با توفیق بلشویک‌ها در سرکوب نیروهای مخالف و تثبیت نظام برآمده از کودتای اکتبر 1917، پس از چند سال جنگ‌های داخلی ایران بار دیگر با روسیه همسایه شد و درگیر تبعات ناشی از خوی و خصلت مداخله‌جویانه‌اش که این بار تحت عنوان صدور انقلاب و پیاده‌کردن نیروهای نظامی در انزلی در بهار 1299 صورت گرفت. اسناد و گزارش‌های گردآمده در این مجموعه علاوه‌بر ترسیم شمایی از تحولات این حوزه در خلال حضور بلشویک‌ها از تلاش‌های دیپلماتیک ایران برای متقاعدکردن بلشویک‌ها به احضار قوایشان از گیلان که درنهایت به‌صورت امضای قرارداد موذت 1921 ایران و شوروی صورتی نهایی به خود گرفت تصویر جامعی به‌دست می‌دهد.

کامل‌ترین و سرشارترین زندگی واقعاً انسانی «زندگی عمل‌ورزانه» است. پیش‌فرض «عمل» تکثر و تنوع انسانی است و مستلزم همراهی دیگر انسان‌هاست… حوزهٔ عمومی در عین اینکه قلمرو مناسب عمل انسانی است، خود زاده عمل انسانی هم هست.

قاتـل واقـعی تـروتسکی چه کسی بـود؟ چگونه گزارش محرمانۀ جنایات استالین منتشر شد؟ نقش سازمان‌های امنیتی در سـرکـوب جـنـبـش‌هـای آزادی‌خـواهـانۀ مجارستان و چکسلواکی چه بود؟ چگونه بوریس یلتسین گورباچف را سرنگون کرد؟ پوتین، سرهنگ گمنام کا.گ.ب. چطور از جنگ چچن برای کسب قدرت سود برد؟

آقای ایـکس و پاتریک پنو در این کتاب می‌کوشند ضمن پاسخ‌دادن به این پرسش‌ها خواننده را با سازوکار پیچیده و مخوف سازمان‌های امنیتی روسیه آشنا کنند.

آقای ایکس کیست؟ هیچ‌کس نمی‌داند. اما او از ده سال پیش اسرارش را در رادیو «فرانس‌انتر» فاش می‌کند. ماُموریتی خطـرناک برای افـشای بـی‌رحمانه‌ترین عملیات‌های مخفی معاصر.

ادری هیپبورن، ستاره محبوب هالیوود، به‌خاطر نقشش به‌عنوان سفیر یونیسف و بازی در فیلم‌های «تعطیلات رومی» و «صبحانه در تیفانی» مشهور است. اما روی دیگر ادری هیپبورن مشهور تجربیات تلخی است که او طی جنگ جهانی دوم و اشغالگری نازی‌ها از سر گذراند. کتاب حاضر، داستان زندگی این هنرمند را در پنج سال اشغال نازی‌ها در هلند تعریف می‌کند؛ از حضور او در سازمان مقاومت هلند، نبرد مشهور پلی در دوردست در آرنهم، مرگ و اعدام بی‌رحمانه نزدیکانش و همچنین تقلا برای جان به‌در بردن از زمستان قحطی‌زده 1944.

با خواندن این کتاب متوجه می‌شویم که جنگ چگونه ادری هیپبورن را به شخصیتی انعطاف‌پذیر و البته سرسخت تبدیل کرد. شرح جزئیات دقیق از پیامدهای جنگ و ایفای نقش ادری در سازمان مقاومت، آن دوره از زندگی هیپبورن را برای ما به تصویر کشیده است. نویسنده، شمایلی واضح از مردمی تحت اشغال را ترسیم می‌کند که یکی از آن‌ها اتفاقاً روزی ستاره هالیوود می‌شود.

روبرت موزیل، نویسنده بزرگ اتریشی است که در ادبیات کلاسیک نوین او را با مارسل پروست و جیمز جویس مقایسه می‌کنند. روان‌پژوهی استادانه و جسورانه او باعث شده «کالبدشکاف زندگان» لقب بگیرد، در عین آنکه زبانش از لطافت شاعرانه نیز بهره‌مند است و حتی می‌توان او را از غزلسرای تنهایی خردمندان دانست.

