روابط بریتانیا و ایران همیشه پرتنش و همراه با پس‌زمینه‌ای از دسیسه، چپاول و رقابت با روسیه برای نفوذ بوده است. سر دنیس رایت (سفیر سابق انگلیس در ایران) در این کتاب تجربیات، ماجراجویی‌ها و سیاست‌های انگلیسی «انگلیسی‌ها» را ترسیم می‌کند. بریتانیا و ایران از اواخر قرن هجدهم تا اوایل قرن بیستم، ارتباطات کاملاً یک‌طرفه‌ای را با هم داشته‌اند که همیشه طرف قربانی ایران خانم بوده است. در این کتاب فرصتی پیش آمده تا ما با دیپلمات‌ها و کنسول‌ها، سربازان، مرزبانان، جاسوسان، بازرگانان، مسافران، مبلغان، شکارچیان امتیاز و سیاحانی ملاقات کنیم تا شاید بتوان در نگاه خود به این دایه مهربان‌تر از مادر تجدیدنظر کنیم و جلوی دخالت‌ها و چپاول دارایی‌های کشور را از دست این روباه پیر که همچنان در کمین ماست، بگیریم.

ویژگی‌های حیاتی یک رهبر، پلی بین گذشته و آینده، شجاعت و شخصیت است، شهامت انتخاب یک مسیر در میان گزینه‌های پیچیده و سخت که لازمه‌اش اراده فراتر رفتن از روال همیشگی است و قدرت شخصیت برای حفاظ مسیر عملی است که منافع و خطرات آن تنها در لحظه انتخاب به‌طور ناقص مشاهده‌پذیر است.

استراتژی نتیجه شرایط کمبود امکانات، زمان‌مند بودن، رقابت و سیال‌بودن است که رهبر آن را تبیین می‌کند. در جستن یک راه به جلو، رهبری استراتژیک شاید به راه رفتن روی طناب تشبیه شود، همان‌طور که یک آکروبات باز اگر بیش از حد ترسو و یا جسور باشد سقوط میکند، یک رهبر موظف است که بین یک حاشیه باریک معلق حاکی از اطمینان‌های نسبی گذشته و ابهامات آینده، حرکت کند. رهبران برای رسیدن به مقاصد خود باید گام به گام امکانات و ظرفیت‌ها را با اهداف و هدف خود را با شرایط مطابق دهند.

این کتاب به‌تدریج نوشته شد. بیشتر به‌صورت مقاله‌هایی برای ماهنامه فرهنگ توسعه، برای طرح درس‌هایی تاحدی پراکنده اما متوجه مسائل اساسی در باب اقتصاد سیاسی کم‌توسعگی.

شماری از بخش‌های این کتاب تاکنون چاپ و منتشر نشده‌اند؛ اما آنها که قبلاً در نشریات به چاپ رسیده بودند یا در سخنرانی‌ها ایراد شدند، قطعاً تجدیدنظر و بازنگری شدند. بخش‌هایی نیز به‌هنگام تدوین نهایی کتاب نوشته شدند که خود بر مطالعات و یادداشت‌های پیشین استوار بودند. آمارها تا حد ممکن به‌هنگام شدند، زیرنویس‌هایی را اضافه کردم، فهرست منابع دقیق تنظیم شدند و در آخر هر فصل آمدند و مهم‌تر اینکه نادرستی‌های نوشتاری چاپی تصحیح شدند. البته بحث و اظهارنظر و انتقادهایی که به سلسله مقاله‌های این کتاب وارد شدند مدنظر قرار گرفتند و این خاصیت این‌گونه کتاب‌نویسی است.

به‌ هر تقدیر، این کتاب همه بحث‌های اقتصاد سیاسی کم‌توسعگی، یعنی مباحث مربوط به تولید، توزیع، طبقاتی و فعالیت بخش خصوصی، سلطه کشورهای پیشرفته مسائل امپریالیزم، روابط بین‌الملل، قدرت سیاسی مربوط به شرایط اقتصادی، سیاسی دولت و جز آن را در بر نمی‌گیرد. این کتاب آموزش منظم روش‌شناسی و اصول و مبانی اقتصاد سیاسی کم‌توسعگی را نیز برعهده ندارد؛ اما ادعای کتاب این است که بحث‌هایی را در زمینه عمده‌ترین مسائل کم‌توسعگی و اقتصاد سیاسی کشورهای کم‌توسعه مطرح می‌کند و به انتظار پاسخ و واکنش علاقه‌مندان می‌ماند.

