‌ به‌عهده‌ می‌گیرد 375

بند 4 : وجوه‌ افتراق‌ میانجی‌گری‌ با مساعی‌ جمیله‌ 378

بخش‌ چهارم‌ : تحقیق‌ 379

بند 1 : مفهوم‌ تحقیق‌ 379

بند 2 : آیین‌ كار 381

بند 3 : كارآیی‌ كمیسیونهای‌ تحقیق‌ 382

بخش‌ پنجم‌ : سازش‌ یا آشتی‌ 383

بند 1 : مفهوم‌ سازش‌ 383

بند 2 : آیین‌ سازش‌ 383

بند 3 : كارآیی‌ كمیسیون‌های‌ سازش‌ 384

بند 4 : وجوه‌ افتراق‌ میانجی‌گری‌ با سازش‌ 385

فصل‌ سوم‌: روشهای‌ حقوقی‌ حل‌ مسالمت‌آمیز اختلافات‌ بین‌المللی‌

 بخش‌ اول‌ : قضاوت‌ بین‌المللی‌ 386

بند 1 : دیوان‌ دایمی‌ بین‌المللی‌ دادگستری‌ 386

1ـ تاریخچه‌  386

2ـ پیدایش‌ دیوان‌ دایمی‌ بین‌المللی‌ دادگستری‌  387

3- مقایسه‌ دیوان‌ دایمی‌ با دیوان‌ بین‌المللی‌ دادگستری‌ 390

الف‌ ) وجوه‌ اشتراك‌  390

ب‌ ) وجوه‌ اختلاف‌  390

بند 2 : تأسیس‌ دیوان‌ بین‌المللی‌ دادگستری‌ 391

1ـ ساختار و تشكیلات‌ 392

2ـ استفاده‌ از قاضی‌ اختصاصی‌  394

3- صلاحیت‌ دیوان‌ بین‌المللی‌ دادگستری‌  395

الف‌) صلاحیت‌ ترافعی‌  396

1- مفهوم‌ صلاحیت‌ ترافعی‌  396

2- محدودیت‌های‌ صلاحیت‌ دیوان‌ بین‌المللی‌ دادگستری‌  396

2-1- از حیث‌ اصحاب‌ دعوی‌’ 396

2-2- از حیث‌ موضوع‌ دعوی‌  398

2-3- از حیث‌ رضایت‌ دولتها  399

2-4- محدودیت‌ از حیث‌ مجاری‌ اعلان‌ رضایت‌ دولتها  399

2-4-1 انعقاد موافقتنامه‌های‌ خاص‌ مبنی‌ بر قبول‌ صلاحیت‌ دیوان‌ 399

2-4-2 پذیرش‌ صلاحیت‌ اجباری‌  400

ب‌ ـ صلاحیت‌ مشورتی‌ دیوان‌  404

بخش‌ دوم‌ :  داوری‌ بین‌المللی‌ 405

بند 1 : تحول‌ تاریخی‌ داوری‌ 405

1- داوری‌ فردی‌ یا داوری‌ توسط‌ رئیس‌ یك‌ كشور  406

2- داوری‌ توسط‌ كمیسیون‌ مختلط‌   407

3- داوری‌ توسط‌ دادگاه‌ 407

بند 2 : مبانی‌ داوری‌ 409

1- قرار رجوع‌ به‌ داوری‌   410

2- شرط‌ رجوع‌ به‌ داوری‌  410

3- قرارداد داوری‌ دایمی‌  410

بند 3 : آیین‌ داوری‌ 411

1- موضوع‌ اختلاف‌  411

2- كیفیت‌ انتخاب‌ داوران‌  411

3- حدود صلاحیت‌ و اختیارات‌ داوران‌  411

4- قواعدی‌ كه‌ داور مبنای‌ حكم‌ داوری‌ خود قرار می‌دهد  412

بند 4 : خصوصیات‌ حكم‌ داوری‌ 413

1- خصوصیت‌ الزامی‌ بودن‌ حكم‌ داوری‌  413

2- خصوصیت‌ قطعی‌ بودن‌ حكم‌ داوری‌  414

3- فقدان‌ ضمانت‌ اجرای‌ حكم‌ داوری‌  414

فهرست‌ منابع‌ 416

 الف‌ – منابع‌ فارسی‌ 416

 ب‌ – منابع‌ لاتین‌ 417