پریشانی‌های ترلس جوان اولین اثر اوست که در سرآغاز قرن پرفاجعه قرن بیستم، در سال 1906، منتشر شده است و از تجربه‌های دوران تازه جوانی او نیز نشانی دارد. این رمان به شرح آزار و شکنجه حساب‌شده پسری دبیرستانی به دست هم‌کلاسی‌هایش می‌پردازد و موشکافانه نشان می‌دهد که چگونه در پس پوسته نازک متانت مدنی آدم‌ها غرایزی موحش و قهرآلود و بدوی زبانه می‌کشد.

حکومت ساقط شده است، مردان از رأس قدرت به زیر کشیده شده‌اند و زنان حکومت را تماماً در ید قدرت خود دارند. سال‌هاست مرزهای کشور به روی بیگانگان بسته شده و جهان فقط با اطلاعاتی از وقایع امپراتوری زنان خبر دارد که سران صلاح می‌بینند منتشر شود. ژودیت، «شبانِ» زنان، که پس از مرگ مادرش جانشین او شده آن سرزمین را با مُشت آهنین اداره می‌کند؛ مضحکه‌ای سیاسی در دل رژیمی هذیان‌زده که تمام شعارهای پیش از انقلابش را کنار گذاشته و در کار خلق ارزش‌ها و شعارهای جدید است. به‌موازات روایت اصلی، خاطرات پرستاری معمولی پیش کشیده می‌شود که به حریم شبان راه می‌یابد و واقعیتِ پارانویایی قدرت و مواهب کارگزاران حکومت و بلهوسی‌های جنون‌آمیز آنها را به تصویر می‌کشد. زنان تشنهٔ قدرت تأملی است در باب دلایل و تأثیرات تعصب و فساد در ساختار حکومت‌های تمامیت‌خواه از هر سنخ.

کتاب پیش‌رو گزیده چند مقاله از آنتونیو گرامشی است.

این مقالات همگی به دوران تولد فاشیسم در ایتالیا مربوط می‌شوند؛ دورانی که در بنیتو موسولینی درحال قدرت‌گیری بود و چپ هیچ برنامه منسجمی برای مبارزه با این موج جدید در چنته نداشت. گرامشی را باید در دل همین وضعیت نومیدانه جست؛ وضعیتی که در آن هیچ امیدی برای بهبود وجود ندارد و گویی هیچ کورسویی از رهایی به‌چشم نمی‌آید.

اگر بتوان امروزه از گرامشی درسی گرفت، این درس هماره درک رادیکالیته نهفته در این نومیدی است.

«عالی… روایت اینکه چگونه آریستوکرات‌ها راسپوتین را نابود کردند، و چگونه راسپوتین سرانجام آریستوکراسی را نابود کرد… کتاب آنچنان خواندنی است که زمین‌گذاشتنش ناممکن است.»

گریگوری راسپوتین، دهقان روسی و راهب تقریباً کم‌سوادی بود که نفوذ فوق‌العاده‌ای بر نیکالای و آلکساندرا، آخرین تزار و ملکه روسیه اعمال کرد. شرب خمرهای افراطی و روابط جنسی عنان‌گسیخته‌اش و نیز پخش این شایعه که جاسوس آلمان است سرانجام به کشته‌شدنش در دسامبر 1916 منجر شد. راژینسکی در این کتاب پرده از روابط احساسی و عاطفی میان ملکه و راسپوتین برمی‌دارد، و تأثیر راسپوتین را بر تزار، به‌ویژه در حین جنگ فاجعه‌بار روسیه علیه آلمان، آشکار می‌کند. او همچنین پرتو تازه‌ای بر ماجرای عجیب قتل راسپوتین در کاخ یوسوپف می‌افکند. در این زندگی‌نامه برجسته، ادوارد راژینسکی، راسپوتین را دربرابر چشمان خوانندگان کتاب از نو زنده می‌کند… این یک زندگی‌نامه خیره‌کننده، بسیارعالی و کاملاً دقیق و روشنگر است.»