رادیو در ایران مولود سازمان پرورش افکار است؛ سازمانی که قرار بود در غیاب احزاب در نقش آنها ظاهر شده و ایدئولوژی سلطنت پهلوی را عمومی کند. از همین رو برگزاری جلسات سخنرانی، کتاب، موسیقی و تأسیس رادیو از وظایف این سازمان برشمرده شده بود.

اگر سخنرانان سازمان پرورش افکار همچون وعاظ و اهل منبر نمی‌توانستند به دورترین روستاها بروند و ارزش‌های موردنظر خود را تبلیغ و ترویج کنند، رادیو با جذابیت و بردی که داشت، می‌توانست در عمومی‌کردن ارزش‌های مطلوب پهلوی اول نقش منحصربه‌فرد ایفا کند. سازمان پرورش افکار پس از سقوط رضاشاه چندان نپایید، اما رادیو در صحنه سیاست و اجتماع ایرانی باقی ماند، تحول یافت و تأثیر گذاشت.

تاریخ رادیو در ایران، تنها روایت تحولات این رسانه نیست؛ بلکه روایت تحولات اجتماعی و سیاسی کشور است که رادیو نیز در بطن آن قرار داشت. می‌توان گفت کتاب حاضر روایتگر تاریخ معاصر ایران، از سرآغاز روند مدرن‌شدن است؛ روندی که با فرازها، سقوط‌ها، جنگ‌ها و کشمکش‌های گذرا یا پایدار همراه بود.

بزرگ علوی، نویسنده و روشنفکر مشهور معاصر است که از پیشگامان عرصه داستان‌نویسی نوین در ایران محسوب می‌شود. معروف‌ترین اثر او، مجموعه داستان‌های گیله مرد است که از داستانی با همین نام و هشت داستان دیگر به نام‌های دزاشیب، نامه‌ها، یک زن خوشبخت، رسوایی، یه ره نچکا، خائن، اجاره‌خونه و پنج دقیقه پس از دوازده تشکیل شده است.

داستان گیله مرد حکایت زندگی دهقانی روستایی است که در جنگل‌های گیلان اتفاق می‌افتد. او یک مبارز شورشی است که علیه ستم‌های حاکم قیام کرده و همسر او به دست مأموران کشته شده است. داستان در دو بخش بیرون و درون اتفاق می‌افتد. بخش بیرون از تعاملات دو مأموری که گیله مرد را به پاسگاه می‌برند تشکیل شده که یکی از آن‌ها بدذات است و با کنایه و توهین گیله مرد را می‌آزارد. دیگری اما ساکت است و زندانی را در سکوت همراهی می‌کند. این خاموش‌بودن مأمور دوم خود برای گیله مرد آزاردهنده است.

بخش درونی رمان درون ذهن گیله مرد سپری می‌شود و به افکار او درباره صغرا، همسر محبوبش که بی‌گناه کشته شد و طفل شش‌ماهه‌ای که با مرگ مادر در کومه جا مانده و سرنوشت نامعلومی دارد، می‌پردازد.

در این شماره می‌خوانید:

1. آغاز عصر پسااصلاحات؟؛
2. عبور از چریک پیر؛
3. اتوبوس مجانی خالی د؛
4. زنده‌باد اقلیت؛
5. آشپز علیه سرآشپز؛
6. کدام انقلاب ملی؟؛
7. مرد هزارچهره؛
8. جادوگر؛
9. توسعه تخیلی؛
10. کدام ایرانشهر؛
11. و غیره.
    

این داستان به‌طور خلاصه درباره ملاقات یک هیولا با هیولای دیگری است.

یکی از هیولاها من هستم.

