این كتاب نمودار بخشی از تلاش فكری نگارنده در سال‌های هزار و سیصد و هفتاد و سه و هفتاد و چهار می‌باشد از صاحب‌نظران و صاحب‌قلمان در طول این مدت عمدة مشغولیت و مسؤلیت من در این دوران، ایضاح این معنا بوده است كه چگونه بر آیین قدسی غبار دنیویت می‌نشیند و چرا آسمان جامه‌ای از خاك بر تن می‌كند و به كدام دلیل است كه مصلحان و محییان، گاه صواب و صلاح را در این می‌بینند كه كامیابی دنیوی را در كنام دین جستجو كنند و بر اندام شریعت رادیی از ایدئولوژی بپوشانند، و آیینی را كه چنان خدمات و حسنات و بركات انسان نواز و آخرت‌سازی دارد، چنین در خدمت دنیا درآورند، و از طرف دیگر همواره از خود می‌پرسیده‌ام كه چرا كسانی فهم زمینی خود از دین را چنین آسمانی می‌پندارند و درك بشری خود را صبغة اهورایی می‌بخشند و همیشه با خود در كلنجار و چالش بوده‌ام كه منزل و منزلت راستین دین، كجا و كدام است، و اگر روزی بزرگانی دین را فربه و متورم می‌خواستند و رواكردن هرحاجتی را بدو می‌سپرده‌اند، آیا اینك نوبت آن نرسیده است كه به داوری منطقی و مشفقانه آن را از آن آماس بیمار صفتانه برهانیم؟

مجموعه حاضر حاوی مقالات بسیار مهمی در پهنه ادبیات روابط بین‌الملل در قرن بیستم است که در طول پنجاه سال در این زمینه نگاشته شده است. در این راستا از دهه ۱۹۸۰ به این سو مباحث قابل ملاحظه‌ای پیرامون دولت‌های مردم‌سالار لیبرال، نظم بین‌المللی صلح‌جویانه، لیبرالیسم و صلح انجام شده است.

این کتاب با رویکردی روان‌شناسانه به مبحث خشونت جمعی و سیاسی، می‌‎کوشد تا علل بروز خشونت‌ها را تبیین کند. نویسنده، خشونت سیاسی را به عنوان تمامی حملات فراگیری که در درون یک جامعه سیاسی، علیه رژیم سیاسی، بازیگران آن یا سیاست‌های آن انجام می‌گیرد، تعریف می‌کند.

«در جهان در حال توسعه و کم‌تر توسعه‌یافته، بسیاری از واحدهای سیاسی که از لحاظ حقوقی نام دولت را یدک می‌کشند، حتی با گذشت چند دهه از استقلال‌شان هنوز نتوانسته‌اند روند دولت ملت‌سازی را به طور مطلوبی طی نمایند و از جنبه‌های مختلف، از جمله همگرایی ملی و دست‌یابی به هویت ملی منسجم، تثبیت نهادهای سیاسی، اشباع سرزمینی، ترسیم مرزهای ملی (فیزیکی و هویتی)، استقلال و اعمال حاکمیت ملی و… با مسائل و مشکلات بزرگی روبه‌رو بوده‌اند». پدیدآورندگان کتاب حاضر در ادامة پیش‌گفتار افزوده‌اند: «با ورود به عصر پس از جنگ سرد و به ویژه با تشدید فرایند جهانی شدن نه تنها از شدت و حجم مشکلات آن‌ها کاسته نشده، بلکه حتی از برخی جهات بر مسائل عدیدة آن‌ها نیز افزوده شده است. در چنین فضایی موضوع دولت ملت‌سازی در مطالعات روابط بین‌الملل اهمیت بنیادی یافته و توجه بسیاری از پژوهشگران و ناظران بین‌المللی را به خود جلب کرده است».

كتاب از دو بخش اصلی تشكیل شده است .در قسمت اول مقدمات و زمینه‌های بروز انقلاب مشروطه شرح و بررسی و تحلیل شده و قسمت دوم از افتتاح مجلس شورای ملی تا كودتای رضاشاه در سال 1299كه نویسنده خود ناظر قضایا بوده، را در در بر می گیرد.