این مجموعه دانش سیاسی حاوی گفتارهایی با عناوین متنوع است، به‌عنوان مثال: «مسائل بنیادی در فلسفه سیاسی»، «تغییرات نوین در تفکر سیاسی و اقتصادی در غرب: رویکردهای لیبرال جدید»، «مکتب فرانکفورت: نقد آیین‌های اثباتی و نقد جامعه‌شناسی انتقادی»، «مکس وبر و نقش اسلام در جامعه‌شناسی مذهبی»، «تحولات در رابطه دولت و جامعه مدنی در خاورمیانه»، «تئوری وابستگی و نقد توسعه‌نیافتگی: درآمدی به رشد فکری آندره گوندر فرانک»، «از دیالکتیک تمدن‌ها تا دیالوگ متون»، «ایدئولوژی و فرهنگ سیاسی گروه‌های حاکم در دوران پهلوی»، «جامعه مدنی، قدرت و ایدئولوژی: موانع در راه تحقق جامعه مدنی در ایران»، «کاریزما، سنت و قانون: منابع مشروعیت سیاسی در ایران» و «ایدئولوژی سیاسی و هویت اجتماعی در ایران».

کتاب حاضر روش پژوهش و جستار در اندیشه‌های سیاسی است، ضمن آنکه در صفحات مختلف کتاب به اندیشه ناب سیاسی هم فراوان برخورد می‌کنیم. اسپرینگز در این کتاب و دیگر آثار خود به ما می‌گوید که علوم اجتماعی صد درصد تجربی وجود ندارد و آثار خداوندان اندیشه سیاسی، چون به مسائل همیشگی انسان پرداخته‌اند، برای انسان امروز معتبر و مفید است. روش پژوهش او خواننده را قادر می‌سازد تا بهتر به پیچیدگی اندیشه سیاسی پی ببرد.

انتشار کتاب شرق‌شناسی بسیار تأثیرگذار ادوارد سعید در سال 1981، تمام تاریخ مطالعات غربی فرهنگ اسلامی را زیر سؤال برد، و این رسم علمی را محکوم کرد و آن را ارائه ناصحیح و تحقیرآمیز نماینده‌های مردم مسلمان و نهادها دانست؛ به‌حدی که کلمات «شرقی »و« مستشرق »منفی‌ترین مفاهیم را به خود گرفته‌اند.

اما شرق‌شناسی چیست؟ و شرق‌شناسان چه کسانی هستند؟ و چگونه محققان غربی فرهنگ اسلامی در کتاب ادوارد سعید به‌عنوان عوامل موذی امپریالیسم اروپا مورد تحقیر قرار گرفتند؟ در کتاب دانش خطرناک، تاریخ جدید و پیشگامانه رابرت اروین، وی با داستانی مفصل و رنگارنگ از روشنفکران و افراد عجیب‌وغریب که درک درستی از جهان اسلام را به غرب آوردند، به این سؤال پاسخ می‌دهد. در روایتی که از تجزیه‌وتحلیل برداشت یونان باستان از پارسیان گرفته تا تصویری از نخستین مترجمان عربی اروپای غربی و برداشت‌های جهان اسلام معاصر از مطالعه غرب درباره اسلام، ایروین ارزش میراث مستشرقان را تأیید می‌کند: نه‌فقط برای دانشمندان معاصر که آن را نپذیرفته‌اند، بلکه همچنین برای کسانی که متعهد به پرورش تفاهم بین فرهنگی شده‌اند و معتقدند که می‌تواند شکاف واقعی یا خیالی بین تمدن اسلامی و غربی را پر کند.

کتاب دانش خطرناک، شرق‌شناسی و مصائب آن یک تاریخ پرجاذبه و سرگرم‌کننده است، یک بحث جسورانه و یک جبران فوری برای برداشت‌های ما درباره رابطه فرهنگ غرب با نزدیک‌ترین همسایه‌هایش.

این رمان پانورامای گسترده‌ای از وضعیت مردمان شهر قامیشلی در گیرودار جنگ ش‌روزه اعراب و اسرائل و روزهای پس از آن در سال 1967 است. کندوکاوی است در استبداد نظامی حاکم برشهر! برکات با زبانی گیرا و متفاوت خواننده را در پس‌کوچه‌های شهر می‌گرداند و با جادوی زبان، خواننده را از تونل روایتی چندلایه به برشی از تاریخ پرآشوب سوریه پرتاب می‌کند. حکایت سرکوب و تحقیر، و قصه غریب در خاک وطن است. نمایی است از چنبره حزب بعث بر جسم و روح انسان و تصویری است از رعب و وحشتی که بذر آن را در هر خانه‌ای کاشته بودند. در میان این سیاهی و تباهی، جوانه عشق دو نوجوان اندک امیدی در رگ‌های زندگی جاری می‌کند.