یون جه با یک بیماری مغزی به نام آلکسی تایمیا به دنیا آمد که بروز احساساتی مانند ترس یا خشم را برای او سخت می‌کند. او هیچ دوستی ندارد – دو نورون بادام‌شکلی که در اعماق مغزش قرار گرفته‌اند این کار را با او کرده‌اند – اما مادر و مادربزرگ فداکارش زندگی امن و رضایت‌بخشی را برای او فراهم می‌کنند. خانه کوچک آنها بالای کتاب‌فروشی دست دوم مادرش است که با یادداشت‌های رنگارنگ تزئین شده است. این یادداشت‌ها به او یادآوری می‌کند چه زمانی باید لبخند بزند، چه زمانی باید بگوید «متشکرم» و چه زمانی بخندد.

سپس در شب کریسمس – شانزدهمین سالگرد تولد یون جه – همه‌چیز تغییر می‌کند. یک عمل تکان‌دهنده ناشی از خشونتی تصادفی دنیای او را درهم می‌شکند و او را تنها و به‌حال خودش رها می‌کند. یون جه که برای کنارآمدن با فقدان خود تلاش می‌کند در انزوای خاموش عقب‌نشینی کند تا اینکه گون، نوجوان مشکل‌داری به مدرسه‌شان می آید و آنها یک پیوند شگفت‌انگیز ایجاد می‌کنند.

همان‌طور که یون جه شروع به بازکردن زندگی خود به روی افراد جدید می‌کند – ازجمله یک دختر در مدرسه – چیزی به‌آرامی در درون او تغییر می‌کند و هنگامی که گون ناگهان زندگی خود را در خطر می‌بیند، یون جه این شانس را خواهد داشت که از منطقه امنی که ایجاد کرده است خارج شود تا شاید تبدیل به قهرمانی شود که هرگز فکرش را نمی‌کرد.

رمان جسدهای عالی‌جنابان را لئوناردو شاشا در سال 1971 نوشت. داستان با الهام از خبری نوشته شده که آن زمان در مطبوعات ایتالیا هیاهو به‌پا کرده بود.

داستان حول ترور زنجیره‌ای عده‌ای قاضی در شهرهای مختلف شکل می‌گیرد. قهرمان داستان بازرس، روگاس مردی، جسور، روشنفکر و طنزپرداز است که پس از قتل اولین قاضی مأمور کشف واقعیت می‌شود و با اینکه مقامات بالا و سیاستمداران وادارش می‌کنند قاتل یا قاتلان را بین گروه‌های مخالف نظام جست‌وجو کند، او در مسیر دیگری حرکت می‌کند؛ به این ترتیب بازرس روگاس در کلاف سردرگمی از شک و سوءظن و قتل‌های دیگر قاضی‌ها و مناسبات وزیران و مأموران مخفی گرفتار می‌شود.

فرانچسکو رزی کارگردان شهیر ایتالیایی در سال 1976 با اقتباس از این کتاب فیلمی ساخت که در ایران هم به نمایش درآمد.

تونی وبستر عادی‌بودن زندگی‌اش را پذیرفته: کار و بازنشستگی، ازدواج و طلاقی دوستانه. اما او هم مثل ما جوانی‌اش را درون خود نگه داشته و به سالمندی رسیده است. مهم‌ترین واقعه عمرش دوستی با ایدریئن تیزهوش و مستعد فاجعه است؛ مرید آلبر کامو. چهل سال بعد دفتر خاطرات همین دوست که طبق وصیت‌نامه به او واگذار شده، او را برمی‌انگیزد تا زندگی خود را بازخوانی کند. درک یک پایان برنده مهم‌ترین جایزه ادبی بریتانیا در 2011 شد. رئیس هیئت داوران (بوکر) در توصیف آن گفت: (کتاب مایه‌های یک اثر کلاسیک انگلیسی را دارد. این داستانی است که با انسان قرن بیست‌ویکم سخن می‌گوید.)

عروسک برای بچه‌ها بازیچه بی‌جانی نیست.

عروسک در خیال بچه‌ها جان می‌گیرد و با آنها زندگی می‌کند؛ اما یک عروسک چگونه جهان را می‌بیند؟

فرانتس کافکا روزی در پارکی دختربچه گریانی را می‌بیند که عروسکش را گم کرده است. او تصمیم می‌گیرد به دخترک کمک کند. نویسنده مسخ، حکم، آمریکا و بسیاری دیگر از آثار مطرح قرن بیستم، قلم به دست می‌گیرد و از چشم یک عروسک به جهان می‌نگرد؛ عروسکی که به سفری دور و دراز رفته است.

گرت اشنایدر، نویسنده آلمانی، در این رمان پرطرفدار و تحسین‌شده، هم ما را با زندگی و زمانه و آثار کافکا آشنا و هم با پایانی حیرت‌انگیز غافلگیرمان می‌کند.

این کتاب پرفروش در سطح جهانی، آسیب‌های دوران کودکی و تأثیرات پایدار آن را در مدیریت خشم و درد سرکوب شده فرد بررسی می‌کند.

چرا بسیاری از موفق‌ترین افراد دچار احساس پوچی و بیگانگی می‌شوند؟ این کتاب به‌صورتی خردمندانه و عمیق پاسخی را برای میلیون‌ها خواننده فراهم کرده – و به آنها کمک کرده است تا آن را در زندگی خود به‌کار ببرند.

خیلی از ما مجبور بودیم از بچگی یاد بگیریم که احساسات، نیازها و خاطرات خود را ماهرانه پنهان کنیم تا بتوانیم انتظارات والدین خود را برآورده کنیم و در ازای این کار بتوانیم «عشق» آنها را به‌دست آوریم. برای خیلی از افراد اینکه والدینشان از آنها ناامید شوند وحشتناک بوده است. آنها هرچه در توان داشتند انجام می‌دادند تا والدینشان را خشنود نگاه دارند. آلیس میلر می‌نویسد: «هنگامی که من از کلمه «باهوش» در عنوان استفاده کردم، در ذهن من نه بچه‌هایی بود که در مدرسه نمره بالا می‌گیرند و نه بچه‌های بااستعداد در راه و روشی خاص. منظور من فقط همه ما بوده‌ایم که به لطف توانایی انطباق‌دادن خود توانسته‌ایم حتی با بی‌رحمی‌های غیرقابل توصیف دست‌وپنجه نرم کنیم… بدون این «هدیه»، قطعاً ما زنده نمی‌ماندیم.» اما صرف زنده‌ماندن کافی نیست. این کتاب کتاب با کشف نیازهای حیاتی و حقیقت خود به ما کمک می‌کند تا زندگی خود را پس بگیریم.

این رمان داستانِ حرکت است؛ حرکت انسان و شهر. داستان فرازوفرود زندگیِ یک شهر و یک کشور که زلزلهٔ طبیعی همان‌قدر خانه‌هایش را ویران می‌کند که زلزله عاطفی یا سیاسی زندگی شهروندانش را.

راوی همچون رهگذری خستگی‌ناپذیر نوری به روان شخصیت‌ها می‌اندازد، زندگی هر شخصیت را نیمه‌کاره رها می‌کند و می‌رود سراغ شخصیت بعدی و بعدی. شهر او را با خود می‌برد و مواجهه با شخصیت‌های جدید آن‌قدر ادامه پیدا می‌کند که خواه‌ناخواه این پرسش سر برمی‌آورد که آیا سرگذشت این آدم‌ها به هم گره خواهد خورد؟

زندگی ابوذر در تاریخ اسلام آیا تا به حال فکر کرده‌اید که به اندازه استیو جابز محبوب‌بودن چه حسی دارد؟

لحظه‌ای را تصور کنید که وارد اتاق کار خود می‌شوید و همکارانتان به‌سرعت به شما توجه می‌کنند. می‌خواهند حرف‌های شما را بشنوند و مشتاق هستند شما آنها را تأیید کنید. برای افراد کاریزماتیک این یک مدل زندگی است که هرکسی تحت‌تأثیر آنها قرار می‌گیرد. مردم به‌شکل آهنربا مجذوب آنها می‌شوند و احساس می‌کنند به‌طرز عجیبی تمایل دارند که هرطوری شده به آنها کمک کنند.

افراد کاریزماتیک زندگی‌های جذابی دارند، آنها گزینه‌های عاشقانه بیشتری دارند، کسب‌وکارشان رونق دارد و استرس کمتری را تجربه می‌کنند. امروزه کاریزما به دانش کاربردی تبدیل شده است. کاری که این کتاب انجام می‌دهد این است که این دانش را با ابزارهای کاربردی و اجراشدنی به‌همراه نتایج قابل اندازه‌گیری در اختیار شما قرار می‌دهد.

در این شماره می‌خوانید:

• کودتا یا حذف نیروها، لطف‌الله میثمی؛
• راه برون‌رفت از وضعیت موجود، گفت‌وگو با علی شکوری راد؛
• اصلاح حکمرانی و کنشگری مرزی، احمد میدری؛
• چشم و گوش‌ها؛
• خانه‌تکانی بزرگ در فهم دین، الزامات پی شروع اصلاح دینی در دوران پساخیزش در گفت‌وگو با مقصود فراستخواه؛
• ریزش اسلام سیاسی در حوزه‌های علمیه، گفت‌وگو با آیت‌الله ایازی درباره مواجهه نوگرایی حوزوی با پیامدهای خیزش اعتراضی بر دین؛
• فراخواندن «نسل صامت» به گفت‌گو، دین و نوگرایان دینی پس از خیزش «زن، زندگی، آزادی» در گفت‌وگو با سیدعلی محمودی؛
• الهیات مسیحی و اسلامی در چالش با دنیای مدرن، درباره کتاب جدید اسلام‌پژوهان ایرانی، فرهاد خسروخاور و محسن متقی؛
• واکاوی سند لایحه برنامه هفتم توسعه؛
• و غیره.

«اریک رومر» در قریب به پنج دهه، با حرکت در مسیری انحصاری، نه‌فقط سبک را ارتقا داد؛ بلکه ماهیت فیلم‌سازی را به چالش کشید و اثبات کرد چگونه می‌شود همیشه قصه‌هایی را تعریف کرد با شباهت‌های بسیار و عمیقاً متفاوت! از میان موج‌نویی‌ها، رومر به‌شکلی اعجاب‌آور، مجموعه‌ای یکدست و درخشان از فیلم‌هایی را ساخت، روایت‌گر داستان‌های دخترها و پسرها/ زن‌ها و مردها، در گذر زندگی و روابط‌شان؛ داستان‌هایی که دست روی مصائب و کامیابی‌ها گذاشته بودند و با ظرافتی بی‌نظیر، انتخاب‌ها و دلایل انتخاب‌های چند نسل را به چالش می‌کشیدند. فیلم‌های رومر، از حکایت‌های اخلاقی تا چهار فصل و… چه زمانی که در فرانسه روز خودشان جریان داشتند و چه آن‌ها که به تاریخ و زمانه‌ای در گذشته می‌رفتند، همواره گویی کندوکاوی در اخلاقیات و نسبت شخصیت‌ها با شهرها، طبیعت، اقلیم‌ها و… بودند. پیوستگی و بافتار سینمایی این فیلمساز بزرگ فرانسوی، ارجاع به کتاب «مصاحبه‌های اریک رومر» را برای هر علاقه‌مند جدی سینمایی بیشتر می‌کند. فیلمسازی که خودش سال‌ها منتقد سینما بود و در کایه‌دو سینما می‌نوشت، در گفت‌وگوهایی که در این کتاب تجمیع شده (اولین گفت‌وگو با مجله‌ فیلم کوآرتلی، تابستان 1971 و آخرین گفت‌وگو با مجله‌ پوزیتیف در سال 2010 انجام شده) با همان درک و شهود یگانه‌اش، درباره‌ سینما، ادبیات، نقاشی، معماری، مذهب، طبیعت و… حرف می‌زند و حتی مقولاتی که در طول سالیان میان مصاحبه‌ها تکراری به‌نظر می‌رسند هم، به‌دلیل جزئیات و دقت‌نظر رومر، بدیع و تازه جلوه می‌کنند. او که زمانی در کایه‌دو سینما نوشته بود: «تماشاگر ایدئال برای روسلینی کسی است که در میانه‌ فیلم بتواند اقرار کند که تغییر کرده‌ام و نگرشم را تغییر داده‌ام.» فیلم‌هایی که می‌ساخت هم همین تأثیر را داشتند و کتاب پیش‌رو نیز برای خواننده‌ هوشمند، حاوی همین تأثیر است.

این کتاب روایتگر زندگی دختری است که از مصائب جنگ جهانی دوم جان به‌در می‌برد؛ اما پس از جنگ، این بار در خانواده خودش قربانی بدرفتاری پدر و مادرش می‌شود. تنها راه آزادی او مخالفت‌کردن با آن‌هاست. لیلیان زیلبرستاین روانکاو، با کار روی خاطرات خودش و بیمارانش، سازوکار روان‌شناختی‌ «نفرت رهایی‌بخش» را می‌کاود: «نفرت برای من ضروری بود چون تنها راهی بود که می‌توانستم از موضع قربانی بیرون آیم. اما چگونه می‌توان از این نفرت فراتر رفت و به عشق رسید؟» شناخت سیستم حفاظت‌کننده نفرت می‌تواند کمکمان کند با گذشته دردناکمان به صلح برسیم و از آن رهایی یابیم. این اثر روایتی صادقانه درباره سازوکار بقا و روش‌های مقابله با بدرفتاری‌های دیگران است.

این کتاب با ترجمه دکتر نوشاد عیناً از رباعی فارسی به رباعی انگلیسی برگردانده شده است. این اثر برای دوستان غیرفارسی زبان و دوستداران ادبیات فارسی پیشنهاد می‌شود.

ـ یه دختر ازجنس شیشه س خیلی زود با کم‌صحبتی می‌شکنه.

سرش را برای یک لحظه بالا آورد.

خیره نگاهم کرد و بعد با پوزخند گفت:

ـ خب دختر از جنس شیشه، تو مگه نمی‌‎دونی وقی یه شیئ شیشه‌ای می‌شکنه چی می‌شه؟

از سؤالش تعجب کردم و گفتم:

ـ چی می‌شه؟

ـ دست‌هایم را کامل تمیز کرده بود.

باند را داخل نایلون انداخت و بسته‌ای چسب زخم بیرون آورد و یکی از آن‌ها را باز کرد و به شست دست راستم زد و گفت:

ـ شیشه شکسته خودش را نمی‌برد! هرکی بیاد سمتش رو زخمی می‌کنه. نه؟ لبخندی مرموز روی لبم نشست.

«معجزه‌گر خاموش» به قلم «سیدرضا حیات‌الغیب»، با ادعای جسورانه‌ای خود را به مخاطب معرفی می‌کند. روی جلد این کتاب عنوان شده است که «اگر قرار باشد در کل زندگیتان فقط یک کتاب بخوانید، باید این کتاب را انتخاب کنید!.» اما دلیل چنین ادعایی را با خواندن این اثر قابل‌توجه از سیدرضا حیات‌الغیب که به‌راستی همچون یک «معجزه‌گر خاموش» عمل می‌کند، متوجه می‌شوید.

برخلاف آن دسته از کتاب‌هایی که در تلاشند تا خواننده را در چهارچوب مشخصی اسیر کنند و او را به اهداف کلی و جزئی مدنظرشان برسانند، «معجزه‌گر خاموش» چنین هدفی ندارد و تنها نوری جدید بر حقایق مخفی در ظلمت نادیده‌انگاری می‌تاباند. با دیدن حقایقی که درست جلوی چشمتان بوده‌اند اما هرگز آن‌ها را نمی‌دیده‌اید، زندگی شما شکل و رنگ جدیدی به خود خواهد گرفت. ممکن است برخی از این حقایق از قبل برایتان آشنا باشد؛ اما همچون هر انسان دیگری، نمونه‌هایی هستند که از دید شما مخفی مانده‌اند و با خواندن آن‌ها در «معجزه‌گر خاموش» به‌وجد خواهید آمد. سیدرضا حیات‌الغیب این اثر را به شیوه‌ای نوشته که مخاطبین مختلف، در سطوح آگاهی متفاوت با عقاید گوناگون بتوانند از خواندنش لذت برده و بینشی نوین کسب کنند. این اثر با الهام از چند صد کتاب و سخنرانی از برترین اساتید دنیا به نگارش درآمده و یک کتاب خودپرروی تمام‌عیار است که به خوانندگان کمک می‌کند زندگی آزادانه، روابطی باکیفیت‌تر و اوقاتی مملو از آرامش را در مسیر رسیدن به خوشبختی و رفاه و عشق تجربه کنند.